Trong cuộc sống, không thiếu những người mang dáng vẻ yếu đuối, tội nghiệp, luôn kể lể mình là người bị hại. Nhưng nếu nhìn kỹ hơn, ta sẽ thấy họ chính là những "đạo diễn tài ba" trong những vở kịch đời thường, nơi họ vừa viết kịch bản, vừa đóng vai chính, và cuối cùng lại khiến người khác mang tiếng là kẻ xấu. Họ không hẳn là người ác, chỉ là quá quen với việc lấy lòng thương hại để được chú ý, được yêu chiều, hoặc trốn tránh trách nhiệm.
Dưới đây là 10 kiểu người như thế những "nạn nhân chuyên nghiệp" mà bạn có thể đã gặp đâu đó quanh mình.
Ảnh minh hoạ
1. Kiểu người "thêm mắm dặm muối"
Họ là bậc thầy trong việc kể lại câu chuyện theo hướng có lợi cho mình. Mỗi khi có mâu thuẫn hay hiểu lầm, họ sẽ kể lại mọi thứ với chút "gia vị" cảm xúc đủ để người khác tin rằng họ đáng thương, còn đối phương là kẻ vô tâm, nhẫn tâm hoặc độc ác. Chỉ cần một câu "mình đâu có nói gì đâu, người ta tự giận đấy chứ", là đủ khiến người nghe lung lay. Họ không nói dối hoàn toàn, chỉ "bẻ nhẹ sự thật" để khiến mình trông yếu thế hơn mà thôi.
2. Kiểu "khóc trước để người ta tin"
Đây là kiểu người giỏi dùng cảm xúc để dẫn dắt câu chuyện. Khi bị chất vấn hay bị phát hiện sai, họ không giải thích lý lẽ mà chọn… khóc. Nước mắt chính là "vũ khí mềm" của họ. Người khác thấy họ khóc liền mềm lòng, chẳng nỡ nói thêm lời nào. Và thế là, người sai bỗng trở thành kẻ đáng thương, còn người đúng lại bị mang tiếng là vô tình, lạnh lùng.
3. Kiểu "đổ lỗi tinh tế"
Những người này không bao giờ sai ít nhất là trong câu chuyện họ kể. Họ có cách nói khiến bạn tưởng như lỗi không thuộc về ai cả, nhưng khi nghe kỹ, hóa ra người chịu trách nhiệm lại không phải họ. Ví dụ: "Mình cũng đâu muốn thế, nhưng người ta cứ ép mình làm" câu nói nghe nhẹ nhàng nhưng đủ để người khác mang danh "thủ phạm". Họ luôn tìm được lý do để hợp lý hóa mọi sai lầm của mình, khiến ai cũng thấy thương thay vì trách.
4. Kiểu "thánh hiểu lầm"
Họ luôn là người bị hiểu lầm, bị đối xử tệ, bị người khác không thông cảm. Dù bạn có giải thích thế nào, họ vẫn thấy mình là nạn nhân. Thực tế, họ không muốn hiểu, vì "hiểu ra" đồng nghĩa phải nhìn nhận phần sai của mình. Thế nên họ chọn cách ở lại trong vai "người bị tổn thương" vừa dễ nhận được sự an ủi, vừa không phải chịu trách nhiệm.
5. Kiểu "lấy lòng thương hại để điều khiển"
Đây là kiểu người khá nguy hiểm. Họ biết rõ điểm yếu của người khác đó là lòng thương. Thế nên họ khéo léo biến mọi câu chuyện thành một chuỗi bi kịch của mình, để người khác cảm thấy tội nghiệp và phải giúp đỡ. Dần dần, họ điều khiển người xung quanh bằng cảm xúc. Họ không cần ra lệnh, chỉ cần tỏ ra buồn bã, thất vọng, hoặc im lặng đủ lâu và thế là ai cũng cuống cuồng dỗ dành, làm theo ý họ.
6. Kiểu "bị hại trong mọi câu chuyện"
Dù chuyện gì xảy ra, họ cũng là người chịu thiệt. Từ công việc, bạn bè, đến tình cảm họ luôn là người "cho đi nhiều nhất nhưng nhận lại ít nhất". Thực tế, không phải lúc nào họ cũng bị đối xử bất công, nhưng họ có xu hướng nhìn mọi thứ từ lăng kính tiêu cực. Cách kể chuyện của họ luôn bắt đầu bằng "mình chỉ…", "mình đâu có làm gì…", để khéo léo khẳng định rằng lỗi luôn nằm ở người khác.
7. Kiểu "nói nửa chừng để người ta hiểu sai"
Một kỹ năng đặc biệt của kiểu người này là dừng lại đúng lúc. Họ kể chuyện dở dang, cố tình bỏ sót những chi tiết quan trọng để người khác tự "tưởng tượng phần còn lại". Ví dụ, họ nói "hôm qua mình bị người ta mắng giữa chỗ đông người" nhưng không nói rằng đó là do mình đến muộn hoặc làm sai việc. Câu chuyện thiếu nửa sau khiến người nghe thương họ, và ghét kẻ đã "đối xử tệ".
8. Kiểu "ngụy biện bằng cảm xúc"
Khi bị góp ý hay phê bình, họ không bao giờ nhìn vào vấn đề, mà lập tức chuyển hướng sang cảm xúc: "Mình buồn lắm khi bạn nói vậy", "Sao bạn không hiểu cho mình". Chính vì thế, cuộc nói chuyện nào với họ cũng kết thúc bằng cảm giác… bạn mới là người làm họ tổn thương. Họ biến mọi góp ý thành hành vi xúc phạm, mọi sự thật thành "lời châm chọc". Và bằng cách ấy, họ bảo vệ được bản thân khỏi mọi lời chê trách.
9. Kiểu "tạo drama để được chú ý"
Có những người sống được là nhờ sự chú ý của người khác. Khi mọi thứ quá yên ả, họ thấy trống rỗng, nên sẽ vô thức "dựng chuyện" để khiến bản thân trở thành tâm điểm. Họ kể rằng mình bị bạn bè phản bội, bị đồng nghiệp nói xấu, hoặc bị người yêu lạnh nhạt… Dù thật hay không, câu chuyện của họ luôn đầy nước mắt và kịch tính. Họ không ác, chỉ sợ bị quên lãng, nên thà là "nạn nhân" còn hơn là người vô hình.
10. Kiểu "sống trong vai diễn của chính mình"
Đây là kiểu người đáng thương nhất – vì họ tin thật vào câu chuyện mình dựng nên. Sau thời gian dài sống trong vai "người bị tổn thương", họ dần đánh mất ranh giới giữa thật và giả. Họ không còn nhận ra mình cũng từng làm người khác buồn, chỉ nhớ những gì bản thân phải chịu. Họ không cần người khác tin – chỉ cần tự tin rằng mình đúng. Và đó là lúc bi kịch thực sự bắt đầu: họ không chỉ lừa người khác, mà còn lừa chính mình.
Kết lại, những người thích dựng chuyện và đóng vai nạn nhân không phải lúc nào cũng xấu. Có người làm vậy vì sợ bị tổn thương, có người vì muốn được quan tâm, cũng có người vì thói quen tự vệ. Nhưng nếu cứ mãi sống trong vai diễn ấy, họ sẽ đánh mất điều quý giá nhất: sự thật và lòng tin. Trong mọi mối quan hệ, đôi khi can đảm thừa nhận phần sai của mình mới là cách khiến người khác thật sự yêu thương và tôn trọng.