1. Không tính đến chi phí y tế tăng cao
Ở tuổi 40–50, nhiều người thường khỏe mạnh, ít khi bệnh nặng, nên khi lập ngân sách hưu trí, họ bỏ qua yếu tố y tế. Nhưng bước sang tuổi 55, chi phí thuốc men, khám chữa bệnh gần như nhân đôi. Một cuộc phẫu thuật hay vài đợt điều trị dài ngày có thể tiêu hết tiền tiết kiệm nhiều năm.
Chị Mai, 57 tuổi, Hà Nội chia sẻ: “Tôi từng nghĩ chỉ cần dành 1 triệu/tháng cho y tế là đủ. Nhưng khi chồng tôi bị bệnh tim, viện phí lên tới gần 100 triệu. Lúc đó, tôi mới thấm việc không chuẩn bị quỹ y tế là sai lầm”.
Giải pháp:
- Dành ít nhất 15–20% ngân sách hưu trí cho y tế.
- Mua bảo hiểm sức khỏe từ sớm (trước tuổi 55) để phí thấp và quyền lợi cao.
- Chủ động khám định kỳ thay vì đợi bệnh nặng mới chữa.
2. Đánh giá thấp chi tiêu hàng tháng
Nhiều người tin rằng nghỉ hưu thì chi tiêu sẽ giảm: không đi làm, không giao tiếp công việc, ít mua sắm. Nhưng thực tế, khi ở nhà nhiều, tiền điện nước, ăn uống, sinh hoạt lại tăng. Ngoài ra, thói quen thăm cháu, đi du lịch, hội họp bạn bè khiến ngân sách đội lên.
Một nghiên cứu nhỏ cho thấy: trung bình chi tiêu của người về hưu chỉ giảm 10–15% so với lúc còn đi làm, chứ không hề giảm một nửa như nhiều người tưởng tượng.
Ví dụ: Một gia đình ở Hà Nội với 8 triệu chi tiêu/tháng khi còn đi làm. Sau khi nghỉ hưu, họ vẫn tiêu 7 triệu vì phát sinh thêm khoản hội hè, tiền điện tăng do ở nhà cả ngày.
Giải pháp:
- Thử sống trước 6–12 tháng với mức chi hưu trí giả định (ví dụ 7 triệu/tháng).
- Ghi chép lại toàn bộ chi tiêu để so sánh “dự kiến” và “thực tế”.
- Điều chỉnh sớm những khoản lãng phí như ăn ngoài nhiều, mua đồ thừa.
3. Không có quỹ dự phòng cho khủng hoảng
Ngân sách của nhiều người chỉ tính tới ăn uống, y tế, sinh hoạt mà không để dành cho sự cố bất ngờ: sửa mái nhà, xe hỏng, hỗ trợ con cháu, đám hiếu hỷ… Những khoản này có thể lên tới vài chục triệu. Nếu không có quỹ dự phòng, bạn buộc phải lấy từ tiền sinh hoạt hoặc quay lại đi làm thêm.
Ông Hải, 62 tuổi, Hải Phòng cho biết: “Tôi nghỉ hưu với 6 triệu/tháng, tưởng là đủ. Nhưng chỉ cần một lần sửa mái nhà 30 triệu, toàn bộ tiền tiết kiệm mất sạch. Tôi phải quay lại nhận việc bảo vệ ca đêm để bù vào”.
Giải pháp:
- Xây dựng quỹ dự phòng bằng ít nhất 6 tháng chi phí sinh hoạt.
- Gửi vào tài khoản tiết kiệm linh hoạt, dễ rút khi cần.
- Xem đây là “chi phí bắt buộc”, không tiêu vào những dịp vui chơi.
Bảng minh họa ngân sách hưu trí an toàn (7 triệu/tháng)
| Khoản mục | Tỷ lệ (%) | Số tiền (VND) | Ghi chú |
|---|---|---|---|
| Ăn uống – sinh hoạt | 40% | 2.800.000 | Đi chợ, điện, nước, gas |
| Y tế & bảo hiểm | 20% | 1.400.000 | Khám định kỳ, thuốc, phí bảo hiểm |
| Quỹ dự phòng | 15% | 1.050.000 | Sửa nhà, khủng hoảng, phát sinh |
| Hỗ trợ con cháu | 10% | 700.000 | Linh hoạt theo gia đình |
| Giải trí – sở thích | 10% | 700.000 | Du lịch nhỏ, đọc sách, lớp học ngắn hạn |
| Quỹ thiện nguyện/khác | 5% | 350.000 | Giúp đỡ, xã hội, chi phí linh tinh |
Vì sao cần sửa ngay từ bây giờ?
Nếu bạn ở tuổi 40–50, việc điều chỉnh ngân sách ngay hôm nay sẽ giúp hình thành thói quen chi tiêu hợp lý. Bạn sẽ không sốc khi thu nhập giảm, và cũng không phải chạy vạy khi phát sinh chi phí y tế hay sự cố lớn. Càng bắt đầu sớm, bạn càng dễ tạo “đệm an toàn” để sống thảnh thơi.
Ngược lại, nếu tiếp tục duy trì 3 lỗi này, rất có thể sau 60 tuổi, bạn phải quay lại đi làm, thậm chí làm những công việc nặng nhọc, lương thấp, chỉ để đủ tiền thuốc và phí sinh hoạt.
Nghỉ hưu đáng lẽ là thời gian tận hưởng, nhưng với nhiều người, nó lại thành gánh nặng tài chính vì sai lầm khi lập ngân sách. 3 lỗi cơ bản: không tính chi phí y tế, đánh giá thấp chi tiêu hàng tháng, và bỏ quên quỹ dự phòng là “cái bẫy” dễ mắc nhất. Nếu bạn sửa ngay từ hôm nay – bằng cách phân bổ lại ngân sách, tạo quỹ y tế, và dành khoản dự phòng – thì tuổi hưu của bạn sẽ khác hẳn: nhàn nhã, an toàn, và nhiều niềm vui.
Một tuổi hưu nhàn chính là phần thưởng cho sự chuẩn bị thông minh từ trước tuổi 55.