Trong suy nghĩ của nhiều người, thực phẩm luôn gắn với hai chữ “hạn dùng”. Thế nhưng, trên thực tế vẫn tồn tại một số loại thực phẩm đặc biệt, nếu chọn đúng loại và bảo quản đúng cách, thì thời gian gần như không phải là vấn đề. Đây cũng là lý do vì sao những món này thường được khuyên nên trữ sẵn trong bếp, vừa tiện dùng lâu dài, vừa không lo lãng phí.
1. Mật ong nguyên chất
Mật ong là thực phẩm hiếm hoi mà khoa học lẫn thực tế đều công nhận khả năng bảo quản gần như vô hạn. Nhờ hàm lượng đường cao, độ ẩm cực thấp và khả năng kháng khuẩn tự nhiên, vi sinh vật gần như không thể tồn tại trong mật ong nguyên chất.
Điều quan trọng nằm ở hai chữ “nguyên chất”. Mật ong bị pha nước, pha siro hoặc bảo quản hở nắp sẽ nhanh xuống chất lượng, dễ lên men. Ngược lại, mật ong thật, đựng trong hũ kín, để nơi khô ráo, có thể dùng trong nhiều năm mà không hỏng, chỉ có thể kết tinh lại - một hiện tượng hoàn toàn bình thường.
2. Muối tinh khiết
Muối là khoáng chất, không phải thực phẩm hữu cơ, vì vậy không có quá trình phân hủy theo thời gian. Trên thực tế, muối chỉ “hỏng” khi bị nhiễm bẩn, lẫn tạp chất hoặc hút ẩm quá nhiều. Hạn sử dụng in trên bao bì muối hiện nay chủ yếu phục vụ quản lý lưu thông và chất lượng bao bì, chứ không phải do bản thân muối bị hư. Nếu được giữ khô, tránh ẩm và côn trùng, muối có thể dùng ổn định trong thời gian rất dài.
3. Đường trắng tinh luyện
Đường tinh luyện có khả năng bảo quản lâu tương tự muối. Với điều kiện không tiếp xúc với nước và được bảo quản kín, đường không tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển. Theo thời gian, đường có thể vón cục hoặc cứng lại, nhưng điều này không ảnh hưởng đến chất lượng sử dụng. Chỉ cần bảo quản nơi khô ráo, đường hoàn toàn có thể dùng lâu mà không lo hỏng hay sinh độc tố.
4. Rượu mạnh nồng độ cao
Các loại rượu có nồng độ cồn cao như rượu gạo truyền thống, whisky, vodka hay rum không có hạn sử dụng theo nghĩa thông thường. Nồng độ cồn đủ mạnh giúp rượu không bị vi sinh vật xâm nhập. Nếu chai rượu được đóng kín, để nơi mát, tránh ánh nắng trực tiếp, chất lượng rượu gần như không bị ảnh hưởng theo thời gian. Một số loại thậm chí còn ổn định và tròn vị hơn nếu được bảo quản đúng cách.
5. Giấm lên men tự nhiên
Giấm có tính axit mạnh, là môi trường bất lợi cho vi khuẩn. Các loại giấm truyền thống, đặc biệt là giấm gạo, giấm táo lên men tự nhiên, có thể sử dụng trong thời gian rất dài. Trong quá trình bảo quản, giấm có thể xuất hiện cặn lắng hoặc vẩn đục nhẹ. Đây không phải dấu hiệu hư hỏng mà là hiện tượng tự nhiên của quá trình lên men, hoàn toàn không ảnh hưởng đến độ an toàn khi sử dụng.
6. Gạo trắng bảo quản đúng cách
Không giống gạo lứt hay ngũ cốc nguyên cám, gạo trắng đã được loại bỏ phần cám chứa dầu, nên ít bị ôi và xuống chất lượng. Nếu được giữ khô ráo, tránh mối mọt và độ ẩm cao, gạo trắng có thể bảo quản trong nhiều năm. Chính vì lý do này mà gạo trắng luôn được chọn làm lương thực dự trữ trong nhiều gia đình và cả trong các kho cứu trợ thực phẩm dài hạn.
Lưu ý quan trọng khi trữ các thực phẩm “không lo hạn dùng”
Dù thuộc nhóm có khả năng bảo quản lâu, nhưng các thực phẩm trên chỉ bền khi chọn đúng loại và dùng đúng cách. Hàng pha trộn, bảo quản hở, môi trường ẩm hoặc nhiễm bẩn đều có thể làm giảm chất lượng.
Vì vậy, khi mua nên ưu tiên nguồn rõ ràng, bao bì kín, và bảo quản đúng khuyến nghị. Làm đúng ngay từ đầu không chỉ giúp dùng lâu, mà còn tránh lãng phí và rủi ro không đáng có.