1. Trích tiền tiết kiệm trước khi tiêu – không phải ngược lại
Ngày nhận lương, việc đầu tiên tôi làm không phải là thanh toán hóa đơn, cũng không phải là đi siêu thị. Tôi trích ngay 20% lương vào tài khoản tiết kiệm cố định – rồi mới tính toán phần còn lại.
Nguyên tắc của tôi: Tiết kiệm là chi phí bắt buộc – không phải phần còn lại.
2. Luôn có một khoản tiền “không được đụng tới”
Tôi gọi đó là vùng đỏ tài chính. Trong tài khoản ngân hàng, tôi đặt một con số “sàn” – ví dụ: 2 triệu. Dù có chuyện gì xảy ra, tôi cũng không để số dư xuống thấp hơn con số đó.
Việc này giúp tôi giữ được tâm lý an toàn, tránh tiêu theo cảm hứng “vì còn tiền”.
Nguyên tắc của tôi: Luôn có lớp đệm. Không bao giờ để mình chạm đáy.
3. Không góp mặt trong việc chi tiền thì không có quyền than phiền khi tiền thiếu
Đây là nguyên tắc tôi tự đúc kết sau vài lần bực mình vì tiền trong nhà “tự nhiên vơi”. Nếu không trực tiếp theo dõi dòng tiền, không đặt câu hỏi, không ghi lại chi tiêu – thì cũng không nên trách người khác, hay trách số phận.
Nguyên tắc của tôi: Tiền không tự dư ra, cũng không tự bốc hơi. Người cầm – phải kiểm soát.
4. Mỗi tháng đều phải biết tiền đi đâu – ít nhất 5 khoản lớn nhất
Tôi không đủ kiên nhẫn để ghi từng ly trà sữa hay cây kẹo mút. Nhưng tôi luôn ghi lại 5 khoản chi lớn nhất trong tháng. Nhìn vào đó, tôi biết ngay tháng này mình tiêu vì nhu cầu, hay vì cảm xúc – và có gì cần điều chỉnh.
Nguyên tắc của tôi: Không ghi tất cả – nhưng phải nhìn ra trọng tâm.
5. Không quyết định chi tiêu lớn trong vòng 48 giờ
Nếu món đồ nào trên 500.000 đồng, tôi phải đợi 48 tiếng rồi mới mua. Đa số trường hợp: sau 2 ngày, tôi không còn muốn nó nữa. Hoặc tôi tìm được phiên bản rẻ hơn – hoặc tôi nhận ra là không cần mua.
Nguyên tắc của tôi: Không tiêu tiền khi cảm xúc còn đang chi phối.
6. Mỗi tháng đều có một khoản “chi cho bản thân – không cần lý do”
Nghe có vẻ mâu thuẫn với những nguyên tắc trên? Nhưng không. Đây là điều giúp tôi giữ được sự tích cực và cảm giác làm chủ.
Tôi dành 300.000–500.000 đồng mỗi tháng để làm gì đó cho riêng mình: mua sách, gội đầu tiệm xịn, ăn một món mình thích – không cần giải thích với ai.
Nguyên tắc của tôi: Nếu mình là người giữ tài chính, thì cũng phải được nhận phần xứng đáng.
7. Không bao giờ để người khác toàn quyền quyết định tiền của mình – kể cả người thân nhất
Dù là chồng, bố mẹ hay ai khác, tôi vẫn luôn giữ một phần tiền riêng. Không phải để giấu – mà để giữ quyền chủ động nếu có chuyện xảy ra. Tôi đã thấy nhiều phụ nữ “trắng tay” sau ly hôn hoặc sau khi người thân gặp biến cố – chỉ vì tất cả tài chính đều do người khác giữ.
Nguyên tắc của tôi: Tiền là quyền. Đã không giữ tiền thì cũng không giữ được lựa chọn.
Tự đặt luật để tiền không chi phối mình
Tôi không giàu. Nhưng tôi không hoang mang. Tôi không có nhiều nguồn thu. Nhưng tôi biết dòng tiền mình đang chảy đi đâu.
Những nguyên tắc trên không khiến tôi thành chuyên gia tài chính. Chúng chỉ khiến tôi sống chủ động hơn mỗi ngày, không phụ thuộc, không lâm vào thế bị động.
Tiền của tôi – tôi quyết định. Không ai dạy, nhưng tôi đã học – và tự đặt luật cho mình.
(Bài thể hiện quan điểm cá nhân)