Bếp điện, bao gồm bếp từ và bếp hồng ngoại, đã trở thành một trợ thủ đắc lực trong căn bếp của nhiều gia đình hiện đại nhờ sự tiện lợi, sạch sẽ và tính thẩm mỹ cao. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài sang trọng ấy là một thiết bị điện công suất lớn. Sự an toàn chỉ thực sự được đảm bảo khi người dùng trang bị đủ kiến thức và tuân thủ các nguyên tắc vận hành. Trên thực tế, nhiều thói quen sử dụng sai lầm tưởng chừng vô hại lại đang âm thầm tiềm ẩn nguy cơ chập điện, cháy nổ hoặc làm hỏng bếp nghiêm trọng.
Để bảo vệ an toàn cho cả gia đình và giúp thiết bị bền bỉ hơn, hãy cùng điểm qua và loại bỏ ngay 9 thói quen nguy hiểm dưới đây.
1. Rút phích cắm điện ngay sau khi nấu xong
Đây là sai lầm phổ biến nhất xuất phát từ tâm lý "tiết kiệm điện". Tuy nhiên, sau khi bạn tắt bếp, hệ thống quạt tản nhiệt bên trong vẫn cần tiếp tục hoạt động để làm nguội các linh kiện điện tử cốt lõi như bo mạch, sò công suất. Việc ngắt điện đột ngột khiến các linh kiện này bị "om nhiệt", lâu ngày sẽ làm suy giảm tuổi thọ, hoạt động kém ổn định và làm tăng nguy cơ chập cháy các vi mạch quan trọng.
Cách làm đúng: Luôn để bếp kết nối với nguồn điện sau khi nấu. Hãy chờ cho đến khi tiếng quạt tản nhiệt ngừng chạy hoàn toàn (thường sau 5-10 phút), đó là lúc bếp đã nguội và bạn có thể rút phích cắm một cách an toàn.
2. Dùng khăn ướt lau mặt bếp khi còn nóng
Khi vừa nấu xong, mặt kính của bếp điện đang ở nhiệt độ rất cao. Việc dùng khăn ướt lau ngay lúc này sẽ gây ra hiện tượng sốc nhiệt đột ngột. Sự chênh lệch nhiệt độ đột ngột này có thể làm mặt kính cường lực bị nứt, thậm chí vỡ tan. Đây là một hư hỏng nghiêm trọng và chi phí thay thế mặt kính bếp chính hãng là rất đắt đỏ.
Cách làm đúng: Luôn kiên nhẫn chờ bếp nguội hoàn toàn. Dấu hiệu nhận biết là đèn cảnh báo nhiệt dư "H" (Hot) trên bảng điều khiển đã tắt. Lúc này, bạn có thể vệ sinh bếp an toàn bằng khăn mềm ẩm và các dung dịch tẩy rửa chuyên dụng.
3. Để các dụng cụ kim loại trên mặt bếp
Nhiều người có thói quen tiện tay đặt muỗng, nĩa, dao inox... lên mặt bếp khi đang nấu. Hành động này đặc biệt nguy hiểm với bếp từ, vốn hoạt động theo nguyên lý cảm ứng từ. Bếp sẽ nhận diện các vật này và làm nóng chúng nhanh chóng, gây nguy cơ bỏng nặng nếu bạn vô tình chạm phải. Với bếp hồng ngoại, dù không làm nóng trực tiếp bằng từ trường, nhiệt lượng tỏa ra từ vùng nấu cũng đủ để biến các dụng cụ này thành những vật gây bỏng.
Cách làm đúng: Tuyệt đối không đặt bất kỳ vật dụng kim loại nào không phải nồi/chảo lên mặt bếp. Hãy chuẩn bị một chiếc khay hoặc giá đỡ dụng cụ nấu ăn riêng biệt và đặt ở vị trí thuận tiện nhưng an toàn.
4. Sử dụng chung ổ cắm với các thiết bị công suất lớn khác
Bếp điện là một trong những thiết bị tiêu thụ điện năng nhiều nhất trong gia đình, với công suất thường trên 2000W. Việc cắm chung ổ cắm của bếp với lò vi sóng, ấm siêu tốc hay nồi chiên không dầu sẽ gây ra tình trạng quá tải nghiêm trọng. Điều này có thể làm nóng chảy ổ cắm, chập cháy dây điện và trong trường hợp xấu nhất là gây ra hỏa hoạn cho cả hệ thống điện trong nhà.
Cách làm đúng: Luôn sử dụng một ổ cắm riêng, chất lượng tốt cho bếp điện. Lý tưởng nhất là đi một đường dây điện riêng có tiết diện đủ lớn và lắp đặt một aptomat (CB) bảo vệ chuyên biệt cho bếp.
5. Để nước hoặc thức ăn trào ra mặt bếp mà không xử lý
Sự cố thức ăn hoặc nước sôi trào ra ngoài là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, việc phớt lờ và để chúng tự khô lại là một sai lầm tai hại. Nước có thể len lỏi qua các khe hở, ngấm vào "bộ não" của bếp là bo mạch điện tử bên trong, gây chập mạch và hỏng hóc vĩnh viễn. Hơn nữa, thức ăn cháy két lại trên mặt kính sẽ tạo ra những vết ố vàng cứng đầu, làm mất thẩm mỹ và rất khó vệ sinh.
Cách làm đúng: Khi phát hiện nước trào, cần bình tĩnh giảm nhiệt độ, tắt bếp và dùng khăn khô thấm sạch ngay lập tức. Đặc biệt lưu ý lau khô khu vực bảng điều khiển cảm ứng để tránh làm loạn hoặc liệt cảm ứng.
6. Lạm dụng mức công suất tối đa (chế độ Booster)
Chế độ Booster giúp đun sôi nước cực nhanh nhưng nó cũng giống như việc "bắt" các linh kiện của bếp phải hoạt động hết 150% công suất. Việc lạm dụng chế độ này trong thời gian dài sẽ bào mòn tuổi thọ của bếp, dễ gây quá nhiệt và quá tải hệ thống điện.
Cách làm đúng: Chỉ sử dụng chế độ Booster khi thực sự cần thiết, ví dụ như đun sôi nước nhanh trong vòng 1-3 phút. Ngay sau khi nước sôi, hãy giảm về mức công suất phù hợp để duy trì nhiệt độ, vừa tiết kiệm điện vừa bảo vệ bếp.
7. Đặt bếp ở vị trí không phù hợp
Vị trí lắp đặt ảnh hưởng trực tiếp đến độ bền của bếp. Đặt bếp quá sát tường, tủ bếp hoặc các vật dụng khác sẽ bịt kín các khe thoát hơi, cản trở quá trình tản nhiệt, khiến bếp luôn hoạt động trong tình trạng nóng và nhanh hỏng. Tương tự, đặt bếp ở nơi ẩm ướt như ngay cạnh bồn rửa sẽ làm tăng nguy cơ rò rỉ điện và ẩm mốc linh kiện.
Cách làm đúng: Luôn đảm bảo không gian xung quanh bếp, đặc biệt là phía sau và bên dưới, được thông thoáng với khoảng cách tối thiểu 10-15cm so với tường hay vật cản. Đặt bếp ở nơi khô ráo, sạch sẽ.
8. Sử dụng nồi, chảo có đáy không phù hợp
Đây là sai lầm làm giảm hiệu suất nấu và gây hại cho bếp. Nồi có đáy cong vênh, lồi lõm sẽ khiến nhiệt lượng không được truyền đều, vừa gây tốn điện, vừa dễ làm cháy thức ăn ở một điểm. Với bếp từ, nồi không có đáy nhiễm từ sẽ không thể hoạt động. Ngoài ra, đáy nồi không phẳng còn có thể làm trầy xước bề mặt kính đắt tiền.
Cách làm đúng: Hãy đầu tư vào những bộ nồi chảo chất lượng tốt, có đáy phẳng, dày dặn và đường kính phù hợp với các vùng nấu trên bếp. Luôn kiểm tra ký hiệu tương thích (biểu tượng lò xo hoặc "Induction Ready") khi mua nồi cho bếp từ.
9. Bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo và mã lỗi của bếp
Khi bếp phát ra tiếng kêu lạ, tự động tắt, hoặc màn hình hiển thị các mã lỗi như E0, E1, F... đó là lúc bếp đang "giao tiếp" với bạn rằng nó đang gặp sự cố. Việc cố tình phớt lờ và sử dụng tiếp có thể dẫn đến những hư hỏng nặng hơn, không thể sửa chữa hoặc gây ra các tình huống nguy hiểm.
Cách làm đúng: Hãy ngừng sử dụng ngay lập tức. Tham khảo sách hướng dẫn đi kèm để hiểu ý nghĩa của mã lỗi và các bước khắc phục cơ bản. Nếu không tự xử lý được, đừng ngần ngại gọi đến trung tâm bảo hành hoặc thợ sửa chữa chuyên nghiệp.