Dựa trên những đánh giá sớm của Avatar: Lửa và Tro Tàn (Avatar: Fire and Ash), có thể thấy một số khán giả và nhà phê bình cho rằng James Cameron vẫn đang lặp đi lặp lại những gì đã làm. Nhưng khi “sự lặp lại” đó vẫn giàu cảm xúc, vẫn được xử lý xuất sắc và ngoạn mục, hình ảnh, bối cảnh thế giới vẫn được dàn dựng chỉnh chu và công phu đến thế này, thì có lý do gì để phàn nàn đâu?
Avatar: Lửa và Tro Tàn chính xác là những gì mà người hâm mộ của thế giới Pandora nhiệm màu này chờ đợi, và chắc chắn là một trong những bom tấn đáng xem nhất năm nay, đặc biệt là qua màn hình lớn tại rạp.
Viết tiếp sử thi về hành tinh kỳ diệu
Như đã chia sẻ từ vài năm trước, James Cameron mong muốn những bộ phim hậu bản của Avatar vừa có thể làm thỏa mãn các fan gạo cội của thương hiệu, nhưng cũng vừa đủ dễ hiểu, dễ theo dõi để có thể thu hút thêm những khán giả mới. Ở phần thứ ba này, ông cộng tác cùng các biên kịch Rick Jaffa và Amanda Silver (biên kịch của Hành Tinh Khỉ: Vương Quốc Mới) để tiếp tục viết nên câu chuyện sử thi về hành tinh Pandora, theo một cách máu lửa và dữ dội nhất mà khán giả của loạt phim từng chứng kiến.
Câu chuyện trong Avatar: Lửa và Tro Tàn diễn ra chỉ khoảng 1 tháng sau các sự kiện của Avatar: Con Đường Của Nước. Lúc này, Jake Sully (Sam Worthington) và Neytiri (Zoe Saldana) cùng với các con của họ bao gồm cô bé có năng lực tâm linh Kiri (Sigourney Weaver), Lo’ak (Britain Dalton) và Tuk (Trinity Jo-li Biss) vẫn chưa thể vượt qua nỗi đau trước cái chết của Neteyam (Jamie Flatters) ở đoạn kết của phần phim trước. Nhưng “người trời” vẫn chưa dễ dàng buông tha cho họ. Đại tá Miles Quaritch (Stephen Lang) vẫn còn sống, vẫn đang tràn đầy hận thù và quyết tâm bắt cho bằng được “kẻ phản bội giống loài” là Jake.
Một phản diện nguy hiểm khác đó là Varang (Oona Chaplin) lần đầu tiên được giới thiệu. Từ đây, những “người Navi tốt”, lần đầu tiên trong cả loạt phim, phải chống lại chính giống loài của mình đó là tộc người Tro thiện chiến và hung hăng, do thủ lĩnh Varang lãnh đạo, kẻ luôn muốn kiểm soát toàn bộ Pandora trong bạo lực và đàn áp.
Nhưng đó chưa phải là tất cả những gì mà Jake cùng những người Navi yêu hòa bình phải đối mặt. Bên cạnh những kẻ thù mới, tổ chức RDA vẫn còn hiện diện trên hành tinh, và Selfridge (Giovanni Ribisi) đã trở lại, quyết tâm tiêu diệt bộ tộc Tulkun để tiếp tục khai thác triệt để chất lỏng trị giá hàng tỷ đô trong não của loài này.
Câu chuyện không mới nhưng dữ dội và lôi cuốn
Cách kể chuyện của trong Avatar: Lửa và Tro Tàn khá thú vị. Ẩn sau câu chuyện nhìn có vẻ vĩ mô với những tộc người ngoài hành tinh, súng ống đạn dược, cháy nổ chiến tranh hoàn tráng, là những thông điệp rất dễ hiểu và dễ liên hệ. Điều này dĩ nhiên không có gì quá bất ngờ. Các phim trong loạt Avatar từ trước đến nay chưa bao giờ cố gắng để kể những câu chuyện quá phức tạp. Thay vào đó, phim dựa vào những nguyên mẫu và những tham chiếu phổ biến trong văn hóa đại chúng để truyền đạt thông điệp liên quan đến bảo vệ môi trường, yêu thương gia đình và những nguy hiểm của công nghệ nếu không được kiểm soát. Đặc biệt đối với khán giả Việt Nam, những yếu tố như tình cảm gia đình, tính cộng đồng, những cuộc đấu tranh chống áp bức, bảo vệ quê hương khỏi quân xâm lược từ bên ngoài cũng rất dễ để liên hệ và đồng cảm.
Nếu có một điểm trừ về nội dung khiến phần phim này kém trọn vẹn, thì có lẽ đấy là việc nội dung phim lặp lại những yếu tố này và đây đã là lần thứ ba. Chắc chắn với những khán giả hoặc phà phê bình khó tính, họ sẽ không hài lòng khi diễn biến câu chuyện lại luôn xoay quanh những chủ đề quen thuộc và họ đã nằm lòng từ 2 phần phim trước.
Nhưng một lần nữa phải nhấn mạnh rằng, có thể Avatar: Lửa và Tro Tàn có sự lặp lại một chút về nội dung, nhưng điều đó không có nghĩa là nó gây khó chịu và nhàm chán, nhất là với số đông khán giả đại chúng, những người tìm đến thế giới Pandora chủ yếu với mong muốn được sướng đôi mắt, đã đôi tai.
Bộ phim có thời lượng rất dài, hơn ba tiếng đồng hồ, nhưng là ba tiếng tràn đầy năng lượng, đảm bảo người xem không cảm thấy mệt mỏi khi ngồi trước màn ảnh rộng lâu như vậy. Cameron hiểu rất rõ thế giới ông tạo ra vì sao lại thu hút khán giả, và vị đạo diễn không hề làm công chúng thất vọng khi tiếp tục đầu tư mở rộng thế giới ấy. Chúng ta không chỉ được thấy thêm một tộc người Navi mới, mà còn cả những gì sẽ xảy ra khi một nhân vật cố gắng tìm kiếm sự giúp đỡ từ “chúa trời” của thế giới Pandora - Eywa. Yếu tố kỳ bí, tâm linh được Cameron tận dụng và đóng vai trò lớn trong phần phim này.
Theo đó, Avatar: Lửa và Tro Tàn cuối cùng cũng đưa ra lời giải thích cho sự xuất hiện kỳ lạ của nhân vật Kiri. Phim cũng tập trung một phần lớn thời lượng cho sự phát triển của nhân vật Spider (Jack Champion), nhân vật thứ hai bên cạnh Jake, đại diện cho sự liên kết của con người và người Navi. Chắc chắn những diễn biến đã được xây dựng cho nhân vật Spider ở phần này sẽ đóng góp rất lớn cho các phần tiếp theo của loạt phim, xét đến những sự thật mà phe “người trời” phát hiện ra, cũng như những thay đổi mà cư dân bản địa của Pandora đã phải đối mặt.
Bữa tiệc thị giác choáng ngợp
Ngoài những điều đã đề cập kể trên, nhiều khán giả bỏ tiền ra rạp xem một phim thuộc thương hiệu Avatar là vì sự hoành tráng của chúng, và Lửa và Tro Tàn rõ ràng đang tiếp tục xu hướng đó. Bộ phim có phần hình ảnh vô cùng ấn tượng, khác biệt hẳn với bất kỳ phim nào được phát hành trong vài năm trở lại đây. Mỗi khung hình, mỗi cảnh quay đều hoàn toàn thuyết phục. Cameron và dàn dội ngũ nghệ sĩ hiệu ứng hình ảnh khổng lồ của ông đang ứng dụng và làm chủ hoàn toàn những công nghệ kỹ thuật tiên tiến nhất hiện tại để thổi hồn vào Pandora, khiến nơi này trông như một nơi hoàn toàn có thật, tràn đầy sức sống và màu sắc. Từ mặt nước, bầu trời, khu rừng cho đến các sinh vật trong đó đều trông vô cùng sinh động. Đặc biệt, nếu thưởng thức bộ phim dưới định dạng Imax 3D, sẽ có nhiều lúc bạn thực sự muốn đưa tay ra mà chạm lấy thế giới ấy.
Nhắc đến công nghệ 3D thì Avatar: Lửa và Tro Tàn đã được phát sóng ở định dạng là 3D và HFR (High Framerate - Tốc độ khung hình cao) khiến những thước phim người Navi bơi lội, chạy nhảy, dòng nước lượn lờ trở nên rất mượt mà và chân thật. James Cameron là một trong những đạo diễn tiên phong và khởi đầu cho làn sóng làm phim công nghệ 3D tại Hollywood, bắt đầu từ chính Avatar (2009). Và cho đến hiện tại, khi mà trào lưu này dần trở nên thoái trào thì cũng chính ông, dường như là một trong số ít nhà làm phim vẫn biết cách sử dụng nó một cách hiệu quả. Về phần HFR, nhiều khán giả khi mới mắt đầu theo dõi sẽ cảm thấy hơi chóng mặt và đau mắt, cảm giác những thước phim trên như được cắt ra từ cut scene của một trò chơi điện tử. Tuy nhiên, khi đã quen với tốc độ khung hình này, hiệu quả mà nó mang lại sẽ không làm cho khán giả thất vọng.
James Cameron và những nỗ lực để cải thiện tính khuôn mẫu của Avatar
Một trong những ý kiến mang yếu tố phê bình dành cho Avatar từ trước đến nay, đó là các nhân vật còn quá khuôn mẫu và chung chung. Đến Lửa và Tro Tàn, yếu tố trên cũng đã được cải thiện đáng kể, khiến khán giả thực sự có thể quan tâm và đồng cảm với các nhân vật, kể cả phản diện.
Nhắc lại một chút về khuôn mẫu trong Avatar, chúng ta có những kiểu nhân vật rất quen thuộc và dễ bắt gặp trong dòng phim scifi, như nhà khoa học xấu xa, nhà khoa học tốt, đại tá quân đội máu lạnh,... Các hình mẫu này khiến nhân vật trở nên khá đơn điệu, hoặc tốt hoặc xấu, thiếu không gian để phát triển, số phận các nhân vật cũng trở nên dễ đoán. Ở phần 3 này, sau khi đã có 2 phần phim để xây dựng nền móng, James Cameron đã có thể bỏ qua những phần giới thiệu khô khan này để tập trung vào xây dựng kịch tính, thêm vào rất nhiều cảnh hành động. Đặc biệt ở phần cao trào của câu chuyện, Cameron đã mang đến cho khán giả cảm giác như bất kỳ thành viên nào trong gia đình Sully đều có thể ra đi, từ Jake, Neytiri cho đến những đứa trẻ (như cách nhân vật Neteyam bị cho bay màu ở phần trước).
Diễn xuất vượt kỳ vọng
Diễn xuất là phần dường như ít được nhìn nhận và đánh giá đúng mức trong các phim thuộc loạt Avatar. Tuy nhiên, ở Lửa và Tro Tàn, màn thể hiện của dàn diễn viên xứng đáng được ghi nhận và dành nhiều lời khen. Sam Worthington có thể không phải là diễn viên đa năng nhất, nhưng vai Jake Sully của anh đã được thể hiện hoàn hảo. Jake hiện lên hình ảnh một Toruk Makto nhiều trăn trở, một nhà lãnh đạo nhiều khiếm khuyết nhưng nhiệt huyết, một người cha còn nhiều vụng về nhưng vẫn là chỗ dựa vững chắc cho gia đình.
Về phần Zoe Saldana, cô vẫn xuất sắc như mọi khi. Chủ nhân của tượng vàng Oscar tiếp tục hóa thân xuất sắc và khiến Neytiri của cô trở nên rất giàu cảm xúc. Stephen Lang và Oona Chaplin lần lượt tạo nên Quaritch và Varang, bộ đôi phản diện đáng sợ mà các nhân vật chính phải đối đầu. Stephen Lang xứng đáng là một trong những diễn viên xuất sắc nhất của bộ phim khi nhân vật đại tá Quaritch của ông đã thể hiện những đấu tranh nội tâm phức tạp. Sự tương tác duyên dáng của Lang và Chaplin cũng khiến khán giả không thể rời mắt mỗi lần họ xuất hiện cùng nhau.
Ngoài ra, Kate Winslet và Cliff Curtis cũng thể hiện tròn vai Ronan và Tonowari, đặc biệt là Kate với một cảnh cực kỳ đáng nhớ. Jack Champion như đã nói, đã được trao nhiều cơ hội tỏa sáng hơn, khiến nhân vật Spider trở thành một nhân vật dễ để đồng cảm, dù rằng những đấu tranh về sự “khủng hoảng danh tính” của cậu có tiềm năng để có thể khai thác nhiều hơn nữa. Britain Dalton cũng có một hành trình phát triển nhân vật thú vị trong vai Lo’ak, cùng người bạn thân Tulkun - Payakan của mình.
Chấm điểm: 4/5
Tóm lại, nếu bạn là người vốn đã yêu thích những trải nghiệm tuyệt vời trên Pandora, thì bạn vẫn sẽ rất tận hưởng bộ phim mới này. Nhân vật trung tâm là gia đình nhà Sully vẫn được khai thác tốt với những động lực rõ ràng, đấu tranh nội tâm nhiều trăn trở, cuộc chiến bảo vệ gia đình và cộng đồng dễ đồng cảm. Và tất nhiên, phần hình ảnh xứng đáng là đỉnh cao của nghệ thuật thị giác.
Avatar: Lửa và Tro Tàn được kết thúc theo cách có thể là kết thúc của một trilogy ba phần, tuy nhiên điều này dường như cũng rất khó xảy ra, vì hàng triệu người hâm mộ khắp thế giới không có lý do gì để không tiếp tục đến rạp, hòa vào thế giới của người Navi và thưởng thức một bữa tiệc điện ảnh thịnh soạn như thế này cả.
