Theo báo cáo của Statista, thị trường e-commerce Việt Nam dự kiến đạt 25 tỷ USD vào năm 2025, với sự gia tăng mạnh mẽ từ các nền tảng như Shopee và TikTok Shop. Tuy nhiên, đằng sau sự tăng trưởng này là những thách thức vận hành mà các seller phải đối mặt hàng ngày, biến "cuộc đua" này thành một trận chiến khốc liệt hơn bao giờ hết.
Áp lực vận hành từ các chiến dịch lớn
Một trong những yếu tố tạo nên áp lực lớn nhất chính là các chương trình khuyến mãi lớn như 9.9, 11.11 hay 12.12. Những sự kiện này thường khiến lượng đơn hàng tăng vọt, có thể gấp 3-5 lần so với ngày thường. Theo dữ liệu từ Shopee, trong dịp 11.11 năm ngoái, nền tảng này ghi nhận hơn 200 triệu lượt truy cập chỉ trong một ngày, dẫn đến hàng triệu đơn hàng cần xử lý. Đối với seller nhỏ lẻ, điều này đồng nghĩa với việc kho bãi quá tải, nhân sự thiếu hụt và rủi ro sai sót cao hơn, từ nhầm lẫn địa chỉ giao hàng đến chậm trễ trong đóng gói.
Từ góc nhìn của các chuyên gia logistics, áp lực này không chỉ đến từ khối lượng đơn hàng mà còn từ kỳ vọng của khách hàng. Người tiêu dùng ngày càng đòi hỏi dịch vụ nhanh chóng: giao hàng trong ngày hoặc 2-3 ngày làm việc, kèm theo chính sách hoàn trả dễ dàng. Một khảo sát từ Nielsen cho thấy, 70% khách hàng Việt Nam sẵn sàng chuyển sang đối thủ nếu trải nghiệm giao hàng kém. Điều này buộc seller phải cân bằng giữa chi phí vận hành và chất lượng dịch vụ, đặc biệt khi cạnh tranh với các ông lớn như Lazada hay Tiki, vốn đã đầu tư mạnh vào hệ thống logistics tự xây dựng.
Các chiến lược thích ứng của seller
Để đối phó, nhiều seller đang chuyển hướng sang tối ưu hóa quy trình vận hành. Đầu tiên là việc cải thiện kho bãi: thay vì lưu trữ thủ công, họ áp dụng mô hình kho hàng thông minh với hệ thống kệ linh hoạt và phân loại hàng hóa theo tần suất bán. Một số seller lớn trên Shopee đã hợp tác với các nhà cung cấp logistics như GHTK hoặc J&T để tích hợp API, giúp theo dõi đơn hàng thời gian thực và giảm thời gian xử lý từ 24 giờ xuống còn vài giờ.
Tự động hóa cũng đang trở thành xu hướng phổ biến. Các công cụ như robot phân loại hàng hóa hoặc máy quét mã vạch giúp giảm lỗi con người lên đến 90%, theo báo cáo từ McKinsey về logistics châu Á. Trên TikTok Shop, nơi nội dung video thúc đẩy mua sắm một cách cuồng nhiệt, seller thường sử dụng phần mềm quản lý đơn hàng tích hợp đa kênh để đồng bộ dữ liệu từ kho đến giao vận. Ví dụ, một seller thời trang có thể tự động cập nhật tồn kho sau mỗi đơn hàng, tránh tình trạng overselling – bán hàng không có sẵn.
Từ góc nhìn đa chiều, không phải seller nào cũng có khả năng đầu tư lớn. Các doanh nghiệp nhỏ thường chọn giải pháp tiết kiệm hơn, như sử dụng dịch vụ fulfillment từ bên thứ ba (3PL) để outsourcing toàn bộ quy trình lưu kho và giao hàng. Tuy nhiên, theo ý kiến từ Hiệp hội Thương mại Điện tử Việt Nam (VECOM), thách thức lớn nhất là tích hợp công nghệ mà không làm gián đoạn hoạt động kinh doanh hàng ngày.
Xu hướng tương lai: Vận hành tinh gọn là chìa khóa
Nhìn về tương lai, "vận hành tinh gọn" (lean fulfillment) đang nổi lên như một chiến lược then chốt để cạnh tranh bền vững. Khái niệm này, lấy cảm hứng từ mô hình lean manufacturing của Toyota, tập trung vào việc loại bỏ lãng phí – từ thời gian chờ đợi đến hàng tồn kho dư thừa. Trong bối cảnh Shopee và TikTok Shop mở rộng ra khu vực Đông Nam Á, seller cần xây dựng hệ thống linh hoạt, có khả năng mở rộng nhanh chóng mà không tốn kém.
Các chuyên gia dự đoán rằng đến năm 2027, hơn 60% seller e-commerce sẽ áp dụng AI trong quản lý chuỗi cung ứng, giúp dự báo nhu cầu và tối ưu tuyến đường giao hàng. Điều này không chỉ giảm chi phí mà còn nâng cao sự hài lòng của khách hàng, tạo lợi thế cạnh tranh lâu dài. Tuy nhiên, để thành công, seller cần cân nhắc các yếu tố địa phương như địa hình Việt Nam đa dạng và biến động giá nhiên liệu.
Trong dòng chảy này, một số startup Việt Nam đang góp phần hỗ trợ, như Gobox với hệ thống WMS (Warehouse Management System). Gobox cung cấp giải pháp đơn giản, giúp seller tối ưu hóa quy trình xử lý đơn hàng mà không cần đầu tư lớn, phù hợp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên Shopee hay TikTok Shop.
Tóm lại, cuộc đua vận hành hiệu quả không chỉ là về công nghệ mà còn về sự thích ứng linh hoạt. Các seller nắm bắt được xu hướng này sẽ không chỉ sống sót mà còn dẫn dắt thị trường e-commerce Việt Nam trong tương lai.
Gobox WMS hiện đang tư vấn setup kho miễn phí cho seller Shopee, TikTok Shop.