Chuyện không của riêng ai
Ai cũng bảo vợ chồng Mai và Hùng là sướng, có mọi thứ trong tay, từ công việc ổn định, xe cộ nhà, nhà cửa khang trang đến cha mẹ hai bên hết lòng ủng hộ. Giờ đây, chỉ cần sinh thêm đôi ba đứa con là "hoàn thiện tổ ấm". Ít ai biết, đó cũng chính là thứ mà vợ chồng Mai - Hùng đang ngày đêm trông ngóng.
Thế nhưng, sau hai năm kết hôn, vợ chồng Mai - Hùng vẫn kiên trì tìm kiếm một thiên thần nhỏ nhưng chiếc que thử thai hai vạch vẫn là một giấc mơ xa vời. Với kết quả khám tiền hôn nhân đều bình thường, họ luôn tin là do "duyên chưa đến" chứ không hề biết rằng, nguyên nhân lại đến từ một điều quen thuộc mà cả hai vô tình bỏ qua mỗi ngày.
Đến khi bác sĩ hỏi: "Em đã từng nghĩ cân nặng có thể là rào cản lớn nhất của mình chưa?", Mai sững người. Sau cưới, vì nghĩ rằng cần bồi dưỡng cơ thể để nhanh có bầu mà Mai không quá ngại chuyện tăng cân. Cân nặng 78kg chưa bao giờ khiến cô lo lắng nhiều… cho đến khoảnh khắc ấy.
Trường hợp như của vợ chồng Mai không phải là hiếm gặp. Ẩn sau những bộ váy rộng che khéo vòng bụng, nhiều phụ nữ trẻ đang âm thầm chiến đấu với giấc mơ làm mẹ. Ít ai ngờ rằng, béo phì – tưởng chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình – lại có thể "khóa chặt" cánh cửa sinh sản của cả phụ nữ lẫn nam giới.
Và một sự thật ít ai ngờ là, phụ nữ béo phì có nguy cơ vô sinh cao gấp 3 lần so với người có cân nặng bình thường. Khoảng 76,8% phụ nữ vô sinh có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao. Béo phì không chỉ tác động đến sinh lý, như chức năng của các cơ quan sinh sản, mà còn ảnh hưởng tâm lý, gây căng thẳng, tự ti, và giảm ham muốn tình dục từ đó làm giảm khả năng thụ thai.
Câu chuyện của cơ thể: Vì sao cân nặng cản trở hành trình làm mẹ của người phụ nữ?
Từ trường hợp của vợ chồng Mai, bác sĩ cũng giải thích: Mỗi kilogram dư thừa không chỉ là "con số trên bàn cân" mà cả một câu chuyện về hàng loạt thay đổi âm thầm đang diễn ra trong cơ thể. Nó không chỉ gây ra nhiều bệnh phổ biến mà còn ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của người phụ nữ qua các cơ chế sau.
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Béo phì làm tăng nguy cơ PCOS lên 50–80%, dẫn đến rối loạn kinh nguyệt và chu kỳ không rụng trứng, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh.
Estrogen vượt ngưỡng: Mô mỡ thừa sản sinh estrogen, gây mất cân bằng hormone, dẫn đến kinh nguyệt thất thường và giảm khả năng thụ thai tự nhiên.
Nguy cơ sảy thai và biến chứng thai kỳ: Phụ nữ béo phì có nguy cơ sảy thai, đồng thời đối mặt với các biến chứng như tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật và sinh non cao hơn.
Nam giới thừa cân, béo phì: Hành trình làm bố cũng xa hơn
Câu chuyện cân nặng không phải chỉ ảnh hưởng đến phụ nữ. Ở phòng khám hiếm muộn, không ít cặp đôi đến cùng nhau và nguyên nhân hiếm muộn được bác sĩ điều trị lại chính là từ phía người chồng. Bên cạnh những người gặp các bệnh lý cụ thể, cũng có những trường hợp được bác sĩ nhắc nhở "giảm cân đi". Thực tế, cân nặng của nam giới không chỉ ảnh hưởng tim mạch mà còn ảnh hưởng cả tinh trùng. Béo phì gây ra những vấn đề nghiêm trọng đối với khả năng sinh sản của nam giới bởi những lý do sau:
Giảm số lượng và chất lượng tinh trùng: Béo phì làm giảm mật độ tinh trùng 10–20% và tăng tỷ lệ tinh trùng dị dạng, ảnh hưởng đến khả năng thụ tinh.
Giảm testosterone, rối loạn cương dương: Mô mỡ chuyển hóa testosterone thành estrogen, dẫn đến suy giảm testosterone (hypogonadism) và tăng nguy cơ rối loạn cương dương do tổn thương mạch máu.
Những thay đổi này không chỉ làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên mà còn ảnh hưởng đến hiệu quả của các phương pháp hỗ trợ sinh sản.
Béo phì tạo ra nhiều thách thức lớn khi áp dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản
Béo phì không chỉ cản trở khả năng thụ thai tự nhiên mà còn tạo ra nhiều thách thức lớn khi áp dụng các phương pháp hỗ trợ sinh sản. Ngay cả khi tìm đến IVF (thụ tinh ống nghiệm) hay IUI (bơm tinh trùng), cân nặng vẫn là thách thức.
Ở phụ nữ béo phì, tỷ lệ thành công của thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hoặc bơm tinh trùng vào tử cung (IUI) thường thấp hơn do cần liều thuốc kích trứng cao hơn, buồng trứng phản ứng kém và chất lượng trứng hoặc tinh trùng bị ảnh hưởng. Hơn nữa, phụ nữ béo phì khi mang thai đối mặt với nguy cơ cao hơn về sảy thai, tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật và sinh non, gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé.
Giảm cân – mở cánh cửa hy vọng làm cha mẹ:
Câu chuyện của Mai và Hùng không kết thúc ở tuyệt vọng. Sau 8 tháng thay đổi chế độ ăn, tập luyện và được bác sĩ đồng hành, cân nặng của họ giảm đáng kể. Họ đón tin vui tự nhiên, trước cả khi buổi IVF đầu tiên bắt đầu.
Việc giảm 5–10% cân nặng cũng có thể cải thiện đáng kể khả năng sinh sản, giúp các cặp đôi thêm hy vọng, rút ngắn chặng đường giấc mơ làm cha mẹ trở thành hiện thực. Để giảm cân thành công, có một vài nguyên tắc cơ bản mà mọi người nên thực hành theo, bao gồm: thay đổi lối sống trong ăn uống; vận động; can thiệp y tế theo tư vấn của bác sĩ chuyên khoa; duy trì thói quen lành mạnh: ngủ đủ giấc, giảm stress, kiểm tra sức khỏe định kỳ…
Đằng sau mỗi chỉ số BMI là những câu chuyện sống động: hy vọng, lo lắng và cả niềm vui khi được làm cha mẹ. Béo phì không chỉ là vấn đề về ngoại hình mà còn là mối nguy thầm lặng đối với sức khỏe sinh sản của cả nam và nữ. Việc hiểu rõ mối liên hệ giữa cân nặng và khả năng sinh sản chính là bước đầu tiên để bảo vệ giấc mơ làm cha mẹ. Nếu bạn cũng đang trên hành trình tương tự, hãy bắt đầu bằng việc quan tâm đến sức khỏe và cân nặng của cả hai vợ chồng. Một cuộc trò chuyện với bác sĩ hôm nay có thể là chìa khóa cho hạnh phúc ngày mai.
Truy cập website của Tổng Hội Y học Việt Nam (https://giamcansongkhoe.vn/) để tìm hiểu thông tin khoa học và lời khuyên để quản lý bệnh béo phì.