Một phụ huynh ở Trung Quốc mới đây đã bày tỏ sự bức xúc trên mạng xã hội về hành vi của một giáo viên. Nguyên nhân bắt đầu từ việc học sinh không hoàn thành bài tập theo yêu cầu, và giáo viên đã bắt các em đội mặt nạ hài hước rồi chụp ảnh, sau đó gửi những bức ảnh này vào nhóm chat phụ huynh.
Hành động này đã khiến phụ huynh phẫn nộ. Người mẹ phản bác: "Chẳng lẽ học sinh học kém thì không xứng đáng có lòng tự trọng sao?"
Để đánh giá đúng sai của sự việc này, điều quan trọng là cần xem xét mục đích ban đầu của giáo viên. Có thể suy đoán rằng đây là một giáo viên trẻ, người đã chủ động mua những chiếc mặt nạ ngộ nghĩnh nhằm tạo sự chú ý và cảnh tỉnh các học sinh thiếu nghiêm túc với việc học.
Việc cho học sinh đội mặt nạ và chụp ảnh có thể nhằm tăng tính hài hước, đồng thời tránh việc phê bình công khai gây khó xử cho phụ huynh tại lớp. Tuy nhiên, điều khiến các phụ huynh đặt câu hỏi là: “Nếu mục đích là để tránh làm phụ huynh xấu hổ, thì tại sao lại gửi ảnh vào nhóm chung?”.
Bức ảnh gây tranh cãi
Thực tế là, nếu có phương pháp nào hiệu quả và phù hợp hơn, có lẽ giáo viên cũng không cần tự bỏ tiền túi mua mặt nạ. Trong môi trường giáo dục ngày càng nghiêm khắc như hiện nay, việc quản lý học sinh trở nên rất khó khăn.
Học sinh cấp hai thường chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc học đối với tương lai. Dù giáo viên có dùng lời lẽ chân thành để khuyên bảo, các em vẫn có thể thờ ơ. Do đó, giáo viên buộc phải áp dụng những biện pháp "nguyên thủy" hơn để ép học sinh, dù không muốn học, vẫn phải hoàn thành bài tập.
Tạo ra nỗi sợ hãi là một phương pháp có hiệu quả. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, việc đánh mắng học sinh đã bị nghiêm cấm. Vì thế, giáo viên buộc phải dùng các hình thức khác, tuy không bạo lực nhưng vẫn có thể gây tổn thương lòng tự trọng — chẳng hạn như phạt đứng hay bắt đội mặt nạ kỳ quặc. Đây là một dạng “phân biệt đối xử” trong giáo dục.
Tuy nhiên, chỉ cần có một học sinh vì cảm thấy xấu hổ mà về sau nghiêm túc làm bài, thì nỗ lực của giáo viên không phải là vô ích.
Việc gửi ảnh học sinh đội mặt nạ lên nhóm phụ huynh cũng nhằm giúp phụ huynh nhận ra con mình có vi phạm không, thông qua đặc điểm hình thể thay vì gọi tên trực tiếp. Cách làm này tuy có phần nhẹ nhàng hơn việc chỉ đích danh, nhưng vẫn khiến một số phụ huynh cảm thấy tổn thương danh dự.
Dù phụ huynh tham gia một cách bị động, họ vẫn có thể đóng vai trò nhất định trong việc giáo dục con cái.
Trước kỳ thi đại học, điểm số là ranh giới phân biệt giữa học sinh giỏi và học sinh yếu. Nhưng sau kỳ thi, đặc biệt trong môi trường đại học – nơi tự do hơn – điểm số không còn là tiêu chí duy nhất để đánh giá một con người.
Một số phụ huynh có thể dùng đòn roi để tạo nỗi sợ cho con cái nhằm ép các em học, còn giáo viên lại mất đi các công cụ kỷ luật truyền thống, nên đành phải dùng đến những biện pháp phức tạp hơn để đạt được hiệu quả giáo dục.
Học sinh yếu kém có lòng tự trọng không? Chắc chắn là có. Và có thể, trong môi trường giáo dục hiện tại, lòng tự trọng của các em còn mạnh mẽ hơn học sinh giỏi. Bởi vì cùng một phương pháp giáo dục, học sinh yếu chỉ cảm thấy khó chịu nhất thời, trong khi học sinh giỏi lại có thể bị ảnh hưởng lâu dài, thậm chí dẫn đến chán học.
Trong nền giáo dục đặt nặng thi cử như hiện nay, điểm số bị coi trọng quá mức. Tuy nhiên, theo người viết, học sinh có thành tích xuất sắc dĩ nhiên đáng khen ngợi, nhưng phụ huynh và giáo viên cũng không nên hạ thấp hoặc phủ nhận hoàn toàn những em học kém.
Việc làm sai bài không có nghĩa là các em sai cả con đường. Tương lai của các em vẫn có thể đầy hứa hẹn và tươi sáng.