Khi bước qua tuổi 40, tôi bắt đầu nhận ra rằng cuộc sống không chỉ là làm việc – chi tiêu – rồi tiếp tục làm việc. Những hóa đơn cứ tăng đều, những khoản tiêu “lặt vặt” nhìn thì nhỏ nhưng cuối tháng cộng lại khiến tôi không thể hiểu vì sao mình đã tiêu hết từng ấy tiền.
Tôi từng cố ghi chép chi tiết từng bữa ăn, từng cuốc xe, từng món quà vặt cho con. Nhưng càng theo dõi, tôi càng thấy mệt mỏi. Rồi có một hôm, tình cờ đọc được một dòng chia sẻ ngắn trên một cuốn sách về tài chính cá nhân, tôi đã dừng lại, đọc đi đọc lại – và từ hôm đó, mọi thứ trong thói quen tiêu dùng của tôi thay đổi.
Câu nói đó là: Nếu không mua hôm nay, bạn có thật sự thấy thiếu không?
Nghe thì đơn giản. Nhưng khi bạn mang câu đó theo mình mỗi lần mua sắm – bạn sẽ thấy nó thay đổi cách bạn tiêu tiền rất nhiều.
Tôi đã dùng câu này để loại bỏ 5 kiểu chi tiêu thừa thãi
1. Mua vì sợ “hết sale”: Trước đây, tôi hay có tâm lý: “Giờ không mua là phí, chờ hết giảm giá thì tiếc lắm!”, nhưng khi tự hỏi lại: “Nếu hôm nay không mua, tôi có thật sự thấy thiếu không?” – 9/10 lần, câu trả lời là không. Tôi rời cửa hàng hoặc tắt ứng dụng mua sắm mà không hề áy náy.
2. Mua đồ dự phòng… mãi không dùng: Những chiếc nồi thứ ba, gối ôm dự trữ, túi đựng thực phẩm không biết bao giờ mới dùng đến – đều từng có mặt trong nhà tôi. Giờ thì không. Tôi tự hỏi: “Nếu không mua hôm nay, cuộc sống tuần này có xáo trộn gì không?”, nếu câu trả lời là không, tôi để yên.
3. Mua để “tự thưởng” cho stress: Sau một ngày mệt mỏi, tôi thường ghé mua một vài thứ nho nhỏ để “tự yêu bản thân”. Nhưng rồi món đó bị quên lãng. Giờ, tôi vẫn tự thưởng – nhưng hỏi lại mình trước: “Tôi cần nghỉ ngơi hay cần món đồ này?”, 7/10 lần, tôi chỉ cần tắm nước nóng và đi ngủ sớm.
4. Mua vì thấy người khác có: Hồi mới 40, tôi bị cuốn vào vòng so sánh, bạn bè mua máy ép chậm, nồi chiên hơi nước, máy chạy bộ... tôi cũng muốn có. Nhưng rồi nhìn lại, tôi nhận ra: Không ai giống ai. Giữ được câu hỏi “Không mua hôm nay, tôi có thấy thiếu không?” – giúp tôi tỉnh táo hơn rất nhiều.
5. Mua vì “giá tốt quá” dù chưa cần dùng: Một bộ drap giảm 50%, một combo nước giặt khuyến mãi, hay ba lô học sinh dù con chưa hết cấp… Giờ tôi không mua gì nếu chưa thật sự lên kế hoạch dùng trong vòng 2 tháng.
Nhờ một câu nói, tôi tiết kiệm được hơn 1,5 triệu mỗi tháng
Tôi không hề “thắt lưng buộc bụng”. Tôi vẫn mua cà phê, vẫn mua áo váy, vẫn đi chơi với bạn. Nhưng tôi chọn lọc hơn. Câu hỏi nhỏ đó giúp tôi:
- Tránh được rất nhiều chi phí “không tên” – vốn là thủ phạm rút ví âm thầm.
- Mua sắm có chủ đích – không còn cảm giác “mình tiêu tiền vì bị cuốn theo”.
- Nhẹ đầu hơn, không còn tiếc nuối vì món đồ nằm im trong góc nhà.
Câu hỏi này đặc biệt hữu ích sau tuổi 40
Bởi vì sau tuổi 40, chúng ta đã không còn dư dả thời gian để “sai rồi làm lại”. Mỗi quyết định tài chính dù nhỏ cũng nên có ý thức rõ ràng. Và sự tỉnh táo không đến từ các bảng Excel phức tạp, mà đôi khi chỉ cần một câu hỏi đơn giản để lặp lại mỗi ngày.
“Nếu không mua hôm nay, tôi có thật sự thấy thiếu không?” Hãy thử tự hỏi mình vào lần tới khi đứng trước món hàng hấp dẫn nào đó – biết đâu bạn cũng sẽ ngạc nhiên như tôi.