Vào ngày rằm, mùng một hay các dịp lễ lớn, mâm ngũ quả dâng lên bàn thờ tổ tiên không chỉ mang ý nghĩa tưởng nhớ, mà còn thể hiện lòng thành kính và mong ước bình an, sung túc cho cả gia đình. Tuy nhiên, không phải loại quả nào cũng thích hợp để dâng cúng. Có những loại quả tưởng đẹp, tưởng sang nhưng theo quan niệm phong thủy và tâm linh lại được xem là phạm vía, dễ làm hao tài, tổn phúc hoặc khiến không gian thờ mất đi sự thanh tịnh.
Dưới đây là ba loại quả tuyệt đối không nên bày trên bàn thờ ngày rằm mà gia chủ nên biết để tránh điều kiêng kỵ.
1. Quả có gai nhọn mang ý nghĩa xung sát
Những loại quả có gai sắc như sầu riêng, mít gai, mãng cầu gai hay khế gai tuy thơm ngon và độc đáo, nhưng lại mang hình dáng dữ dằn, gồ ghề, tượng trưng cho sự xung khắc và sát khí. Theo phong thủy, bàn thờ là nơi hội tụ năng lượng tĩnh và dương khí, trong khi các vật có gai lại mang tính âm và sát mạnh, dễ phá khí khiến năng lượng tốt bị cản trở và vận may khó tụ.
Bên cạnh đó, mùi hương nồng của sầu riêng hay mít cũng dễ át mùi trầm, làm mất đi cảm giác trang nghiêm, thanh khiết của không gian thờ cúng. Thay vì chọn những loại quả có gai, gia chủ nên ưu tiên các loại quả tròn trịa, bề mặt nhẵn mịn như cam, bưởi hoặc phật thủ để tượng trưng cho sự viên mãn và hòa thuận.
2. Quả đã chín nẫu hoặc bị dập thể hiện sự thiếu thành tâm
Nhiều người có thói quen tận dụng hoa quả sẵn trong nhà để dâng cúng, dù quả đã chín mềm, bị dập hoặc để lâu ngày. Tuy nhiên, theo quan niệm xưa, dâng lễ phải nguyên vẹn và tươi mới mới thể hiện được lòng thành.
Quả dập nát, lên men hay có vết thâm không chỉ khiến mâm cúng mất thẩm mỹ mà còn dễ thu hút ruồi muỗi, làm bàn thờ mất đi sự sạch sẽ và tôn nghiêm. Dù là cúng ngày rằm, mùng một hay giỗ chạp, gia chủ nên chọn quả vừa chín tới, tươi, đều màu, lau sạch rồi mới bày lên bàn thờ. Những chi tiết nhỏ như vậy thể hiện rõ thái độ của con cháu với tổ tiên, vì có thành tâm thì phúc mới đến, còn sơ sài thì lộc dễ tan.
3. Quả giả, quả nhựa thể hiện sự bất kính
Nhiều người muốn bàn thờ luôn đủ sắc màu nên chọn quả nhựa hoặc quả giả để trang trí quanh năm. Tuy nhiên, theo quan niệm dân gian, đồ cúng dâng lên tổ tiên phải là vật thật, có sinh khí thì mới thể hiện được lòng biết ơn và sự tôn kính.
Quả giả dù đẹp và sáng bóng nhưng chỉ là vật vô tri, không mang hơi thở của sự sống nên bị xem là phạm thờ, thể hiện sự hời hợt và thiếu thành tâm. Bên cạnh đó, chất liệu nhựa sau thời gian dài còn dễ bám bụi, phai màu, khiến bàn thờ mất đi vẻ thanh tịnh và trang nghiêm. Vì vậy, dù bận rộn đến đâu, gia chủ vẫn nên bày hoa quả thật, tươi mới, có thể chỉ ba đến năm loại nhưng được thay thường xuyên và sắp xếp ngay ngắn, như vậy mới đúng với ý nghĩa cúng lễ.
Nên bày quả gì để vừa đẹp, vừa may mắn
Theo quan niệm dân gian, mâm ngũ quả tượng trưng cho ngũ hành và ngũ phúc gồm Phúc, Lộc, Thọ, Khang, Ninh. Tùy vùng miền mà cách bày khác nhau, nhưng nhìn chung, những loại quả sau được xem là tốt lành, dễ thu hút tài khí và may mắn:
Phật thủ: biểu trưng cho bàn tay che chở của Phật, mang lại bình an và phúc lành.
Bưởi: tượng trưng cho no đủ, sung túc, được cả ba miền ưa chuộng.
Cam, quýt: màu vàng cam tượng trưng cho tài lộc và sự hanh thông.
Chuối xanh: biểu trưng cho sự đùm bọc, nâng đỡ và sum vầy.
Sung: tượng trưng cho sự sung túc, viên mãn trong cuộc sống.
Khi bày mâm quả, nên chọn số lẻ ba hoặc năm loại, sắp xếp cân đối, tránh để quả rụng, dập hoặc chồng quá cao. Điều quan trọng nhất vẫn là sự thành tâm, bởi có lòng thì tổ tiên chứng, mọi sự trong nhà cũng nhờ đó mà thuận hòa, may mắn.
* Thông tin trong bài mang tính tham khảo, chiêm nghiệm