Trong quan niệm phổ biến, nhà vuông vức tượng trưng cho ổn định, dễ thiết kế, dễ bày biện. Nhưng với thế hệ trẻ Trung Quốc, đặc biệt là gen Z, tiêu chí “đúng chuẩn” đã thay đổi. Họ cần nhà phản ánh lối sống, tối ưu công năng theo thói quen thật, đón sáng đúng hướng, khơi gợi cảm xúc và kể câu chuyện riêng. Vì thế những căn hộ có mảng chéo, góc bo tròn, mặt bằng hình tam giác hay đa giác không còn là ngoại lệ. Nhiều chủ nhà và nhà thiết kế đã mạnh dạn thử nghiệm, đưa tư duy kiến trúc vào nội thất để giải quyết bài toán công năng, ánh sáng, giao tiếp và cảm xúc. Kết quả là những tổ ấm “lệch chuẩn” nhưng sống rất "sướng".
Khi ánh sáng quyết định đường chéo
Một dự án của KINJO DESIGN cho thấy sự táo bạo có thể đi cùng tính toán tỉ mỉ. Chủ nhà Beemo và Sandu là cặp vợ chồng làm game, mong căn hộ 90 mét vuông biến thành “trò chơi nghỉ dưỡng” chữa lành. Nhà hướng Bắc là chủ đạo nhưng trong khảo sát hiện trạng, nhóm thiết kế phát hiện một tia sáng phản xạ từ phòng hướng Nam xiên vào sâu trong nhà.
Từ vệt sáng đó, toàn bộ mặt bằng được định hướng theo các đường chéo. Các mảng tường chịu lực được ốp ván theo kỹ thuật cắt vát để tạo “thân cây”, những khối bất quy tắc đóng vai “cành”, còn trần nhà ghép hình khối tạo ảo giác tán lá vươn rộng. Nhờ đường chéo, người trong nhà có thể nhìn liên tiếp ba cửa sổ hướng Bắc, mở tầm mắt ra mảng xanh phía ngoài và cảm được nhịp thở của cây cối.
Hậu trường thi công không hề dễ. Với bố cục bất quy tắc, chỉ cần sai một độ ở góc hoặc lệch một centimet ở cạnh là cả mô đun phải làm lại. Thiết kế bám công trường để đặt chuẩn cắt, đo đạc lặp đi lặp lại, đồng thời điều chỉnh bẫy kỹ thuật như vị trí đường ống, cửa bảo trì, máy thông gió, luồng dây điện.
Thành quả là không gian “Đại địa của chúng mình” đúng như tên nhà. Các cao độ sàn lên xuống vừa phải giúp phân vùng chức năng mà không gây vướng chân, đồng thời tạo thêm hộc chứa đồ. Dù mặt bằng trông “xiêu vẹo”, luồng di chuyển theo trục chéo lại khiến cả nhà nhìn thấy nhau nhiều hơn, cảm giác được đồng hành.
Một bức tường chéo có thể thay đổi cả căn nhà
Tại Đại Liên, nhà thiết kế nội thất Khổng Tường Tuyết đưa một bức tường chéo vào giữa phòng ngủ chính và phòng khách. Bức tường này tích hợp lò sưởi trang trí, trở thành điểm nhìn đầu tiên khi bước vào. Góc nghiêng được tính kỹ để không gây áp lực mà còn gom được không khí của phòng khách. Nội thất theo tinh thần Bauhaus, nhẹ và linh hoạt có thể dịch chuyển giữa chế độ trò chuyện và chế độ tụ tập. Ánh sáng được dùng như “keo dán” làm mềm những cạnh sắc, giữ nhịp thị giác liên tục.
Lý do bức tường chéo ra đời rất thực tế. Chủ nhà muốn một phòng tắm chính đủ bồn ngâm, vòi sen, chậu rửa và bàn trang điểm. Diện tích có sẵn không đủ nên thiết kế mượn một phần phòng khách bằng giải pháp tường chéo bán mở. Công đoạn căng dây, định tuyến và xử lý chỉ tường phải thật chính xác, khó hơn nhà thông thường, nhưng đổi lại là công năng đầy đủ và cảm giác bao bọc dễ chịu. Theo chủ nhà, sống trong không gian bất quy tắc giúp tăng tương tác, khơi gợi cách dùng mới và để lại “dấu nhớ” rất mạnh.
Phòng khách hình vòng tròn để đi đâu cũng thuận
Nhà của nhà thiết kế nội thất Soái Soái lại là một bài học về tường cong. Căn hộ 170m2 vốn vuông vức nhưng thiếu điểm nhấn, hành lang dài gây lãng phí. Chủ nhà muốn về nhà là thấy nhẹ người, đường đi phải trôi chảy. Cô quyết định đập các vách không chịu lực quanh phòng khách để dựng hệ tường cong, tạo một “đảo tròn” kết nối mọi lối đi. Từ phòng khách có thể rẽ ra bếp, phòng làm việc, phòng ngủ một cách tự nhiên, vừa tối ưu giao thông vừa làm không gian rộng hơn về thị giác.
Những góc kẹp giữa tường cong và tường thẳng được tận dụng triệt để. Góc nghiêng cạnh phòng tắm biến thành khu tắm ngồi thân thiện cho người lớn tuổi. Góc nối phòng ngủ chính được kéo dài để tạo sảnh đệm riêng tư. Góc cạnh phòng làm việc thành kho ẩn cho đồ đạc lặt vặt. Khi chức năng, kích thước và vị trí được cân nhắc kỹ, mọi centimet đều có ích và căn nhà phản ánh đúng thói quen của người ở.
Căn hộ hình kim cương và lối sống ôm trọn ánh nắng
Ann là một người làm quảng cáo. Cô đợi ba năm để mua được căn hộ 172m2 hình “kim cương” với sáu cửa sổ hướng Nam. Tiêu chí số một là phải ngập nắng. Cô định nghĩa nhà mình bằng ba chữ: Độc đáo, linh hoạt, ấm áp. Độc đáo vì mặt bằng đa giác, mỗi góc là một câu chuyện. Linh hoạt vì cách sử dụng không bị khóa cứng, có thể dịch chuyển theo nhu cầu. Ấm áp vì thảm, đồ gỗ và bố cục giúp khách và chủ dễ quây quần.
Ann không cố “điền” đồ vào góc tù mà đặt đồ chữ nhật và vuông giữa hai cạnh vát để ghép tự nhiên. Quầy bar kéo dài tạo thành tam giác mềm nối bếp, tiền sảnh, ban công và phòng khách, vừa ăn sáng vừa làm việc đều ổn. Góc tường vát trùng khít bề ngang cây đàn piano như đặt riêng. Giấc mơ tủ sách kịch trần trong Harry Potter được biến thành tủ ba mặt ở một hốc sắc cạnh, mỗi lần đọc sách là được vây ôm bởi mặt trời.
Những căn nhà bất quy tắc không dành cho mọi người nhưng lại hợp với người coi trọng bản thân và nhu cầu thật. Lợi ích rõ ràng là tăng nhớ điểm, cải thiện tương tác, mở đường cho ánh sáng và gió, giải quyết bài toán công năng khó. Dù vậy, không phải công trình nào cũng nên làm. Bố cục méo cần nền tảng vững về hiện trạng, ngân sách, tay nghề thi công, thẩm mỹ của cả chủ nhà lẫn nhà thiết kế. Quan trọng nhất: Nó phải phục vụ đời sống chứ không chỉ để “khác người”.
Một số lưu ý thực tế
- Thiết kế nên đi từ ánh sáng: Hãy quan sát hướng nắng để quyết định đường chéo, vừa tăng thông gió vừa mở góc nhìn.
- Đừng lo giới hạn diện tích và chiều cao: Tổ hợp hình khối, vật liệu và ánh sáng có thể giúp không gian trông lớn hơn.
- Bắt đầu từ nhỏ: Người mới có thể thử bằng đồ rời có dạng cong, tam giác, đa giác rồi mới can thiệp vào tường.
- Lựa chọn đồ nội thất linh hoạt: Ưu tiên hệ module có thể thay đổi kích thước để khớp các góc lạ.
- Tận dụng góc kẹp cho công năng: Một góc vát có thể thành kho, bàn trang điểm, sảnh đệm hay góc đọc.
- Thi công phải chính xác: Với hình học bất quy tắc, đo đạc và đặt chuẩn cắt cần bám công trường từng ngày.
Nhà vuông vức không sai. Nhưng khi đời sống đa dạng, một ngôi nhà “lệch chuẩn” lại cho ta cơ hội tự do hơn trong việc định nghĩa tiện nghi và thẩm mỹ. Dám thử một đường chéo, một mảng tường cong hay một bố cục đa giác có thể mở ra cảm xúc mới, tạo thói quen mới và khiến ta muốn về nhà nhiều hơn. Nhà là lãnh địa riêng của mỗi người. Nếu một góc nghiêng làm bạn thở sâu hơn, nếu một khoảng cong giúp bạn thấy ấm lòng, vậy thì đó chính là chuẩn mực của bạn.