Thời gian gần đây, trên các hội nhóm yêu nấu nướng, nhiều chị em chia sẻ một món rau rất lạ. Nhiều người thoạt nhìn thì tưởng rau răm nhưng đến khi quan sát kỹ thì không khỏi ngỡ ngàng. Loại rau này từng bị xem là "vô danh tiểu tốt", chỉ mọc dại bên vệ đường, ao hồ, ruộng vườn, thậm chí từng chỉ được hái để cho lợn ăn. Ấy vậy mà, đến mùa hè năm nay, loại rau này lại trở thành "bảo vật" của những bà nội trợ khéo tay, được chị em truyền tai nhau như một nguyên liệu vàng giúp thanh nhiệt, giải độc, mát gan, nhuận tràng. Đó chính là rau thài lài trắng, hay còn gọi là rau trai.
Rau trai (thài lài trắng) - Nguyên liệu sạch và quý của mùa hè
Rau thài lài trắng có tên khoa học là Commelina communis, thuộc họ thài lài. Cây có thân mềm, bò lan, thường mọc thành cụm. Lá hình trái xoan, hoa màu trắng đặc trưng, mọc lẫn trong cỏ dại hoặc góc vườn ẩm mát. Ngày trước, người nông dân coi rau này chỉ như một thứ cây phụ, mọc lên là nhổ bỏ, hoặc chặt về nấu cho heo, gia súc ăn để mát bụng.
Thế nhưng theo Đông y, rau thài lài trắng là loại rau mát, tính hàn, có tác dụng giải nhiệt, lợi tiểu, tiêu viêm, thanh phế, rất phù hợp để nấu canh, luộc hoặc xào trong những ngày hè oi ả. Không ít bà nội trợ ngày nay đã nhận ra giá trị dinh dưỡng và công dụng của loại rau mọc hoang này và "phong" nó lên thành một trong những món không thể thiếu trong bữa cơm thanh mát mùa hè.
Vào khoảng tháng 5 đến tháng 8, rau thài lài trắng mọc mạnh, xanh tốt. Đây cũng là thời điểm rau được săn lùng nhiều nhất vì tiết trời oi bức, ai cũng cần món ăn giúp hạ nhiệt cơ thể. Rau mọc tự nhiên, không cần phân bón hay thuốc trừ sâu, nên được ưa chuộng bởi tính "sạch", "lành".
@haiboconnongdan
Theo y học cổ truyền, rau trai có tính mát, vị ngọt nhạt, đi vào kinh phế và bàng quang. Một số công dụng nổi bật bao gồm:
- Thanh nhiệt, giải độc: Giúp làm mát cơ thể, đặc biệt hiệu quả khi bị nhiệt miệng, nóng gan.
- Lợi tiểu: Giúp thải độc qua đường tiết niệu, giảm nguy cơ sỏi thận và viêm đường tiết niệu.
- Nhuận tràng: Hỗ trợ tiêu hóa, đặc biệt tốt cho người bị táo bón do nóng trong.
- Kháng viêm, sát khuẩn nhẹ: Thường được dùng trong bài thuốc dân gian để chữa viêm họng, cảm sốt.
Không chỉ người lớn mà trẻ nhỏ, người cao tuổi cũng có thể ăn loại rau này, miễn là sơ chế sạch và nấu chín kỹ.
Ở các vùng quê, người ta chỉ cần ra vườn sau nhà hay lội ra bờ mương là có thể hái được cả rổ rau tươi. Còn ở thành phố, rau trai hiện đã được bày bán ở chợ dân sinh hoặc các siêu thị thực phẩm sạch với giá dao động từ 10.000–20.000 đồng/mớ.
Những món ngon từ rau trai khiến bữa cơm hè "mát rượi"
Không chỉ là bài thuốc giải nhiệt, rau thài lài trắng còn là nguyên liệu cho nhiều món ăn ngon, dễ làm, rẻ tiền và giàu chất xơ:
- Canh rau trai nấu tôm: Đây là món "quốc dân" trong ngày hè. Rau trai rửa sạch, chần sơ, nấu cùng tôm nõn giã nhuyễn tạo vị ngọt thanh mát, cực kỳ bắt cơm.
- Rau trai luộc chấm trứng: Món ăn đơn giản mà đưa cơm. Rau luộc chín tới, giữ được độ giòn và xanh, chấm cùng trứng luộc dầm nước mắm hoặc mắm tép là ngon hết sảy.
- Rau trai xào tỏi: Vị rau hơi nhớt nhẹ nhưng càng nhai càng bùi. Xào với tỏi hoặc tóp mỡ là món khoái khẩu của nhiều người miền Bắc.
@quy.daily.vlog, @haiboconnongdan
- Rau trai trộn gỏi: Với vị mát, giòn và thanh, rau trai có thể luộc sơ rồi trộn cùng dưa leo, lạc rang, nước mắm chua ngọt, món gỏi hấp dẫn lạ miệng.
Dù là loại rau an toàn, chị em vẫn cần lưu ý:
- Chọn rau sạch, không mọc gần khu vực ô nhiễm (cống rãnh, ruộng bón phân hóa học…).
- Nên rửa thật kỹ, ngâm nước muối loãng và chần sơ trước khi chế biến.
- Không nên ăn quá nhiều trong thời gian dài liên tục để tránh gây lạnh bụng.
Từ loại cỏ dại ven đường tưởng chừng chẳng có giá trị gì, rau thài lài trắng đã lặng lẽ "lột xác" trở thành nguyên liệu quý cho những mâm cơm mùa hè mát lành và bổ dưỡng. Không chỉ là món ngon dân dã dễ nấu, rau trai còn là một cách để người Việt quay về với thói quen ăn uống xanh, lành và gần gũi thiên nhiên. Có lẽ, mùa hè năm nay, chẳng cần sơn hào hải vị, chỉ cần một bát canh rau trai nóng hổi hay đĩa rau trai xào tỏi là đủ để mát cả người, ấm cả lòng.