Ngô Thanh Vân, nữ diễn viên nổi tiếng với biệt danh "đả nữ" của điện ảnh Việt, đang trải qua một hành trình đặc biệt khi mang thai con đầu lòng ở tuổi 46. Trong tập 3 của series "Cơm Bà Bầu" được đăng tải gần đây, cô đã cởi mở chia sẻ về một biến chứng thai kỳ mà mình đang đối mặt: Ứ mật trong gan do thai kỳ (Intrahepatic Cholestasis of Pregnancy - ICP).
Dù gặp phải biến chứng ứ mật trong gan khi mang thai, Ngô Thanh Vân vẫn giữ tinh thần lạc quan! Với sự chăm sóc tận tình từ ông xã Huy Trần, Ngô Thanh Vân không chỉ khiến người hâm mộ ngưỡng mộ bởi sự mạnh mẽ mà còn lan tỏa thông điệp về tầm quan trọng của việc hiểu biết và chăm sóc sức khỏe trong thai kỳ.
Ngô Thanh Vân cho biết cảm giác ngứa do bệnh lý này không giống như dị ứng thông thường. Các nốt mẩn nhỏ không rõ ràng trên da nhưng gây ngứa âm ỉ và dữ dội, đặc biệt là về đêm, khiến cô nhiều lần mất ngủ, khó chịu.
Ứ mật trong gan do thai kỳ là gì?
Ứ mật khi mang thai là một tình trạng gan nghiêm trọng tiềm ẩn gây ngứa đột ngột, dữ dội. Nó xảy ra khi mật bắt đầu tích tụ trong gan.
Gan là một trạm xử lý và làm sạch quan trọng. Ngoài việc tạo ra chất dinh dưỡng cho cơ thể bạn sử dụng, gan của bạn còn giúp loại bỏ các chất thải mà bạn không cần, một phần bằng cách sản xuất mật. Chất lỏng màu vàng lục này được tạo thành từ cholesterol, muối mật (hoặc axit mật), bilirubin (một sắc tố), nước và chất điện giải.
Mật đi ra khỏi gan và được lưu trữ trong túi mật của bạn. Mỗi khi bạn ăn, túi mật của bạn sẽ giải phóng mật vào ruột non, nơi nó giúp phân hủy chất béo. Nhưng khi bạn bị ứ mật, muối mật bắt đầu tích tụ trong gan của bạn. Axit mật sau đó có thể tràn ra máu và các mô, gây ngứa dữ dội.
Nguyên nhân chính xác của chứng ứ mật khi mang thai vẫn chưa được biết, nhưng các yếu tố nội tiết tố và di truyền có thể đóng một vai trò không nhỏ. Nồng độ progesterone và estrogen cao có thể làm chậm dòng chảy của mật từ gan, thường là trong tam cá nguyệt thứ ba, khi hormone mang thai đạt đỉnh. Nghiên cứu từ Đại học Y khoa Harvard (2020) chỉ ra rằng yếu tố di truyền, đặc biệt là đột biến gen liên quan đến vận chuyển mật, đóng vai trò lớn trong sự xuất hiện của bệnh, đặc biệt ở những phụ nữ có tiền sử gia đình mắc bệnh gan.
Ảnh minh họa
Khoảng hai phần ba phụ nữ bị ứ mật trong thời kỳ mang thai phát triển lại trong những lần mang thai sau này. Nó cũng phổ biến hơn ở phụ nữ mang đa thai và ở phụ nữ có tiền sử tổn thương gan hoặc bệnh tật.
Ứ mật trong gan do thai kỳ ảnh hưởng thế nào đến mẹ và bé?
Theo Trung tâm Y tế Bệnh viện Nhi đồng Cincinnati (Mỹ), ứ mật thai kỳ ảnh hưởng đến khoảng 1 trong 1.000 phụ nữ mang thai ở Hoa Kỳ. Mặc dù ứ mật không được điều trị có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng cho em bé của bạn, nhưng theo dõi và điều trị giúp giảm nguy cơ.
Dù ứ mật thai kỳ hiếm khi gây tổn thương gan lâu dài cho mẹ, nhưng nó tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng đối với thai nhi nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Journal of Hepatology cho thấy người mẹ mắc ứ mật thai kỳ có nguy cơ cao hơn bị sỏi thận sau sinh, đồng thời nhấn mạnh mối liên hệ giữa bệnh và nguy cơ sinh non hoặc thai lưu.
Ảnh minh họa
Cụ thể, nếu mẹ bị ứ mật thai kỳ, em bé có nguy cơ sinh non. Theo một số nghiên cứu quốc tế, khoảng 30-40% trường hợp ứ mật thai kỳ dẫn đến chuyển dạ sinh non tự phát, đặc biệt nếu bệnh khởi phát sớm hoặc ở thai đôi, ba. Sự tích tụ axit mật trong máu có thể ảnh hưởng đến nhịp tim và oxy của thai nhi, gây nguy cơ suy thai trong quá trình sinh, tăng nguy cơ suy thai hoặc thai lưu - biến chứng nghiêm trọng nhất, đặc biệt khi nồng độ axit mật trong máu mẹ tăng quá cao.
Ngoài ra, nếu mẹ bị ứ mật trong gan do thai kỳ, em bé trong bụng cũng có nguy cơ hít phải nước ối nhiễm phân su, dẫn đến các vấn đề về hô hấp sau sinh.
Các triệu chứng của ứ mật trong thai kỳ
Nếu mẹ bầu thấy có bất kỳ triệu chứng nào như dưới đây, hãy đến viện khám và thông báo lại cho bác sĩ.
- Ngứa dữ dội: Ngứa dữ dội mà không phát ban là triệu chứng đầu tiên và rõ ràng nhất của chứng ứ mật. Ngứa thường bắt đầu vào tam cá nguyệt thứ ba và thường ảnh hưởng đến lòng bàn tay và lòng bàn chân của bạn, nhưng nó có thể xảy ra ở bất kỳ đâu trên cơ thể bạn và thường tồi tệ hơn vào ban đêm. Ngứa do ứ mật khi mang thai khó chịu hơn nhiều so với ngứa nhẹ mà nhiều phụ nữ mang thai gặp phải do da co giãn, khô.
Ảnh minh họa
- Khó chịu hoặc kém ăn: Bạn có thể cảm thấy buồn nôn nhẹ hoặc có cảm giác bệnh tật hoặc khó chịu nói chung và bạn có thể không cảm thấy muốn ăn. Bạn cũng có thể bị đau ở bụng trên bên phải.
Rủi ro đối với em bé của bạn tăng lên khi nồng độ axit mật trong máu của bạn cao hơn và bạn càng gần đến ngày dự sinh. Đó là lý do tại sao nhà cung cấp của bạn sẽ theo dõi bạn chặt chẽ và em bé của bạn có thể sẽ được sinh trước khi bạn đủ tháng. Vì thế, để giảm thiểu ảnh hưởng của bệnh, ngoài việc dùng thuốc theo điều trị của bác sĩ, mẹ bầu nên có chế độ ăn uống khoa học, hạn chế thực phẩm giàu chất béo, đường, gia vị cay, như cách Ngô Thanh Vân đã áp dụng với thực đơn đặc biệt do chồng chuẩn bị và giữ tinh thần thoải mái. Căng thẳng kéo dài có thể làm trầm trọng thêm tình trạng gan, vì vậy vận động nhẹ nhàng và duy trì tâm lý tích cực là rất quan trọng.
Hành trình mang thai của Ngô Thanh Vân ở tuổi 46 không chỉ là câu chuyện về sự mạnh mẽ của một người mẹ mà còn là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc chăm sóc sức khỏe trong thai kỳ.