Kali - một nguyên tố hiếm khi được nhắc đến trong đời sống hằng ngày - thực ra lại giữ vai trò vô cùng quan trọng đối với cơ thể. Gần đây, thông tin một người đàn ông tử vong do nồng độ kali trong máu quá thấp đã khiến nhiều người bàng hoàng, đồng thời đưa chủ đề "thiếu kali" trở lại tâm điểm chú ý.
Bi kịch này khiến chúng ta phải nhìn lại thói quen ăn uống của chính mình. Các chuyên gia cảnh báo: Để tránh những trường hợp đáng tiếc tương tự, ngoài việc chú ý bổ sung kali, mọi người cần điều chỉnh chế độ ăn hợp lý hơn: Thà ăn ít thịt, còn hơn thiếu những thực phẩm giàu kali.
Những thực phẩm cần "ăn nhiều hơn" chính là rau củ, trái cây, các loại đậu và hạt. Đây không chỉ là nguồn cung cấp kali dồi dào mà còn chứa nhiều dưỡng chất thiết yếu giúp duy trì sức khỏe.
Khi nói đến "thiếu kali", nhiều người nghĩ rằng nó rất xa vời, chỉ liên quan đến bệnh thận hay những vấn đề đặc biệt. Nhưng thực tế phức tạp hơn nhiều.
Thiếu kali nguy hiểm như thế nào?
Hạ kali không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi, rã rời mà còn có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tim. Kali có vai trò quan trọng trong việc dẫn truyền tín hiệu thần kinh, điều hòa nhịp tim, cân bằng điện giải và dịch cơ thể. Thiếu kali lâu dài có thể gây yếu cơ, rối loạn nhịp tim và thậm chí nguy hiểm tính mạng.
Điều đáng nói là nhiều người không hề nhận ra mình đang thiếu kali, nhất là trong nhịp sống hiện đại khi đồ ăn nhanh, thức ăn tiện lợi, thói quen bỏ qua rau củ trái cây ngày càng phổ biến.
Trong khi đó, những thực phẩm tự nhiên như chuối, cam, rau bina, khoai tây… lại là nguồn bổ sung kali tuyệt vời. Ví dụ, 100g chuối chứa đến 358mg kali – một con số rất đáng kể. Các loại đậu và hạt cũng giàu kali không kém.
Theo khuyến cáo, người trưởng thành cần khoảng 3.500mg kali/ngày, nhưng phần lớn đều không đạt. Ước tính khoảng 80% người trưởng thành bị thiếu hụt kali ở nhiều mức độ khác nhau. Đây là vấn đề âm thầm, tích lũy lâu dài nên rất dễ bị bỏ qua.
Dấu hiệu thiếu kali
Thiếu kali thường diễn tiến âm thầm và khó nhận biết, nhưng khi nồng độ giảm xuống dưới mức an toàn, cơ thể sẽ phát ra nhiều tín hiệu cảnh báo. Người bệnh có thể xuất hiện chuột rút, co giật cơ, mệt mỏi kéo dài, yếu cơ hoặc chóng mặt do hoạt động dẫn truyền thần kinh bị ảnh hưởng. Nguy hiểm nhất là rối loạn nhịp tim, thậm chí ngất xỉu; trong những trường hợp nghiêm trọng, thiếu kali có thể dẫn đến đột tử.
Các chuyên gia lý giải, khoảng 98% lượng kali của cơ thể nằm trong tế bào. Khi kali trong máu giảm, sự cân bằng điện giải bị phá vỡ, kéo theo rối loạn hoạt động tế bào, hệ thần kinh và đặc biệt là chức năng co bóp của tim. Người cao tuổi, bệnh nhân tăng huyết áp, suy thận hoặc những người sử dụng thuốc lợi tiểu không kiểm soát là nhóm có nguy cơ cao hơn và cần được theo dõi chặt chẽ.
Bổ sung kali như thế nào?
Cách an toàn và hiệu quả nhất để bổ sung kali là điều chỉnh chế độ ăn hằng ngày. Các chuyên gia khuyến cáo nên ưu tiên nguồn kali từ thực phẩm tự nhiên thay vì phụ thuộc vào viên uống. Rau xanh, trái cây, đậu và các loại hạt là nhóm thực phẩm giàu kali, đồng thời cung cấp thêm chất xơ, vitamin và khoáng chất có lợi cho tim mạch.
Những lựa chọn quen thuộc nhưng giàu kali có thể kể đến như: chuối, cam, bơ, khoai tây, khoai lang, cà chua, rau bina, bí đỏ, đậu nành, đậu lăng và hạnh nhân. Việc đưa nhóm thực phẩm này vào bữa ăn hằng ngày không chỉ giúp bổ sung kali mà còn góp phần cải thiện đường huyết, kiểm soát mỡ máu và tăng cường sức khỏe tổng thể.
Bên cạnh đó, hạn chế ăn quá nhiều thịt đỏ và các món chế biến sẵn cũng là yếu tố quan trọng. Thịt chứa ít kali hơn so với rau củ, trong khi thực phẩm chế biến sẵn lại nhiều muối – có thể làm rối loạn cân bằng điện giải và khiến cơ thể mất thêm kali.
Tuy nhiên, bổ sung kali không có nghĩa là ăn càng nhiều càng tốt. Người có bệnh thận, người đang sử dụng thuốc lợi tiểu giữ kali hoặc thuốc điều trị huyết áp cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tăng lượng kali trong khẩu phần, nhằm tránh nguy cơ tăng kali máu – tình trạng cũng nguy hiểm không kém.
Tóm lại, một chế độ ăn đa dạng, ưu tiên rau củ - trái cây - đậu - hạt và điều chỉnh phù hợp theo tình trạng sức khỏe cá nhân là chìa khóa để duy trì mức kali ổn định và bảo vệ hệ tim mạch.