Một Tết Đoan Ngọ thơm nồng ký ức: Vị ngọt men nếp và nỗi nhớ mẹ đong đầy

Mỗi năm, cứ đến khoảng đầu tháng 5 Âm lịch, khi cái nắng đầu hạ bắt đầu gay gắt, khi tiếng ve râm ran trên những tán bàng đầu xóm, là lòng tôi lại dậy lên một nỗi nhớ rất riêng. Đó là nỗi nhớ mang mùi vị thơm nồng của rượu nếp, của những ngày Tết Đoan Ngọ bên mẹ. Dù thời gian có trôi bao lâu, dù tóc tôi đã có vài sợi bạc, thì mùi thơm của nếp ủ lên men vẫn có một chỗ đứng riêng trong ký ức không lẫn vào đâu được.

Tôi nhớ rất rõ hình ảnh mẹ cần mẫn, luôn dành cả buổi sáng ngày mùng 3 để vo gạo, ngâm nếp, lau từng chiếc lá chuối cho sạch bụi, rồi hong khô trên rổ. Mẹ bảo, nếp ngon phải là loại nếp cái hoa vàng, hạt tròn, đều tăm tắp, có màu trắng đục chứ không phải trắng tinh. Phải chọn đúng loại gạo mới cho ra vị ngọt thanh, dẻo mềm, thơm lâu. Hồi đó tôi còn nhỏ, chẳng hiểu hết những tỉ mỉ của mẹ, chỉ thấy ngửi mùi gạo vo thôi mà bụng đã réo vì thèm.

Ngày ấy, nhà không khá giả, nên món gì ngon là phải chờ dịp. Và Tết Đoan Ngọ là dịp duy nhất trong năm mẹ làm rượu nếp. Có năm mẹ làm nhiều, cái chậu nhôm to đặt dưới gầm bàn chắt chiu từng hạt gạo ủ, đến mức... có một con rắn nước bò vào cuộn tròn cạnh chậu. Mẹ chỉ khẽ la một tiếng, rồi lấy chổi xua đi, miệng thì cười bảo chắc tại mùi thơm quá nên nó cũng muốn ăn ké.

Tôi nhớ có năm mẹ ủ rượu nếp ngon, mình ăn quá nhiều cơm rượu đến mức... say. Say thật, như người lớn uống rượu. Mặt đỏ gay, mắt lim dim, đầu lâng lâng. Mẹ thì cuống lên, vừa lo vừa mắng: "Ăn gì mà như nuốt cả cái chum!", Nhưng rồi vẫn xoa đầu tôi, lấy khăn nhúng nước vắt lau mặt, rồi đút cho ăn miếng cháo trắng cho tỉnh men.

Những năm sau này, dù lớn lên, đi học xa, rồi đi làm ở thành phố, tôi vẫn giữ thói quen xin nghỉ phép nếu đúng dịp Tết Đoan Ngọ. Không chỉ để được về ăn rượu nếp mẹ ủ, mà còn để ngồi trong bếp nhìn mẹ cẩn thận đong nước, phủ khăn, buộc lá,... những thao tác tưởng như giản đơn nhưng lại đong đầy tinh tế và yêu thương. Mẹ tôi không học qua trường lớp nấu ăn nào, nhưng tay mẹ ướm đúng lượng từng bát gạo, từng muỗng đường, thìa men, như thể có chiếc đồng hồ canh giờ trong tim. Tôi gọi đó là "bản năng làm mẹ" chính là vị ngon mà không công thức nào thay thế được.

Có lẽ vì thế mà dù bây giờ sống xa mẹ, mỗi mùa Đoan Ngọ đến, tôi lại nhớ quay quắt. Không phải chỉ nhớ món ăn, mà là nhớ hơi ấm của gian bếp xưa, nhớ dáng mẹ lom khom bên rổ nếp, nhớ tiếng mẹ gọi tôi dậy từ sớm để "ăn miếng rượu cho sát trùng, đuổi sâu trong bụng". Mỗi khi xúc một thìa rượu nếp trắng ngần, mềm mịn, thơm lừng mùi lá chuối và nắng, tôi lại thấy một góc tuổi thơ ùa về. Mùi vị ấy là thứ men ký ức, càng qua năm tháng càng đậm đà.

Có người bảo ký ức thì không thể ăn lại được. Nhưng tôi tin, có những món ăn chỉ cần hương vị chạm nhẹ đầu lưỡi, là tâm trí sẽ tự động mở lại cánh cửa năm xưa. Cơm rượu Đoan Ngọ với tôi là một trong những điều như thế.

Năm nay, tôi vẫn bận, không thể về quê và mẹ vẫn như thường lệ, gửi chút quà quê và không thể thiếu món rượu nếp tôi ưa thích. Bạn bè, đồng nghiệp tôi còn đặt sẵn một mẹt lễ Tết Đoan Ngọ qua mạng có cả cơm rượu nếp, bánh tro, mận đỏ, vải tươi và một bó ngải cứu nhỏ để treo trước cửa. Tôi cũng làm như vậy, không phải thay thế mẹ, mà là một cách để tôi giữ liên kết với ký ức.

Nếu bạn cũng từng có những mùa Đoan Ngọ ngập tràn mùi thơm của cơm rượu, của tuổi thơ ngọt ngào bên bếp, thì đừng để cuộc sống bận rộn cuốn trôi mất. Bạn có thể tìm mua những mẹt lễ sẵn, như một cách nối lại sợi dây vô hình với ký ức yêu thương.

Một vài nơi bán lễ Đoan Ngọ có cơm rượu nếp ngon, chuẩn vị miền Bắc tại Hà Nội mà bạn có thể tham khảo:

Nhà hàng Bể cá

Nhà hàng Bể cá là địa chỉ khá quen mặt với nhiều người bận rộn với đủ các loại cỗ và món ăn thường ngày. Dịp Tết Đoan Ngọ năm nay, Nhà hàng Bể cá cũng cho ra 4 set lễ Đoan Ngọ đầy đủ sắc, vị và cả hồn Tết xưa. Chẳng hạn như set Phong vị cổ truyền (690.000 đồng), set Mùa màng bội thu (685.000 đồng), set Ấm no trù phú (695.000 đồng), set Thanh tịnh an nhiên (680.000 đồng).

Sói Biển

Chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch Sói Biển trong dịp Tết Đoan Ngọ này cũng có bán các loại hoa quả tươi, cơm rượu nếp, tuy không theo set nhưng cũng là một địa chỉ để tham khảo.

Bếp Hoa

Tại nhà hàng Bếp Hoa hiện cũng có các mâm lễ Đoan Ngọ bán theo set mức giá khác nhau, chẳng hạn set lớn (giá 550.000 đồng), set nhỏ (giá 395.000 đồng) và bán lẻ các lễ vật.

Tết Đoan Ngọ không chỉ là một ngày lễ cổ truyền. Đó là một lát cắt dịu dàng trong đời sống bộn bề, để ta được chạm tay vào những gì thân thuộc nhất: Mùi rượu mẹ ủ, ánh nắng tháng 5, đôi mắt hoe đỏ khi xúc lại ký ức bằng một thìa cơm nếp ấm lòng.