Chị Hà (32 tuổi, công nhân may ở Đông Anh) thở dài khi nhìn biểu đồ giá vàng trên điện thoại: “Lên tới hơn 120 triệu rồi. Giờ mà bán 2 chỉ đi sửa cái mái nhà thì lời chứ còn gì... Nhưng mẹ chẳng nói gì, chỉ cất kỹ hơn”.
Người mẹ mà chị nhắc đến là bà Tâm – mẹ chồng chị, một phụ nữ 65 tuổi sống tiết kiệm, gần như không tiêu xài gì ngoài chợ búa mỗi ngày. Hơn 30 năm làm ruộng, rồi gom góp tiền cho con cái đi học, thứ bà giữ lại cho mình là 5 chỉ vàng SJC nằm gọn trong một túi vải, để trong chiếc tủ gỗ khóa kín ở đầu giường.
Khi vàng trở thành ranh giới của hai thế hệ
Giá vàng tăng từng ngày trong tuần qua – từ mốc 87 triệu ngày 13/4 đến 120 triệu vào sáng 17/4 – khiến nhiều gia đình như nhà chị Hà rơi vào trạng thái căng thẳng âm ỉ.
“Tôi không dám nói thẳng 'mẹ ơi bán vàng đi', vì biết mẹ quý vàng lắm. Nhưng mái nhà dột từ đợt bão năm ngoái, giờ chờ hoài không sửa thì mưa tới là khổ cả nhà”, chị nói.
Bà Tâm biết con dâu muốn gì. Bà không nói, nhưng hai ngày gần đây ngủ cũng không ngon.
“Tôi già rồi, giữ được ít vàng là phòng khi đau ốm, có chuyện. Mua mái nhà thì cũng đúng, nhưng giờ mà bán, sau này lỡ giá còn lên nữa thì sao?”, bà Tâm nói nhỏ.
Bảng phân tích chi tiêu và tài chính gia đình
| Hạng mục | Số tiền/tháng (VND) | Ghi chú |
|---|---|---|
| Thu nhập vợ (chị Hà) | 7.000.000 | Công nhân may, làm đủ công |
| Thu nhập chồng | 9.000.000 | Làm phụ hồ, thu nhập dao động |
| Chi phí ăn uống | 5.000.000 | Gia đình 4 người, có hai con nhỏ |
| Học phí, sữa cho con | 2.500.000 | Mẫu giáo + sữa |
| Sinh hoạt (điện, nước…) | 1.500.000 | Mùa hè chi phí điện tăng |
| Dự phòng gửi mẹ chồng giữ | 2.000.000 | Gọi là "quỹ ốm đau", thực chất là tiền tiết kiệm |
| Tổng chi cố định | 11.000.000 | Còn dư mỗi tháng 5 triệu nhưng thường phát sinh |
Để sửa lại mái tôn và trần thạch cao phòng khách, cần khoảng 18–20 triệu đồng. Nếu bán 2 chỉ vàng theo giá 120 triệu/lượng, gia đình có thể thu về khoảng 24 triệu đồng – đủ cho sửa nhà và vẫn dư một ít dự phòng.
Câu chuyện của nhiều nhà: Ai giữ, ai bán?
Không chỉ gia đình chị Hà – bà Tâm, những ngày qua, các hội nhóm phụ nữ, nhóm tài chính gia đình trên mạng xã hội cũng xôn xao với cùng một câu hỏi: “Giữ hay bán vàng lúc này?”.
Một phụ nữ khác ở Bắc Giang chia sẻ:“Mẹ mình cũng giữ vàng mà không cho ai đụng. Giờ nhà cần tiền gấp, nhưng động đến là mẹ khóc. Cả nhà đành vay nóng, mà nghĩ tức không chịu được”.
Vàng – không chỉ là tài sản, mà là ký ức
Với thế hệ như bà Tâm, mỗi chỉ vàng là thành quả cả năm tiết kiệm, là phần “để dành” cho lúc không ai giúp được mình. Còn với thế hệ như chị Hà, vàng lại là một phương tiện tài chính, bán đi xoay xở, rồi tính tiếp.
Giá vàng tăng cao như một phép thử, không chỉ về tài chính, mà còn về lòng tin, sự sẻ chia trong từng gia đình.
Cuối cùng, nhà chị Hà vẫn chưa bán vàng. Mái nhà vẫn chưa sửa. Nhưng chị bắt đầu tìm cách để dành dần, từ khoản tiền lương của mình.
“Nếu mẹ không đồng ý, thì mình tự xoay. Nhưng giá như mình và mẹ nói chuyện được nhiều hơn, chắc đã khác…”. chị Hà chia sẻ.
Giữ hay bán vàng khi giá tăng mạnh?
| Tiêu chí | NÊN BÁN | NÊN GIỮ |
|---|---|---|
| Mục tiêu tài chính ngắn hạn | Cần tiền gấp để sửa nhà, trả nợ, chi phí y tế, học hành | Không có nhu cầu tài chính cấp bách |
| Lợi nhuận tức thời | Bán khi giá cao giúp hiện thực hóa khoản lời | Kỳ vọng giá còn lên nữa, chưa muốn “chốt lời” |
| Dự phòng tài chính | Đã có khoản tiết kiệm, bảo hiểm, hoặc các kênh đầu tư khác hỗ trợ | Vàng là khoản dự phòng chính, không có nhiều kênh thay thế |
| Tâm lý gia đình | Được cả nhà đồng thuận, mục tiêu rõ ràng | Thành viên chưa thống nhất, dễ xảy ra mâu thuẫn |
| Biến động thị trường | Lo sợ giá có thể giảm mạnh bất ngờ | Tin tưởng vào xu hướng tăng trung và dài hạn |
| Tỷ lệ tài sản bằng vàng | Nắm giữ dưới 30% tài sản bằng vàng, có thể linh hoạt chuyển đổi | Vàng chiếm phần lớn tài sản, bán ra có thể làm mất cân đối tài chính |