Mùng 1 Tết Dương lịch không chỉ đánh dấu sự khởi đầu của một năm mới theo lịch quốc tế, mà với nhiều người Việt, đây còn là thời điểm mang ý nghĩa tinh thần đặc biệt. Ngày đầu năm được xem là lúc "mở vận", những hành động, lời nói và thói quen trong ngày này phần nào phản chiếu mong ước cho suốt 12 tháng phía trước. Chính vì vậy, bên cạnh những việc nên làm để cầu may mắn, dân gian cũng lưu truyền nhiều điều kiêng kỵ vào mùng 1 đầu năm, nhằm tránh vận xui, giữ cho năm mới hanh thông, thuận lợi.
1. Kiêng làm vỡ đồ đạc
Một trong những điều tối kỵ vào ngày đầu năm là làm rơi vỡ đồ đạc, đặc biệt là bát, đĩa, cốc chén hay gương kính. Theo quan niệm dân gian, vỡ đồ tượng trưng cho sự chia cắt, đổ vỡ và mất mát. Nếu điều này xảy ra ngay mùng 1, nhiều người lo ngại đó là điềm báo cho những trắc trở, bất hòa hoặc hao hụt tài lộc trong năm mới.
Chính vì vậy, trong ngày đầu năm, các gia đình thường nhắc nhở nhau cẩn thận hơn khi nấu nướng, dọn dẹp hoặc di chuyển đồ dùng trong nhà. Nếu chẳng may xảy ra sự cố, người xưa thường hóa giải bằng cách nói những câu mang ý nghĩa tích cực để "giải vía", tránh để tâm lý nặng nề kéo dài sang năm mới.
2. Kiêng nấu và ăn các món bị coi là "vía xui"
Trong ngày đầu năm, những bữa tiệc sum họp, gặp gỡ người thân, bạn bè thường diễn ra rộn ràng. Tuy nhiên, theo quan niệm dân gian, mâm cơm mùng 1 nên tránh một số món bị cho là mang ý nghĩa không may mắn như thịt chó, mực, thịt vịt, trứng vịt lộn hay cá mè. Dù chỉ là niềm tin truyền miệng, nhiều gia đình vẫn ưu tiên lựa chọn các món ăn mang ý nghĩa cát lành như gà, cá chép, canh hay rau xanh, với mong muốn một năm mới suôn sẻ, đủ đầy và hanh thông.
3. Kiêng đóng cửa nhà cả ngày
Theo quan niệm dân gian, mùng 1 đầu năm là thời điểm vượng khí lưu thông mạnh mẽ. Việc đóng kín cửa nhà suốt ngày bị cho là vô tình ngăn cản luồng sinh khí, tài lộc và may mắn vào nhà. Không gian bí bách, thiếu lưu thông cũng được xem là biểu hiện của sự tù túng, trì trệ trong năm mới.
Vì vậy, nhiều gia đình có thói quen mở cửa sổ, cửa ra vào vào buổi sáng mùng 1 để đón ánh sáng, gió trời và không khí mới. Hành động này mang ý nghĩa tượng trưng cho việc mở lòng đón vận may, đón khởi đầu tươi sáng. Tuy nhiên, việc mở cửa cũng nên ở mức vừa phải, phù hợp với điều kiện thời tiết và an ninh.
4. Kiêng cho lửa và nước
Một kiêng kỵ khá phổ biến vào ngày đầu năm là không cho lửa và nước. Theo quan niệm xưa, lửa tượng trưng cho sự ấm áp, may mắn và vận đỏ. Nước lại đại diện cho sự sinh sôi, mát lành và tài lộc. Vì thế, nếu mùng 1 có người đến xin lửa hay xin nước, nhiều gia đình sẽ khéo léo từ chối.
Người xưa tin rằng cho lửa, cho nước vào ngày đầu năm đồng nghĩa với việc cho đi may mắn và tài lộc của chính gia đình mình. Ngược lại, giữ lửa và nước trong nhà được xem là giữ vận, giữ phúc cho cả năm.
Dù những kiêng kỵ trên chủ yếu xuất phát từ quan niệm dân gian và yếu tố tâm linh, nhưng nhìn ở góc độ tích cực, chúng phần nào giúp con người cẩn trọng hơn, giữ tâm thế vui vẻ và hướng đến những điều tốt đẹp ngay từ ngày đầu năm. Quan trọng nhất, mùng 1 Tết Dương lịch vẫn nên là ngày của sự thoải mái, sum vầy và khởi đầu nhẹ nhàng, để năm mới bắt đầu trong tinh thần tích cực và an yên.
*Thông tin mang tính tham khảo, chiêm nghiệm
Tổng hợp