Trước nay, nhiều phụ huynh vẫn giữ thói quen xin hoặc nhận quần áo cũ từ bạn bè, họ hàng cho con mặc, với suy nghĩ vừa tiết kiệm vừa "tích phúc" cho con. Tuy nhiên, theo các chuyên gia tâm lý, việc này không hoàn toàn vô hại. Nếu quá lạm dụng, nó có thể ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận thẩm mỹ, sự tự tin của trẻ và cả mối quan hệ giữa cha mẹ - con cái.
Thứ nhất: Ảnh hưởng đến khả năng thẩm mỹ của trẻ
Giai đoạn từ 3 đến 6 tuổi là "thời kỳ nhạy cảm về thẩm mỹ", khi trẻ bắt đầu quan tâm đến màu sắc, kiểu dáng và cách phối đồ. Nếu cha mẹ không cho con cơ hội chọn lựa và phối trang phục, khả năng nhận biết cái đẹp sẽ không được kích thích đầy đủ, khiến gu thẩm mỹ phát triển chậm. Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Nghiên cứu Tiêu dùng và Gia đình của Trung Quốc năm 2024 cho thấy: những trẻ mặc hơn 70% quần áo cũ có điểm thẩm mỹ trung bình chỉ đạt 62,4, trong khi nhóm thường mặc đồ mới đạt 78,9 điểm, cao hơn rõ rệt.
Thứ hai: Ảnh hưởng đến sự tự tin của trẻ
Từ 5 đến 7 tuổi, trẻ bước vào "giai đoạn so sánh xã hội", bắt đầu xác định giá trị bản thân thông qua việc so sánh "mình và người khác". Trang phục là yếu tố dễ thấy và được thể hiện thường xuyên nhất. Nếu trẻ liên tục mặc quần áo cũ, lỗi mốt hay sờn màu, các em rất dễ bị bạn bè gán nhãn "quê, nghèo, kém", dẫn tới mặc cảm, giảm tự trọng và thu mình trong giao tiếp.
Ảnh minh họa
Thứ ba: Tác động đến mối quan hệ cha mẹ - con cái
Theo thuyết tự quyết, con người có ba nhu cầu tâm lý cơ bản: tính tự chủ, cảm giác năng lực và sự gắn kết. Khi trẻ bắt đầu quan tâm đến ngoại hình, nếu cha mẹ phớt lờ nhu cầu đó, không cho con quyền chọn trang phục, trẻ dễ cảm thấy "mình không quan trọng", "mình không được tôn trọng". Lâu dần, con trở nên thụ động, cam chịu, thậm chí dồn nén cảm xúc với cha mẹ, khiến mối quan hệ giữa hai bên dần xa cách.
Vì vậy, các chuyên gia khuyến nghị:
Dưới 3 tuổi: nếu quần áo cũ sạch và nguồn gốc rõ ràng, có thể dùng lại.
3 - 6 tuổi: bắt đầu cho trẻ quyền lựa chọn có giới hạn, như "hai chọn một".
6 - 12 tuổi: giao cho con một khoản nhỏ để cùng cha mẹ chọn đồ, phối màu, quyết định giá.
12 - 18 tuổi: cho con tự quyết phần lớn trang phục, cha mẹ chỉ tư vấn phù hợp hoàn cảnh.
Trên 18 tuổi: hoàn toàn tôn trọng lựa chọn cá nhân của con.
Trao cho trẻ quyền được mặc theo cách mình thích, không chỉ là dạy con biết tự lập, mà còn giúp con hình thành sự tự tin, gu thẩm mỹ và cảm giác được tôn trọng - những giá trị quan trọng hơn nhiều so với vài bộ quần áo tiết kiệm được.