Người phụ nữ bị ngộ độc do TPCN: Tỉnh táo lựa chọn và uống để tránh "rước hoạ"

Thị trường thực phẩm chức năng Việt Nam hiện có hàng ngàn sản phẩm được công bố. Từ trà thải độc, bột diệp lục, viên bổ não, đến omega-3, probiotic, collagen, thực phẩm chức năng (TPCN) len lỏi vào từng nhà với lời hứa hẹn "đẹp da, giữ dáng, phòng ung thư".

Nhưng ít ai biết, phần lớn người dùng TPCN không có chỉ định y khoa và nhiều sản phẩm không qua kiểm chứng lâm sàng, chính vì vậy mà hệ lụy cũng vô cùng và rất khó kiểm soát. Các trường hợp ngộ độc thực phẩm chức năng cũng không phải là không có.

Mới đây, chia sẻ của một người tiêu dùng có tên là V.A về tình trạng sức khỏe của mình sau một thời gian sử dụng thực phẩm chức năng đã thu hút được sự quan tâm của nhiều người.

Theo chia sẻ của chị V.A thì chỉ vì tin tưởng vào những lời quảng cáo "đẹp đẽ" của các sản phẩm, nào là thải độc gan, thải độc máu, ruột, ký sinh trùng, giúp cân bằng chuyển hoá... mà chị suýt nữa đã đánh đổi cả sức khỏe, mạng sống của mình. Sau khi dùng bộ thực phẩm chức năng, từ chỗ khỏe mạnh, chị phải nhập viện. Trong số kết quả kiểm tra tại 3 bệnh viện, có cả chẩn đoán do ngộ độc thực phẩm chức năng.

Chị V.A cũng cho biết, sau khi nhận các kết quả khám như vậy, chị đã gửi phản ánh đến người bán, đồng thời chia sẻ trường hợp của mình để cảnh báo cộng đồng để biết cách bảo vệ sức khỏe của mình tốt hơn.

Ngộ độc thực phẩm chức năng không phải là trường hợp hiếm gặp

Thực phẩm chức năng thường được quảng cáo như "thần dược" giúp tăng cường sức khỏe, thải độc, thậm chí chữa bệnh. Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học và cảnh báo từ chuyên gia y tế đã chỉ ra rằng việc sử dụng TPCN tràn lan không theo chỉ dẫn của người có chuyên muôn sẽ không chỉ thiếu hiệu quả mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng. Ngộ độc thực phẩm chức năng là một trong số đó.

Tháng 3/2025, một phụ nữ 27 tuổi đã nhập viện BV Bạch Mai trong tình trạng nguy kịch sau khi sử dụng sản phẩm giảm cân có tên "Cốt bí xanh" được quảng cáo trên mạng xã hội. Kết quả xét nghiệm cho thấy bệnh nhân bị ngộ độc chất cấm Sibutramine – một hoạt chất đã bị cấm do nguy cơ gây rối loạn tim mạch và thần kinh. Sau hơn ba tuần điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai, tình trạng của bệnh nhân vẫn rất nguy kịch.

Tháng 5/2024, Trung tâm Y tế huyện Cẩm Khê (Phú Thọ) vừa tiếp nhận bệnh nhân nữ (67 tuổi) trong tình trạng tức ngực, mất ngủ, tê miệng môi, tê tay chân, choáng váng... Nguyên nhân là do bệnh nhân đã sử dụng thực phẩm chức năng được mua tại một hội thảo. Sau khi sử dụng đến lọ thứ 5, bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, tức ngực, mất ngủ, tê miệng môi, tê tay chân và choáng váng. Sau 8 ngày điều trị tích cực, sức khỏe của bệnh nhân đã hồi phục và được xuất viện. Hay vào Tháng 7/2024, tại Lào Cai, một phụ nữ và con gái đã nhập viện sau khi sử dụng thực phẩm bổ sung vitamin A mua tự do. Chỉ sau 30 phút, cả hai xuất hiện các triệu chứng đau đầu, nôn mửa, khó thở và co giật. Cả hai được chẩn đoán ngộ độc vitamin A và phải điều trị tại Trung tâm Y tế huyện Thanh Thủy.

Tháng 8/2022, một cô gái 25 tuổi ở Lâm Đồng đã nhập viện Bệnh viện Da liễu TP.HCM trong tình trạng da xuất hiện ban đỏ, bóng nước và vết trợt chiếm hơn 60% diện tích cơ thể, kèm theo tổn thương niêm mạc mắt, miệng, mũi sau khi sử dụng thực phẩm chức năng trong 7 ngày. Bệnh nhân được chẩn đoán mắc hội chứng Lyell (hoại tử thượng bì nhiễm độc), với nguy cơ tử vong lên đến 50%.

Có thể thấy, các trường hợp ngộ độc thực phẩm chức năng hoàn toàn có thể xảy ra, đối tượng từ người lớn, trẻ em, người già... Nguyên nhân ngộ độc TPCN có thể do dùng phải sản phẩm giả, kém chất lượng hoặc tự ý sử dụng, không có tư vấn y khoa, chủ yếu dựa vào quảng cáo trên mạng xã hội, livestream, hoặc lời mời chào từ các mô hình kinh doanh không uy tín.

Chia sẻ trên báo Công an nhân dân, TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, cho biết, thực tế đã ghi nhận nhiều sản phẩm là TPCN trộn những loại chất độc hại bị cấm sử dụng, hoặc trộn những chất được phép sử dụng nhưng với liều lượng không đảm bảo. Riêng tại Trung tâm Chống độc của Bệnh viện Bạch Mai, trước đây đã tiếp nhận những trường hợp ngộ độc những loại TPCN có chứa chất cấm.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lạm dụng thực phẩm chức năng được hiểu là việc sử dụng vượt quá liều lượng khuyến nghị hoặc sử dụng trong thời gian dài mà không có chỉ dẫn y tế. Biểu hiện của lạm dụng có thể từ các phản ứng nhẹ như rối loạn tiêu hóa, dị ứng đến các ảnh hưởng nghiêm trọng như tổn thương gan, thận, rối loạn nội tiết và tương tác bất lợi với thuốc đang sử dụng.

Theo nghiên cứu của Cục An toàn Thực phẩm – Bộ Y tế Việt Nam, hơn 60% người tiêu dùng đã từng sử dụng TPCN và khoảng 25% trong số đó sử dụng không theo hướng dẫn, thậm chí lạm dụng liều lượng. Báo cáo của WHO cũng cho rằng việc tự ý sử dụng các sản phẩm này mà thiếu sự tư vấn chuyên môn là nguyên nhân gây ra nhiều trường hợp ngộ độc và biến chứng sức khỏe nghiêm trọng.

Để bảo vệ sức khỏe, hãy tỉnh táo khi sử dụng thực phẩm chức năng

Thực phẩm chức năng không phải là "thần dược", thậm chí nó cũng có tính "hai mặt" nếu dùng không đúng. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe của chính mình và người thân, sự tỉnh táo của người tiêu dùng là điều đặc biệt quan trọng.

Để phòng tránh những hệ quả không mong muốn do lạm dụng thực phẩm chức năng, người dân cần thực hiện một số biện pháp cụ thể và dễ dàng áp dụng.

Trước hết là cần xác định rõ nhu cầu sử dụng thực phẩm chức năng của bản thân - chỉ sử dụng nếu thực sự cần thiết, không nên dùng theo số đông hoặc cảm tính của mình.

Không sử dụng TPCN mà không có chỉ định y khoa: Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi dùng, đặc biệt với các sản phẩm quảng cáo "thải độc" hoặc "tăng cường sức khỏe".

Kiểm tra nguồn gốc và giấy phép: Chỉ mua TPCN từ các thương hiệu uy tín, có giấy phép lưu hành từ Bộ Y tế.Người tiêu dùng cần ưu tiên lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được cấp phép bởi các cơ quan chức năng như Bộ Y tế, tránh mua hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc trên mạng hoặc các kênh không uy tín.

Tránh lạm dụng: Cơ thể con người đã có cơ chế tự thải độc qua gan và thận. Các sản phẩm cũng không mang lại lợi ích vượt trội nếu dùng quá nhiều, thậm chí có thể gây hại nếu sử dụng lâu dài. Khi sử dụng TPCN, người dân cần tuân thủ nghiêm ngặt liều lượng và hướng dẫn sử dụng trên nhãn sản phẩm. Không nên kết hợp đồng thời nhiều loại sản phẩm khi chưa được tư vấn kỹ lưỡng để tránh tương tác thuốc hoặc quá liều.

Đọc kỹ thành phần: Tránh các sản phẩm chứa sennoside, caffeine liều cao, hoặc các hoạt chất không rõ nguồn gốc. Nếu nghi ngờ, yêu cầu nhà cung cấp cung cấp tài liệu khoa học chứng minh an toàn và hiệu quả.

Theo dõi sức khỏe: Nếu xuất hiện các triệu chứng như mệt mỏi, đau bụng, hoặc rối loạn nhịp tim sau khi dùng TPCN, hãy ngưng sử dụng ngay và đến bệnh viện để kiểm tra.