MXH xôn xao clip ghi lại cảnh một ngôi làng có loại đất ăn được, thậm chí còn có thể ăn thay cơm ở Vĩnh Phúc (nay là Phú Thọ), đăng tải ngày 17/9 vừa qua. Nhiều người bị thu hút bởi tính độc lạ của câu chuyện; có người sống mấy chục năm trên đời lần đầu nghe thấy, có người đã nghe tới nhưng chưa nhìn thấy, không biết mùi vị ra sao hay chưa từng tận mắt chứng kiến,...
Cận cảnh loại đất ăn được.
Được biết, nội dung này do kênh Độc Lạ Bình Dương đăng tải mới đây. Anh Đoàn Như Phú - chủ kênh Độc Lạ Bình Dương đến nhà một người bạn ở Vĩnh Phúc chơi thì biết chuyện đây là ngôi làng có loại đất ăn được nên đã tìm hiểu và đăng tải nội dung này.
Theo đó, anh tìm đến nhà bà Ngần (70 tuổi) - ở thị trấn Lập Thạch, Vĩnh Phúc (nay là Xã Lập Thạch, tỉnh Phú Thọ) - ngôi làng này cũng được gọi với cái tên kỳ lạ là "làng ăn đất" hay "làng ăn đặc sản". Bà Ngần cho biết không rõ nguồn gốc, lý do hay các thành phần, song chuyện ăn đất ngói (đất cao lanh hoặc đất kaolin) đã có từ rất lâu đời.
Những người trong và ngoài làng, từ cụ già đến các em nhỏ, người mang thai đều ăn được loại đất này. Đất ở đây là món quà vặt như ở nơi khác người ta ăn kẹo dồi, bánh khảo…
Theo bà, trong làng chỉ có hai quả đồi đặc biệt có chứa loại đất ngói ăn được. Để khai thác, người ta phải đào rất sâu, có khi từ 3 - 7 mét, gọt bỏ hết lớp đất bên ngoài để lấy phần “ruột” trắng ngà bên trong. Đất sau đó được phơi khô rồi hun khói bằng rơm hoặc lá sim tươi, tạo ra hương thơm đặc trưng, vị bùi và ngậy - đây cũng chính là cách chế biến truyền thống của người dân nơi đây.
Người ta thường mua về, chế biến bằng cách nướng lên cho chín.
Ngày trước, rất nhiều người hỏi mua, bà Ngần đào đem đi chợ bán, kiếm gạo nuôi các con. Bà không nói rõ mức giá cụ thể cho một cân mà chỉ là dạng ước lượng, bán từ 5-10 nghìn cũng có. Có người mua cả rổ, ăn thay cơm.
Song, ngày nay cùng với sự phát triển của kinh tế, đời sống người dân được nâng cao, tục ăn đất giờ đã dần biến mất, chỉ còn những người lớn tuổi như bà Ngần đôi khi “thèm vị xưa” mới ra đồi đào về ăn. Người trẻ ngày nay hầu như không còn theo nghề hun đất, những vỉa đất tốt cũng dần khan hiếm.
Trên thực tế, loại đất dùng để ăn không phải đất bình thường dùng trồng trọt cây cối ở vườn, mà là đất cao lanh - một loại đất sét, chứa thành phần chủ yếu là kaolinit và một số những khoáng vật khác, an toàn với con người. Đất có hai màu phổ biến: trắng sữa và xanh lam. Người răng khỏe thường ăn loại đất xanh vì hương vị đậm và giòn hơn, nhưng cũng cứng hơn loại trắng.
Đặc biệt, loại đất này chỉ có thể tìm thấy ở vùng Lập Thạch.
Thế nên, loại đất này từng là nguồn thu nhập của nhiều hộ dân ở Lập Thạch. Ngày xưa, có người mua cả rổ đất mang về ăn, có nhà ăn thay cơm trong thời kỳ đói kém. Giá bán thời ấy chỉ 5.000 - 10.000 đồng/kg, theo lời bà Ngần.
Nhưng ngày nay, khi trở thành món hàng hiếm, nhiều nơi bán đất ngói hun khói với giá từ 120.000 - 300.000 đồng/kg, tùy loại và chất lượng.
Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu khoa học chính thống nào chứng minh lợi ích của việc ăn đất ngói. Ngược lại, các chuyên gia khuyến cáo nếu ăn đất không qua xử lý kỹ, hoặc ăn với lượng lớn, có thể gặp nguy cơ về tiêu hóa hoặc hấp thụ các kim loại nặng, vi sinh vật có hại.
Nguồn: Độc lạ Bình Dương, tổng hợp.