Những bức ảnh quý giá ghi lại khoảnh khắc cuộc sống của người dân và xã hội Trung Quốc trong giai đoạn từ năm 1875 đến 1895 cuối thời nhà Thanh, hé lộ nhiều câu chuyện từ những góc khuất trong gia đình quyền quý đến cuộc sống khốn khó của người dân và sự chuyển mình của quân đội triều đình. Hành trình khám phá lịch sử này được dẫn dắt qua ống kính của viên quan tên là Đỗ Đức Vĩ, người đã tận tâm ghi chép lại diện mạo xã hội và phong cảnh nhân văn của nhiều vùng đất Trung Quốc thời bấy giờ.
Ông Đỗ Đức Vĩ không chỉ dành hết tâm sức cho công việc phát triển đời sống và kinh tế của người dân địa phương mà còn sử dụng máy ảnh để ghi lại một cách chi tiết diện mạo xã hội và phong cảnh nhân văn của nhiều nơi như Chiết Giang, Phúc Kiến, Giang Tô và Quảng Đông, để lại cho hậu thế những khoảnh khắc lịch sử quý báu. Hãy cùng chiêm ngưỡng những bức ảnh quý hiếm đó.
Ở hậu viện của một gia đình giàu có tại Quảng Châu, chân dung của những người phụ nữ đã được ghi lại. Trong ảnh, ánh mắt của người vợ lẽ đang hướng về phía chính thất, dường như giữa những vị phu nhân này đang diễn ra một cuộc đấu tranh ngầm. Điều này khiến người ta liên tưởng đến cách họ chung sống hàng ngày. Câu nói "Nhà giàu lấy vợ, cưới thiếp" tưởng chừng là cuộc sống giàu sang đáng mơ ước, nhưng thực chất lại ẩn chứa những cay đắng của sự tranh giành tình cảm.
Trong những gia đình như vậy, dù bề ngoài có vẻ hào nhoáng nhưng thực tế thường xuyên đi kèm với những mối quan hệ tình cảm phức tạp. Trải qua thời gian, cuối cùng thì con người đã nhận ra chỉ có mối quan hệ tình yêu một vợ một chồng mới có thể bền vững, cùng nhau đi hết cuộc đời, đầu bạc răng long, thấu hiểu và ở bên nhau.
Nhìn lại bức ảnh cũ về núi Kim Sơn (Trấn Giang, Giang Tô) năm 1887 thời nhà Thanh, có thể thấy Kim Sơn lúc bấy giờ là một khu thắng cảnh đẹp làm say lòng người. Núi nằm trên một hòn đảo giữa dòng sông Trường Giang, với độ cao 43,7 mét. Kim Sơn có địa thế hùng vĩ, cây cối xanh tươi, trên núi có rất nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng. Câu chuyện "Truyền thuyết Bạch Xà" với với câu chuyện về trận lụt chùa Kim Sơn được lưu truyền rộng rãi cũng chính là lấy bối cảnh từ cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp này.
Ngoài ra, cuộc sống của người dân tộc Đản ở khu vực Quảng Châu thời nhà Thanh cũng được lưu giữ trong những bức ảnh chụp của Đỗ Đức Vĩ. Dân tộc Đản là những người dân sống trên thuyền, vì cuộc sống cơ cực và địa vị thấp kém nên bị coi là "tiện dân" dưới thời nhà Thanh. Họ sống bằng nghề đóng thuyền, đánh cá, làm muối và vận chuyển. Cả đời họ làm việc trên sông nước, không được phép lên bờ định cư cũng như không được phép kết hôn với người trên bờ. Cuộc sống của họ vô cùng khó khăn và cô độc.
Năm 1886, một vụ hỏa hoạn nghiêm trọng đã xảy ra ở ngoại ô phía nam Phúc Châu (Phúc Kiến). Mặc dù triều đình đã thành lập các tổ chức cứu hỏa như Thủy Long cục ở nhiều nơi, nhưng hầu hết đều do các thương nhân địa phương tài trợ thành lập và thiếu đào tạo chuyên nghiệp cũng như quản lý. Khi hỏa hoạn xảy ra, thời điểm vàng để dập lửa thường bị bỏ lỡ, dẫn đến thiệt hại nặng nề.
Viên Sơn Thủy Trại bên bờ sông Mân Giang (Phúc Kiến) cũng là một địa điểm lịch sử quan trọng được ghi lại. Những bức ảnh cũ hiếm hoi cho thấy thủy quân của triều đình đóng quân tại thủy trại này. Tường thành của thủy trại cao, chia làm hai tầng, phía trên có thiết kế tường chắn, có thể che chắn hiệu quả đạn pháo của địch. Bên trong trại có nhiều nhà để binh lính ở và nghỉ ngơi. Năm 1884, trong cuộc chiến tranh Trung-Pháp, nơi đây đã diễn ra những trận chiến ác liệt. Không chỉ thủy trại bị quân đội phương Tây chiếm đóng mà còn rất nhiều binh lính dũng cảm đã hy sinh để bảo vệ đất nước.
Cuối cùng, chúng ta nhìn thấy bức ảnh cũ chụp những người lính ở Ninh Ba, Chiết Giang vào cuối thời nhà Thanh. Những người lính cường tráng này đang huấn luyện ngoài trời. Đội quân này áp dụng phương thức huấn luyện của quân đội châu Âu, do các cố vấn nước ngoài trực tiếp hướng dẫn, và được trang bị pháo Tây, súng Tây cùng nhiều vũ khí hiện đại khác. Qua những bức ảnh này, dường như có thể cảm nhận được tinh thần chiến đấu anh dũng trong thời đại biến động, cùng tình yêu nước và lòng trung thành sục sôi trong trái tim họ.
Theo Sohu