Khi nhắc đến cá, nhiều người vừa thích vừa lo. Thích vì cá dễ ăn, giàu đạm, tốt cho tim mạch. Nhưng lo vì nghe quá nhiều cảnh báo về thủy ngân, kim loại nặng ảnh hưởng gan, thận, đặc biệt với người già, trẻ nhỏ và phụ nữ. Thực tế, không phải loại cá nào cũng chứa nhiều thủy ngân. Ngoài chợ Việt có khá nhiều loại cá thịt mềm, giá vừa phải, nếu chọn đúng thì ăn thường xuyên vẫn an tâm.
1. Cá diếc
Cá diếc là loại cá nước ngọt nhỏ, sống ở ao hồ, sông suối, không nằm trong nhóm cá ăn thịt lớn nên hàm lượng thủy ngân rất thấp. Thịt cá diếc mềm, ngọt tự nhiên, ít tanh nếu làm sạch kỹ. Loại cá này thường được dùng nấu canh, kho nhạt hoặc hấp gừng, đặc biệt hợp với người lớn tuổi, người mới ốm dậy. Ngoài chợ, cá diếc thường bán theo mớ, giá rẻ, dễ mua quanh năm.
2. Cá trạch
Cá trạch được ví như “nhân sâm dưới nước” không phải ngẫu nhiên. Đây là loài cá nhỏ, sống bùn, sinh trưởng nhanh nên ít tích tụ kim loại nặng. Thịt cá trạch mềm, béo nhẹ, giàu canxi, dễ tiêu. Cá trạch thường được kho nghệ, kho riềng hoặc nấu cháo rất hợp cho người cần bồi bổ mà vẫn lo ngại gan thận yếu. Khi mua nên chọn cá còn khỏe, trơn bóng, không trầy xước.
3. Cá rô đồng
Cá rô đồng là loại cá quen thuộc với mâm cơm Việt. Do kích thước nhỏ và chu kỳ sống ngắn, cá rô không thuộc nhóm cá có nguy cơ thủy ngân cao. Thịt cá rô chắc nhưng vẫn mềm, ngọt đậm, ít xương dăm nếu biết lọc. Cá rô kho tộ, nấu canh rau cải hay canh mướp đều dễ ăn, phù hợp cả trẻ nhỏ lẫn người già.
4. Cá bống
Cá bống tuy nhỏ nhưng thịt rất thơm, mềm và ít mùi tanh. Đây là loài cá sống gần bờ, nước ngọt hoặc lợ, không ăn cá lớn nên nguy cơ tích tụ thủy ngân thấp. Cá bống kho tiêu, kho cay hay rim mặn đều đưa cơm. Khi mua nên chọn cá thân cứng, bụng không trương, mắt còn trong.
5. Cá cơm
Cá cơm là đại diện điển hình của nhóm cá nhỏ an toàn. Kích thước càng nhỏ thì nguy cơ nhiễm thủy ngân càng thấp. Cá cơm tươi nấu canh chua, kho cà hay chiên giòn đều ngon, thịt mềm, dễ nhai. Cá cơm khô cũng phổ biến nhưng nên chọn loại màu sáng tự nhiên, không quá mặn, không có mùi lạ.
6. Cá nục nhỏ
Không phải cá nục nào cũng nhiều thủy ngân. Cá nục loại nhỏ, đánh bắt gần bờ, khác với cá biển lớn sống lâu năm. Thịt cá nục mềm, béo nhẹ, kho cà hoặc kho mặn đều hợp. Khi mua nên ưu tiên cá nục thân nhỏ, thịt chắc, không bị nhũn hay đổi màu.
Lưu ý nhỏ khi mua cá để hạn chế rủi ro
- Ưu tiên cá kích thước nhỏ, sống gần bờ hoặc nước ngọt
- Tránh cá quá to, cá sống lâu năm, cá săn mồi
- Mua cá còn tươi, không có mùi lạ để tránh gánh nặng cho gan thận
- Không nên ăn quá nhiều một loại cá liên tục, nên luân phiên
Chỉ cần chọn đúng loại, cá vẫn là nguồn đạm lành tính, dễ ăn và phù hợp với bữa cơm hàng ngày của gia đình Việt.