Cuối năm không chỉ là thời điểm tổng kết một chặng đường đã qua, mà còn là lúc nhiều gia đình Việt hướng về bàn thờ tổ tiên với mong muốn khép lại năm cũ một cách trọn vẹn, nhẹ nhõm. Việc thắp hương vì thế mang ý nghĩa tinh thần rất lớn. Tuy nhiên, không ít người vẫn vô tình phạm phải những điều kiêng kỵ tưởng nhỏ nhưng lại làm giảm giá trị của nghi thức này. Dưới đây là 7 điều cần tránh khi thắp hương cuối năm, để việc thờ cúng thực sự mang lại sự an yên cho cả nhà.
1. Thắp hương khi bàn thờ còn bừa bộn, ám mùi
Sai lầm phổ biến nhất là vội vàng thắp hương trong khi bàn thờ chưa được lau dọn kỹ. Bụi bám lâu ngày, chân hương dày đặc, đồ thờ xếp chồng chéo, thậm chí còn ám mùi khói cũ hay mùi sinh hoạt. Theo quan niệm dân gian, bàn thờ là nơi tụ khí, nếu không gian nặng nề, u ám thì việc thắp hương chỉ mang tính hình thức, khó giữ được sự trang nghiêm cần có.
Cách làm đúng: Dành thời gian dọn bàn thờ trước khi thắp hương cuối năm. Không cần thay mới toàn bộ đồ thờ, chỉ cần lau sạch bề mặt, tỉa bớt chân hương cho gọn, sắp xếp lại bát hương và đồ lễ theo trật tự ngay ngắn. Nên mở cửa cho thoáng khí, tránh để bàn thờ ám mùi khói cũ hoặc mùi sinh hoạt như thức ăn, rác thải. Khi không gian thờ tự sạch sẽ, thoáng và đủ ánh sáng, mỗi nén hương thắp lên mới thực sự trọn vẹn ý nghĩa, thể hiện sự kính cẩn đúng mực khi khép lại năm cũ.
2. Thắp hương quá dày, quá nhiều nén cùng lúc
Cuối năm, nhiều người có tâm lý “thắp cho đủ”, dẫn đến việc đốt nhiều nén hương cùng lúc, thậm chí ngày nào cũng thắp dày. Thực tế, điều quan trọng không nằm ở số lượng nén hương mà ở sự thành tâm. Thắp quá nhiều khiến khói dày, không gian bí bách, vừa ảnh hưởng sức khỏe vừa làm bàn thờ thêm nặng khí.
Cách làm đúng: Chỉ thắp số nén vừa đủ, thường là 1 hoặc 3 nén cho mỗi lần thắp. Giữ nhịp thắp hương đều đặn, chọn thời điểm phù hợp trong ngày, tránh tâm lý dồn dập cho đủ lễ. Không gian bàn thờ thông thoáng, khói hương nhẹ nhàng mới giúp giữ sự trang nghiêm và tĩnh khí cuối năm.
3. Để bát hương đầy chân nhang quanh năm không tỉa
Bát hương đầy ắp chân nhang là hình ảnh rất thường thấy vào cuối năm. Tuy nhiên, theo phong tục, chân nhang cần được tỉa bớt định kỳ, nhất là trước thời điểm chuyển giao năm cũ - năm mới. Chân nhang quá nhiều không chỉ gây mất mỹ quan mà còn khiến bát hương khó tụ khí, tạo cảm giác rối rắm, bức bối.
Cách làm đúng: Chọn ngày sạch sẽ, thắp hương xin phép rồi tỉa bớt chân nhang, chỉ giữ lại số lẻ vừa phải. Việc này giúp bát hương thông thoáng, giữ sự trang nghiêm và tạo cảm giác nhẹ nhàng, thanh tịnh khi bước sang năm mới.
4. Thắp hương trong trạng thái vội vã, bực bội
Nhiều người thắp hương như một việc phải làm cho xong, vừa thắp vừa suy nghĩ chuyện công việc, tiền bạc, thậm chí trong tâm trạng cáu gắt. Đây là điều kiêng kỵ lớn. Thắp hương cuối năm cần sự tĩnh tâm, bởi đó là lúc nhìn lại, buông bớt những điều chưa trọn vẹn của năm cũ, chứ không phải mang thêm áp lực lên bàn thờ.
Cách làm đúng: Dành vài phút hít thở, ổn định tâm trí rồi mới thắp hương, giữ thái độ chậm rãi, trang nghiêm.
5. Đặt lễ cúng quá cầu kỳ nhưng thiếu chăm chút
Không ít gia đình chuẩn bị mâm lễ rất lớn, nhưng lại sơ sài trong việc sắp xếp, bày biện. Hoa héo vẫn để, trái cây dập chưa thay, nước cúng để cạn. Cuối năm, lễ cúng không cần phô trương, quan trọng là sạch sẽ, gọn gàng và tươi mới, thể hiện sự trân trọng đối với không gian thờ tự.
Cách làm đúng: Giảm bớt lễ vật không cần thiết, ưu tiên hoa tươi, nước sạch và sắp xếp gọn gàng.
6. Thắp hương vào giờ quá khuya hoặc tùy tiện
Thắp hương khuya muộn, khi nhà cửa tối tăm, không gian thiếu sinh khí, dễ tạo cảm giác lạnh lẽo. Theo quan niệm truyền thống, thắp hương nên thực hiện vào những khung giờ sáng sủa, yên tĩnh, khi gia chủ có thể tập trung tinh thần. Cuối năm càng nên tránh việc thắp hương qua loa vào đêm khuya chỉ vì “chưa kịp làm”.
Cách làm đúng: Chọn buổi sáng hoặc chiều sớm, lúc nhà cửa gọn gàng, ánh sáng đầy đủ.
7. Vừa thắp hương vừa cầu xin dồn dập
Một điều kiêng kỵ khác là biến việc thắp hương cuối năm thành buổi “liệt kê mong muốn”. Khấn quá nhiều điều, nhất là chỉ xoay quanh tiền bạc, lợi ích cá nhân, dễ khiến nghi thức mất đi ý nghĩa ban đầu. Cuối năm là lúc nên nói lời cảm tạ, xin phép khép lại năm cũ, giữ tâm thế nhẹ nhàng để đón năm mới.
Cách làm đúng: Khấn ngắn gọn, ưu tiên lời tri ân và nguyện cầu bình an, thuận hòa cho gia đình.
* Thông tin trong bài mang tính chiêm nghiệm tham khảo