TS.BS Wu (Bác sĩ nội trú chuyên nội khoa, làm việc tại Bệnh viện đa khoa Bengang, Trung Quốc) cho biết, cô nhận thấy tình trạng phổ biến tại các phòng khám: Bệnh nhân đổ mồ hôi quá ít, đổ mồ hôi quá nhiều, đổ mồ hôi ở một nửa cơ thể, đổ mồ hôi khi di chuyển... Bạn nghĩ rằng đó là do thời tiết nóng, nhưng thực tế cơ thể bạn đã phát ra tín hiệu rồi.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người bị đổ mồ hôi bất thường có tỷ lệ mắc các bệnh tim mạch, não và chuyển hóa cao hơn đáng kể. Những người sống lâu hơn và lão hóa chậm cũng có đặc điểm đổ mồ hôi tương tự.
Đặc điểm 1: Mồ hôi ra vừa phải, không quá nhiều hoặc quá ít, sạch, không dính hoặc nhờn
Ông Trương, 78 tuổi, có thể leo năm tầng lầu mà không hề hụt hơi. Mùa hè, ông có thể cắt tỉa hoa trên ban công suốt 2 tiếng đồng hồ, mồ hôi nhễ nhại đến nỗi quần áo vẫn ẩm ướt mà không hề bết dính. Gương mặt ông hồng hào, trông tràn đầy sức sống. Ông đến khám sức khỏe định kỳ hàng năm, và các chỉ số đường huyết, lipid máu, chức năng gan thận đều ổn định như trong sách giáo khoa.
Đây không phải là trường hợp cá biệt. Đổ mồ hôi vừa phải phản ánh hệ thần kinh tự chủ cân bằng và quá trình trao đổi chất diễn ra trơn tru. Việc đổ mồ hôi phụ thuộc vào hệ thần kinh giao cảm, hệ thống điều hòa cơ chế "bật/tắt" của các tuyến mồ hôi. Nếu bạn liên tục đổ mồ hôi như trút nước, hoặc không đổ mồ hôi dù vận động nhiều, hệ thống cơ bản này có thể đang bị "tắc nghẽn".
Có một loại mồ hôi gọi là "mồ hôi căng thẳng". Khi bạn lo lắng và nhịp tim tăng nhanh, trán, lòng bàn tay và lòng bàn chân của bạn sẽ bị ẩm ướt. Mồ hôi này không được sử dụng để tản nhiệt; nó là sản phẩm phụ của sự căng thẳng thần kinh. Khi hệ thần kinh giao cảm bị kích thích quá mức, con người sẽ ở trong trạng thái "chiến đấu hoặc bỏ chạy" mãn tính, làm tăng căng thẳng tim mạch và có khả năng rút ngắn tuổi thọ.
Quá ít mồ hôi cũng không tốt. Bệnh tiểu đường và bệnh thần kinh tự chủ, thường gặp ở người trung niên và cao tuổi, có thể gây teo tuyến mồ hôi, dẫn đến giảm tiết mồ hôi. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, việc giảm tiết mồ hôi ở bệnh nhân tiểu đường thường cho thấy tổn thương hệ thần kinh tăng lên, ngay cả việc kiểm soát đường huyết tốt cũng không nên xem nhẹ.
Đặc điểm 2: Mồ hôi được phân bố đều khắp cơ thể
Bạn có biết ai đó, vào mùa hè, lưng ướt sũng và mặt thì nhợt nhạt, nhưng lòng bàn tay và bàn chân lại khô như tờ giấy không? Hoặc ngược lại, tay thì ướt đẫm mồ hôi, nhưng thân mình thì khô khốc và nóng rát? Nói một cách thẳng thắn, những người này có tuyến mồ hôi phân bố không đều, khiến hệ thống điều hòa nhiệt độ cơ thể bị rối loạn một phần.
Đổ mồ hôi bình thường xảy ra khi vùng dưới đồi nhận được tín hiệu từ sự thay đổi nhiệt độ cơ thể và điều khiển các tuyến mồ hôi khắp cơ thể hoạt động một cách có trật tự. Sự gián đoạn trong phân bố các tuyến mồ hôi và dẫn truyền thần kinh bất thường có thể dẫn đến đổ mồ hôi quá mức hoặc không đổ mồ hôi cục bộ. Điều này đôi khi có thể do tổn thương thần kinh cục bộ hoặc mất cân bằng trong điều hòa hệ thần kinh trung ương - tất cả đều là dấu hiệu tiềm ẩn của sự tiến triển bệnh mãn tính.
Một cuộc khảo sát dịch tễ học trên 20.000 người chỉ ra rằng, những người có khả năng tiết mồ hôi toàn thân tốt có nguy cơ mắc các biến cố tim mạch và mạch máu não trung bình giảm gần 17% vì độ đàn hồi mạch máu, khả năng kiểm soát thần kinh và chức năng tuyến thượng thận của họ được duy trì tốt hơn.
Một số người đổ mồ hôi đầm đìa trên trán và lưng chỉ sau một động tác, như thể họ vừa tắm. Đây không phải là quá trình thải độc, đó là dấu hiệu của sức khỏe yếu.
Y học cổ truyền Trung Quốc cho rằng "mồ hôi là dịch của tim". Y học hiện đại cũng phát hiện, việc mất quá nhiều natri, kali và canxi qua mồ hôi có thể ảnh hưởng đến nhịp tim, chất điện giải và huyết áp. Đổ mồ hôi quá nhiều thường dẫn đến tim đập nhanh, mệt mỏi và tiểu đêm thường xuyên, cho thấy hệ thống điều hòa của cơ thể đang bị quá tải.
Đặc điểm 3: Mồ hôi mát, không mùi, không chua, không mặn, không hôi
Mồ hôi thực sự khỏe mạnh phải trong và không mùi sau khi khô. Nếu mồ hôi có mùi hôi, quần áo bị ố vàng và cứng dưới cánh tay, đó không phải là "tình trạng thể chất" mà là rò rỉ chuyển hóa.
Bản thân mồ hôi là vô trùng và bao gồm nước, chất điện giải và một lượng nhỏ chất chuyển hóa. Nếu mồ hôi của bạn có mùi đặc trưng, có thể là do vi khuẩn trên da đang phân hủy lipid và axit amin trong mồ hôi. Điều này cho thấy hàng rào bảo vệ da bị suy yếu hoặc tiết mồ hôi bất thường, dẫn đến mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột.
Ngoài ra còn có một loại mồ hôi có mùi chua. Loại mồ hôi này thường tích tụ nhiều chất chuyển hóa có tính axit, thường do chế độ ăn nhiều protein, thức khuya, lo lắng và gánh nặng chuyển hóa ở gan. Nếu mồ hôi có vị mặn và đắng, đó có thể là do mất cân bằng điện giải, đặc biệt phổ biến ở những người sử dụng thuốc lợi tiểu lâu dài và những người mắc bệnh thận mãn tính.
Tại phòng khám, TS Wu gặp một thanh niên ngoài 30 tuổi, tập thể dục hàng ngày và đổ mồ hôi rất nhiều. Anh ấy không thể giặt sạch áo vùng nách. Mùi mồ hôi nồng nặc đến mức anh ấy cảm thấy khó chịu. Xét nghiệm cho thấy axit uric cao và men gan tăng nhẹ. Dường như các tuyến mồ hôi đang "đổ lỗi" cho chất thải trao đổi chất nhưng gan và thận đã quá tải.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người có thành phần mồ hôi bất thường có tỷ lệ suy giảm chức năng gan và thận cao hơn người bình thường 1,6 lần. Mùi mồ hôi không phải là chuyện nhỏ, nó là một tín hiệu từ cơ thể.
Mồ hôi là ngôn ngữ nguyên thủy và chân thực nhất của cơ thể. Nó không nói dối, cũng không che giấu điều gì. Khả năng điều hòa mồ hôi là biểu hiện của khả năng tự cân bằng và phục hồi của cơ thể. Tuổi thọ của một người không phụ thuộc vào số lượng thực phẩm bổ sung họ dùng, mà phụ thuộc vào sự sẵn có và tính linh hoạt của các hệ thống điều hòa cơ bản này.
Vậy chúng ta có thể làm gì để duy trì tình trạng đổ mồ hôi ở chế độ trường thọ"?
Một lịch trình làm việc và nghỉ ngơi đều đặn là bước đầu tiên để khắc phục các rối loạn hệ thần kinh giao cảm. Tập luyện chịu nhiệt vừa phải, chẳng hạn như đi bộ nhanh 20 phút mỗi ngày và đổ mồ hôi vừa phải. Bổ sung thực phẩm tự nhiên giàu kali và magiê vào chế độ ăn uống có thể giúp cải thiện thành phần mồ hôi và làm giảm các rối loạn điện giải.
Nếu gần đây bạn nhận thấy sự thay đổi trong việc đổ mồ hôi - lượng mồ hôi tăng hoặc giảm đáng kể, đổ mồ hôi cục bộ hoặc mùi hôi nồng hơn - đừng bỏ qua nguyên nhân này vì "thời tiết nóng". Thông thường, đây là cách cơ thể bạn âm thầm nhắc nhở bạn rằng đã đến lúc cần kiểm tra sức khỏe toàn thân.
Trong suốt cuộc đời, gan, thận, lá lách, phổi và tim của mỗi người đều cần được giữ gìn sức khỏe tốt. Nhưng ai có thời gian để kiểm tra tất cả chúng mỗi ngày? Vậy thì hãy kiểm tra mồ hôi của bạn - đó là "bảng báo cáo sức khỏe" tiện lợi nhất, sớm nhất và tiết kiệm nhất.
(Ảnh minh họa: Internet)