Không còn là loại cây trồng "phụ", cacao đang chứng minh tiềm năng trở thành nông sản chiến lược nếu được đầu tư đúng hướng. Và trên hành trình ấy, những người gieo trồng "hạt vàng" thầm lặng, nay đã có cơ hội bước ra diễn đàn thế giới học hỏi và cùng kiến tạo một tương lai bền vững hơn cho ngành cacao Việt.
Tại Hội nghị Cacao Quốc tế lần thứ 3 do Hiệp hội Cacao Châu Á (Cocoa Association of Asia - CAA) tổ chức tại Singapore, một diễn đàn gồm 20 nông dân tiêu biểu từ nhiều quốc gia đã cùng ngồi lại, chia sẻ kiến thức canh tác, cùng nhau học hỏi các mô hình nông nghiệp thông minh, và cùng lên kế hoạch phát triển vùng trồng bền vững.
Đại diện Việt Nam có sự tham dự của: Bà Nguyễn Hồng Thương - Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Nhất Tâm, huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk và Ông Đồng Tiến Hùng - Giám đốc Công ty thu mua cacao A1, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước. Đây là hai đại diện tiêu biểu trong lĩnh vực kinh doanh và sản xuất cacao của khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, vừa là đối tác cung ứng hạt cacao bền bỉ và ổn định cho Puratos, góp phần quan trọng vào thành công của ngành sô-cô-la Việt.
Bà Nguyễn Hồng Thương – Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Nhất Tâm, huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk chia sẻ về mô hình trồng xen canh cacao tại Việt Nam. (Nguồn ảnh: Puratos Grand-Place Việt Nam)
Việc họ có mặt tại một sự kiện mang tầm vóc châu lục không chỉ là niềm tự hào cá nhân, mà còn là minh chứng cho một hành trình dài mà Puratos Grand-Place Việt Nam đã bền bỉ đồng hành: từ những buổi tập huấn kỹ thuật nhỏ nhất tại làng xã, đến những kết nối giúp nông dân Việt chạm tay vào tiêu chuẩn nông nghiệp quốc tế. Sứ mệnh của chúng tôi không dừng lại ở việc thu mua. Đó là hành trình trao cơ hội, kết nối tri thức và lan tỏa giá trị Việt Nam ra thế giới.
Việt Nam - quốc gia đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo, và cũng là quê hương của những loại nông sản nổi bật như cà phê, cao su, trà hay điều. Nhưng giữa bản đồ nông nghiệp ấy, cây cacao vẫn đang tìm cách vươn lên để trở thành một loại cây trồng chiến lược. Theo thống kê mới nhất từ Bộ phận Thu mua và Phát triển Cacao của Puratos Grand-Place Việt Nam, năm 2024, tổng diện tích trồng cacao của Việt Nam đạt 2,708.44 ha, tăng hơn 300 ha so với năm trước. Tuy nhiên, sản lượng cacao hiện nay của Việt Nam chỉ đạt 4.789 tấn/năm - một con số khiêm tốn nếu đặt cạnh tổng sản lượng hơn 4 triệu tấn toàn cầu (Theo Hiệp hội Cacao Thế giới).
Sản lượng cacao hiện nay của Việt Nam còn khá khiêm tốn so với thế giới. (Nguồn ảnh: Puratos Grand-Place Việt Nam)
Dẫu vậy, tín hiệu tích cực đang dần xuất hiện: giá cacao tăng vọt trên toàn cầu trong khoảng hai năm trở lại đây, dẫn đến sự tăng trưởng về thu nhập cho người trồng. Giá thu mua hạt khô tăng gấp đôi, đưa Việt Nam vào nhóm thị trường cacao đắt đỏ nhất thế giới phần lớn nhờ vào chất lượng hạt và hương vị hiếm.
Ông Nguyễn Hữu Nồng ngụ tại huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu phấn khởi vì cacao được giá, được mùa. (Nguồn ảnh: Puratos Grand-Place Việt Nam)
Ngoài ra, với những hỗ trợ thiết thực từ các tổ chức chính phủ và phi chính phủ, các công ty tư nhân như Puratos Grand-Place, thông qua các hoạt động như tập huấn cho nông dân, định hướng trồng xen canh, cải thiện thu nhập qua những sáng kiến phát triển kinh tế tuần hoàn, trao tặng cây giống, cam kết bao tiêu đầu ra và cam kết giá, thị trường cacao Việt Nam đã có những tiến triển khả quan. Dự kiến trong 5 năm tới, diện tích trồng cacao tại Việt Nam có thể gấp đôi hiện tại và tạo bệ phóng cho việc biến cacao trở thành một trong những cây trồng chủ lực của ngành nông nghiệp Việt Nam.
Vườn cacao của ông Nguyễn Công Tuấn ngụ tại huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk cho năng suất vượt trội với 9 tấn hạt ướt vào mùa vụ năm ngoái. (Nguồn ảnh: Puratos Grand-Place Việt Nam)
Công ty Puratos, với trụ sở tại Bỉ, đã triển khai rộng rãi chương trình Cacao-Trace từ năm 2014, lan rộng đến 8 quốc gia trồng cacao trên thế giới, và kết nối với mạng lưới gần 25.000 nông dân. Cacao-Trace là một chương trình phát triển cacao bền vững, được khởi tạo bởi ông Gricha Safarian, Tổng Giám Đốc Công ty Puratos Grand-Place.
Hoạt động chính:
Nâng cao chất lượng hạt cacao: Cung cấp kiến thức và đào tạo cho nông dân về kỹ thuật trồng trọt, thu hoạch, lên men và phơi khô hạt cacao.
Hỗ trợ tài chính: Chương trình "Thưởng Sô-cô-la" (Chocolate Bonus) trả thêm tiền cho nông dân với mỗi kg sô-cô-la bán ra, giúp họ tăng thu nhập.
Truy xuất nguồn gốc: Đảm bảo hạt cacao có thể truy xuất nguồn gốc, từ vườn trồng đến sản phẩm sô-cô-la cuối cùng.