Khi con lên 2 tuổi, bố mẹ có thể sẽ thấy con bắt đầu có những hành vi "dùng tay của bố mẹ như tay của mình". Tức là con muốn lấy vật nào đó, thay vì nói để bố mẹ lấy hộ thì con sẽ kéo tay bố mẹ lấy món đồ đó cho mình. Thậm chí, con hoàn toàn có thể tự làm được việc đó nhưng vẫn nhất quyết phải "dùng tay của bố mẹ".
Hành vi trẻ 2 tuổi kéo tay mẹ để lấy hộ đồ thay vì nói ra mong muốn hay tự lấy là một biểu hiện phát triển bình thường ở lứa tuổi này, và thường không đáng lo nếu diễn ra trong giới hạn phù hợp.
Dưới đây là phân tích chi tiết giúp bố mẹ hiểu rõ hành vi này.
Vì sao trẻ lại làm vậy?
1. Ngôn ngữ chưa phát triển đầy đủ
Ở tuổi 2, vốn từ và khả năng diễn đạt của nhiều bé còn hạn chế.
Khi chưa biết cách diễn đạt rõ ràng bằng lời, bé dùng ngôn ngữ cơ thể – như kéo tay mẹ – để giao tiếp.
2. Trẻ tin tưởng và phụ thuộc vào mẹ
Bé 2 tuổi vẫn đang trong giai đoạn gắn bó mạnh với mẹ, đặc biệt là khi bé cảm thấy khó khăn hay cần hỗ trợ.
Kéo tay mẹ chính là một hành vi gắn bó an toàn: con nghĩ “mẹ sẽ hiểu con và giúp con”.
3. Chưa phát triển khả năng giải quyết vấn đề độc lập
Trẻ nhỏ chưa biết cân nhắc nên làm thế nào, mà thường chọn cách quen thuộc và chắc chắn được đáp ứng.
4. Hành vi học được từ thói quen
Nếu trước đó mỗi lần kéo tay mẹ là được mẹ giúp ngay, bé sẽ ghi nhớ và tiếp tục lặp lại hành vi đó thay vì học cách nói.
Việc này có đáng lo không?
Không đáng lo nếu:
Bé vẫn giao tiếp tốt theo nhiều cách khác nhau (nhìn, chỉ, ra hiệu, nói một vài từ đơn).
Bé vẫn chủ động trong các tình huống khác (ví dụ: chơi đồ chơi, tự ăn, tự chọn thứ mình thích...).
Bé đang trong giai đoạn học nói hoặc phát triển ngôn ngữ bình thường.
Cần lưu ý nếu:
Bé không nói được bất kỳ từ nào ở tuổi 2.
Bé luôn kéo tay người lớn thay vì chỉ hay nói, không có giao tiếp mắt – không phản ứng khi được gọi tên.
Bé có biểu hiện chậm ngôn ngữ kết hợp với thờ ơ, thu mình hoặc khó tương tác.
Bố mẹ nên làm gì?
1. Gợi ý và hướng dẫn nói
Khi bé kéo tay mẹ, hãy dừng lại nhẹ nhàng, giữ tay con và nói:
“Con muốn lấy cái ô tô à? Con nói: mẹ ơi, lấy ô tô giúp con nhé!” (hoặc nói những từ đơn, từ ghép đơn giản tùy thuộc vào khả năng nghe hiểu của con).
Sau đó mới giúp để bé hiểu phải nói mới được giúp.
2. Khuyến khích con tự làm
Nếu bé có thể với lấy món đồ, hãy khích lệ: “Con thử lấy đi, mẹ tin là con làm được.”
3. Tăng cường giao tiếp mỗi ngày
Đọc sách, hát, trò chuyện thường xuyên để kích thích phát triển ngôn ngữ cho con.
4. Khen ngợi khi bé nói hoặc tự làm
Dù bé chỉ nói 1–2 từ, hãy khen: “Giỏi quá, con nói ‘mẹ lấy’ rõ ràng quá!”
Kết luận:
Hành vi kéo tay mẹ là dạng giao tiếp phi ngôn ngữ phổ biến ở trẻ 2 tuổi. Đây là một bước đệm trước khi trẻ phát triển ngôn ngữ tốt hơn. Không cần lo lắng nếu trẻ vẫn đang phát triển đều đặn các kỹ năng khác, và bố mẹ kiên trì đồng hành, hỗ trợ, hướng con về những cách giao tiếp hiệu quả hơn.
Nếu có những hành vi bất thường hay mẹ cảm thấy nghi ngờ, không yên tâm, hãy nhờ đến sự hỗ trợ của các bác sĩ chuyên môn.