Chúng ta luôn biết rằng để giúp người cao tuổi sống khỏe và thọ thì trước tiên phải điều chỉnh chế độ ăn uống. Tuy nhiên hầu như tất cả chúng ta khi mua thực phẩm cho cha mẹ thường tập trung vào các loại thịt nạc, thịt gà và tin rằng "ít chất béo sẽ tốt cho sức khỏe hơn". Cũng vì thế mà chúng ta thường bỏ qua 3 loại "thịt quý" rất dễ dàng được tìm thấy ở chợ, thậm chí còn phù hợp hơn với người cao tuổi: cá chạch, cá trắm cỏ và cá mú/cá vược. Ba loại thịt này không chỉ có giá cả phải chăng, mà còn chứa những dưỡng chất cần thiết nhất cho người cao tuổi. Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng chúng chứa DHA và protein chất lượng cao, có thể giúp bảo vệ tế bào não. Cá trắm cỏ và cá mú thịt ngọt ngon, chắc và ít xương dăm, trong khi đó cá chạch có xương mềm như sụn, giúp dễ dàng tiêu hóa ngay cả với những người có răng yếu. Với những người cao tuổi có thể luân phiên ăn các loại cá này 2 lần/tuần sẽ giúp củng cố sức khỏe não bộ. Hôm nay, hãy khám phá 3 "loại thịt vàng" này và 3 công thức nấu ăn đơn giản, ngon miệng dành cho người cao tuổi.
1. Lý do 3 loại "thịt" này đặc biệt phù hợp với người cao tuổi
Không phải ngẫu nhiên mà 3 loại thịt cá này được đưa vào danh sách phù hợp cho người cao tuổi. Đầu tiên đó là những loại thịt cá này có thể giải quyết được "điểm đau" trong chế độ ăn uống của người cao tuổi - răng yếu, tiêu hóa kém và nhu cầu bảo vệ não. Mỗi loại đều phù hợp và thiết thực hơn so với việc mua thịt bò và thịt cừu đắt tiền.
Với cá chạch: Nhiều người nghĩ cá chạch chẳng có gì đặc biệt, nhưng thực ra nó lại là một chất tăng cường trí não tự nhiên! Nghiên cứu khoa học cho thấy cứ 100g cá chạch chứa khoảng 1.9 gram DHA, cao hơn đáng kể so với cá thông thường. DHA giúp bảo vệ tế bào não, việc người cao tuổi thường xuyên ăn cá chạch có thể cải thiện trí nhớ và phản xạ. Cá chạch cũng không có xương cứng và có thể nhai trực tiếp sau khi nấu mềm, rất phù hợp cho người cao tuổi răng yếu mà không lo bị nghẹn.
Nói về cá trắm cỏ: Cá trắm cỏ là nguồn protein phong phú giá cả phải chăng. 100g thịt cá trắm cỏ chứa 17g protein chất lượng cao, khiến nó là loại thực phẩm giàu protein và ít chất béo hơn trứng. Nó giúp người cao tuổi duy trì năng lượng mà không bị tăng cân. Vào mùa thu, người cao tuổi dễ mệt mỏi, thường thở hổn hển chỉ sau vài bước chân. Ăn cá trắm cỏ 1 lần/tuần có thể giúp họ lấy lại sức lực. Hơn thế cá trắm cỏ cũng có giá cả phải chăng, rẻ hơn thịt gà.
Cá mú/Cá vược: Người cao tuổi thường lo lắng về việc dễ bị hóc xương cá khi ăn, nhưng khi ăn cá mú thì không gặp vấn đề đó - nó chỉ có một xương chính ở giữa, và phần thịt rất mềm, gần như tan chảy ngay khi ăn, nên ngay cả những người tiêu hóa kém cũng không bị đầy hơi. Hơn nữa, kẽm trong cá mú có thể giúp duy trì cảm giác thèm ăn. Nhiều người cao tuổi thường chán ăn khi thay đổi thời tiết, và một bát canh cá mú hoặc một miếng cá mú hấp có thể giúp họ ăn ngon miệng hơn.
2. Có 3 mẹo để nhận biết cá tươi ngon
Khi mua 3 loại "thịt vàng" này cho ông bà, cha mẹ mình thường thức, độ tươi ngon là yếu tố quan trọng nhất. Dưới đây là một số cách lựa chọn đơn giản dành cho bạn. Hãy áp dụng khi đi chợ để đảm bảo mua được những con cá tươi ngon nhất mà không rơi vào "bẫy" của người bán.
Cá chạch: Hãy luôn chọn cá chạch sống! Chúng thường được nuôi trong nước. Hãy chọn những con bơi lội thoải mái và trơn trượt. Nếu bạn chạm tay vào chúng và chúng nhanh chóng bơi đi thì đó là cá tươi. Đừng mua những con nằm im và cứng đờ dưới đáy nước vì chúng hoặc là sắp chết hoặc không còn tươi, và khi chế biến sẽ có vị tanh.
Cá trắm cỏ: Chọn cá tươi! Hãy chọn mắt cá trong, sáng, không đục, vì mắt cá cho thấy cá còn tươi. Ngoài ra, hãy kiểm tra mang, nếu có màu đỏ tươi thì đồng nghĩa con cá còn tươi. Nếu mắt cá xám và mang cá sẫm màu, đừng mua. Cá đã để quá lâu, hương vị đã dần biến chất, thịt cá ăn không còn ngon. Hãy yêu cầu cửa hàng cắt cá thành từng miếng nhỏ trước khi mua, giúp bạn đỡ mất công tự cắt.
Cá mú: Hãy nhìn vảy! Nếu vảy còn nguyên vẹn và không bị bong tróc quá nhiều thì cá còn tươi. Hãy chạm vào thân cá; tốt nhất là không bị dính và có cảm giác đàn hồi. Nếu vảy đổi màu đen và dính thì cá đã để quá lâu và sẽ có vị tanh khó chịu khi chiên, điều này sẽ khiến người già khó chịu. Hơn thế, khi mua phải cá không còn tươi sẽ khiến hương vị kém ngon.
3. Món ngon dễ nấu với 2 loại cá
Khi nấu ăn cho người cao tuổi, điều quan trọng là phải làm cho món ăn "mềm, ít muối và không có mùi tanh". Cả 3 món ăn dưới đây đều có một số mẹo, chẳng hạn như loại bỏ chất nhờn của cá chạch và tránh cho cá trắm cỏ bị vỡ khi chiên, để ngay cả người mới học nấu ăn cũng có thể thành công chỉ sau một lần.
Cá chạch xào: Không mùi tanh, nhai rất ngon
Nhiều người e ngại nấu cá chạch, cho rằng nó "trơn, khó cầm" khi sơ chế. Thực ra, xát muối vào cá có thể loại bỏ chất nhầy, giúp cá không còn tanh. Sau khi nấu thì người cao tuổi có thể dễ dàng ăn thậm chí có thể nhai nát cả xương.
Nguyên liệu: 300g cá chạch sống (có thể nhờ cửa hàng làm sạch nội tạng, về nhà rửa lại bằng nước sạch), 3 lát gừng, 2 tép tỏi băm, 1 thìa nước tương, 2 thìa canh muối hạt muối (để xát lên cá), 2 thìa canh dầu ăn.
Cách nấu món cá chạch xào
Bước 1: Cho cá chạch vào chậu, thêm muối hạt vào và dùng tay chà nhẹ trong vài phút. Lưu ý không chà quá mạnh khiến cá chạch bị xước/vỡ thân. Sau đó rửa lại bằng nước sạch, chất nhầy sẽ biến mất và cá sẽ không còn trơn trượt nữa.
Bước 2: Đặt chảo lên bếp đun nóng, sau đó cho lượng dầu ăn thích hợp vào. Sau khi dầu nóng thì vặn nhỏ lửa, cho cá chạch vào chiên từ từ (không nên chiên lửa lớn, dễ bị cháy), chiên đến khi cá vàng giòn thì vớt ra để riêng - xương cá chạch chiên sẽ mềm, người già có thể nhai trực tiếp. Hảnh lá bạn thái nhỏ phần gốc còn phần lá cắt khúc. Tỏi đập dập băm nhỏ.
Bước 3: Để lại một chút dầu thừa trong chảo, thêm tỏi, gừng băm vào phi thơm. Nếu cha mẹ có thể ăn được ớt bạn có thể cho thêm chút ớt băm hoặc ớt khô vào món ăn sẽ tăng hương vị. Sau đó cho cá chạch đã chiên vào, thêm xì dầu rồi đảo đều trên lửa nhỏ trong khoảng 1 phút để thấm gia vị rồi cho hành lá cắt khúc vào. Như vậy là món ăn hoàn thành. Vị đậm đà, thơm, không hề có mùi tanh.
Cá trắm cỏ kho: Thịt mềm, ngọt rất ngon
Cá trắm cỏ khi chiên xong dễ bị dinh dẫn đến vỡ và có mùi tanh đặc trưng. Và mẹo để xử lý là "xát gừng thái lát vào chảo để chống dính" và "thêm rượu nấu ăn để khử mùi tanh". Cá trắm cỏ chiên xong sẽ mềm thơm, ngay cả người già cũng có thể nhai bằng hàm răng giả.
Nguyên liệu: 500g cá trắm cỏ cắt miếng, 4 lát gừng, 2 cây hành lá, 2 thìa canh nước tương, nửa thìa canh nước tương đen (để tạo màu), 1 thìa canh rượu nấu ăn, một ít muối và lượng dầu ăn thích hợp.
Cách làm món cá trắm cỏ kho
Bước 1: Đun nóng chảo rồi cho lượng dầu ăn vừa phải vào. Trước khi dầu nóng, dùng một lát gừng chà xát đáy chảo (Đây là bí quyết chống dính! Dầu trong lát gừng có thể bảo vệ da cá), sau đó cho cá trắm cỏ vào chiên, mặt da hướng xuống dưới. Chỉnh mức lửa nhỏ chiên đến khi da cá vàng nâu thì lật mặt còn lại chiên tiếp trong 2 phút. Vớt ra, để riêng.
Bước 2: Cho một chút nước sôi vào nồi, thêm phần gừng thái lát còn lại, hành lá thái nhỏ, rượu nấu ăn, đun sôi trên lửa lớn rồi vặn nhỏ lửa. Lúc này cho cá trắm cỏ đã chiên vào, thêm nước tương và nước tương đen, đậy nắp và ninh nhỏ lửa trong 15 phút - hầm cho đến khi thịt cá có thể dễ dàng dùng đũa xiên vào, tức là thịt cá mềm.
Bước 3: Nêm chút muối cho vừa ăn rồi tiếp tục nấu trên lửa lớn trong 2 phút để rút bớt nước. Lưu ý không để nước kho cá cạn hết. Giữ lại một ít để ăn cơm, vì đây là món khoái khẩu của người già. Cá rất mềm và ít xương dăm nên rất thích hợp cho người cao tuổi. Hơn thế khi rưới nước kho cá, trộn cùng cơm có thể kích thích vị giác khiến cha mẹ của chúng ta ăn thêm chút cơm.
Cá mú áp chảo: Ít xương, dễ tiêu hóa và siêu ngon
Khi chế biến cá mú cho người cao tuổi, hãy áp chảo vì hương vị sẽ đậm đà hơn. Bí quyết là dùng nước cốt chanh để khử mùi tanh và không dùng rượu nấu ăn (để tránh lấn át hương vị). Như vậy, người cao tuổi sẽ không cảm thấy nặng nề khi ăn.
Nguyên liệu: 1 con cá mú (khoảng 500g, mua về làm thịt, đánh vảy, bỏ ruột, cắt khúc dày 2 cm), 1/2 quả chanh (vắt lấy nước), 3-4 lát gừng và một ít thái sợi, một nhúm muối, lượng dầu ăn vừa phải, 2 cây hành lá cắt khúc, 2g bột bắp.
Cách làm món cá mú áp chảo
Bước 1: Sau khi sơ chế sạch cá mú thì dùng khăn bếp thấm khô nước trên bề mặt từng miếng. Sau đó thêm vài giọt nước cốt chanh, một chút muối và vài lát gừng, trộn đều và ướp trong 10 phút - nước cốt chanh có thể khử mùi tanh và kích thích vị ngọt tự nhiên của cá.
Bước 2: Cho một chút dầu ăn vào chảo, đun nóng. Sau đó vặn nhỏ lửa, cho cá đã ướp vào (loại bỏ gừng thái lát), áp chảo trong 3 phút, đến khi một mặt vàng nâu, lật cá và áp chảo mặt còn lại trong 3 phút. Sau đó bạn cho hành lá, một ít gừng thái sợi, vài miếng ớt để tăng hương vị (nếu thích). Sau đó hòa 2g bột bắp với 15g nước rồi từ từ đổ vào, đun trên lửa nhỏ trong khoảng 30 giây. Đến khi thịt cá dễ dàng tách ra bằng đũa thì lấy ra khỏi chảo.
Với 3 công thức nấu ăn đơn giản, bạn có thể mang lại những bữa ăn ngon miệng và bổ dưỡng cho ông bà, cha mẹ. Đừng bỏ lỡ cơ hội chăm sóc sức khỏe cho người thân bằng những món ăn từ loại "thịt vàng" này!