1. Khi chưa ghi chép, ai cũng nghĩ mình tiêu ít
Chị Hương (Hà Nội), 42 tuổi, làm việc văn phòng, chồng chạy dịch vụ tự do. Tổng thu nhập hai vợ chồng khoảng 20–22 triệu/tháng – mức sống tạm ổn với gia đình 4 người gồm 2 bé đang học tiểu học.
Suốt nhiều năm, chị luôn có cảm giác “không hiểu sao tháng nào cũng hết tiền”. Không nợ, không mua sắm quá tay, không đi du lịch thường xuyên, nhưng đến cuối tháng là ví trống trơn.
“Có những lúc tôi còn nghĩ chắc tiền điện – nước tăng, hay tiền chợ bị đội giá. Nhưng khi nhìn lại mọi thứ, tôi vẫn không thể tìm ra tiền đi đâu”, chị Hương kể.
Chỉ đến khi nghe bạn bè rủ làm thử bảng chi tiêu 30 ngày, chị mới lần đầu thấy bản đồ dòng tiền của chính gia đình mình.
2. Đây là bảng chi tiêu đủ 30 ngày – nhìn vào là hiểu ngay
Bảng chi tiêu của gia đình chị Hương
| Khoản chi | Số tiền/tháng | Ghi chú |
|---|---|---|
| Tiền ăn – chợ – đồ ship | 6.200.000 | Ship 3–4 lần/tuần |
| Đi lại – xăng xe – gửi xe | 1.000.000 | |
| Con cái – học thêm – đồ dùng | 4.500.000 | 2 bé |
| Hóa đơn – điện nước – Internet | 1.350.000 | |
| Mua sắm lặt vặt | 2.400.000 | “Tiện thì mua” |
| Chi phí phát sinh | 1.200.000 | Quà biếu, liên hoan |
Tổng chi: 16.650.000
Thoạt nhìn, không có khoản nào bất thường. Nhưng chính 3 hạng mục đã “ăn mòn” ngân sách mà trước đó chị không hề nhận ra:
- Đồ ship đội chi phí ăn uống lên thêm 1–1,2 triệu
- Mua lặt vặt – khoản tiêu vô thức mà ai cũng mắc
- Chi phát sinh – tưởng ít nhưng luôn vượt, tháng nào cũng có
“Cả hai vợ chồng đều giật mình. Không phải tiền ít – là mình không biết nó đi đâu,” chị Hương nói.
3. Ba “hố đen ngốn tiền” khiến gia đình nào cũng khó tiết kiệm
(1) Đồ ship & “mua nhanh cho xong” – âm thầm ngốn 1–1,5 triệu/tháng
Gia đình chị Hương thường đặt đồ ăn vào cuối tuần, hoặc những hôm quá mệt sau giờ làm. Một đơn chỉ 80–120 nghìn, nhìn chẳng đáng kể. Nhưng khi cộng lại:
Một tuần 3 đơn = 300.000–350.000
Một tháng ~ 1.200.000
Đây là khoản chi mọi gia đình đều “quên” vì nó trông rất nhỏ.
(2) Mua lặt vặt – khoản chi vô hình dễ vượt 2 triệu
Chị Hương chia sẻ: “Đôi khi mua pin, khăn ướt, kẹp tóc, quyển vở, chai nước lau nhà… thứ nào cũng vài chục nghìn. Cộng lại một tháng hết hơn hai triệu mà không ai ngờ.”
Khoản “mua tiện tay” chính là nguyên nhân lớn khiến nhiều gia đình luôn thắc mắc “tiền đi đâu”.
(3) Chi phát sinh – xé toạc ngân sách mỗi tháng
Sinh nhật bạn con, họp lớp, cưới hỏi, đi thăm ốm… Tháng ít 300k, tháng nhiều 1–2 triệu.
Không lập quỹ phát sinh, khoản này sẽ luôn vượt và kéo sụp cả ngân sách.
4. Khi tối ưu hóa bảng chi tiêu – kết quả bất ngờ
Sau khi nhìn rõ từng khoản, chị Hương bắt tay vào thay đổi:
- Đi chợ 2 lần/tuần, nấu 5/7 ngày
Giảm được 1,2 triệu tiền ăn + ship.
- Lập danh sách “mua thật sự cần”
Từ 2,4 triệu mua lặt vặt → còn 1 triệu.
- Tách riêng quỹ phát sinh 500k/tháng
Tiêu trong hạn mức, hết là dừng.
Bảng chi tiêu sau tối ưu
| Hạng mục | Trước | Sau tối ưu | Giảm được |
|---|---|---|---|
| Ăn uống – chợ | 6.200.000 | 5.000.000 | 1.200.000 |
| Mua lặt vặt | 2.400.000 | 1.000.000 | 1.400.000 |
| Phát sinh | 1.200.000 | 500.000 | 700.000 |
Tổng giảm: ~3.300.000/tháng. Tức 1 năm tiết kiệm gần 40 triệu – hoàn toàn nhờ thay đổi thói quen, không phải thắt lưng buộc bụng.
“Lúc trước cứ nghĩ thu nhập thấp nên không dư tiền. Giờ mới hiểu là do cách tiêu,” chị Hương nói.
5. Không tiết kiệm được – không phải do bạn nghèo, mà do bạn chưa nhìn rõ tiền đi đâu
Bất kỳ gia đình nào cũng có thể lặp lại bài học của chị Hương:
- Ghi chi tiêu 30 ngày
- Đừng ghi quá chi tiết – chỉ 6 nhóm là đủ
- Nhìn đúng 2–3 “hố đen” lớn
- Tối ưu đúng chỗ, không cắt lung tung
Khi bạn nhìn rõ bảng chi tiêu, bạn sẽ biết ngay cần làm gì để dư thêm 2–3 triệu/tháng mà không phải thay đổi mức sống.
Tiết kiệm không phải chuyện “liệu cơm gắp mắm”. Đó là chuyện nhìn dòng tiền cho thật rõ.