Khi được chẩn đoán mắc tiểu đường, phần lớn người bệnh thường nghĩ ngay đến thuốc, trong đó metformin là lựa chọn phổ biến nhất. Tuy nhiên, y học hiện đại đã chỉ ra rằng một số loại trái cây cũng chứa các hợp chất tự nhiên có cơ chế tương tự metformin: làm chậm hấp thụ đường, cải thiện độ nhạy insulin và hỗ trợ ổn định đường huyết.
Nhiều bác sĩ khuyến nghị bệnh nhân tiểu đường nên bổ sung luân phiên những loại trái cây này trong chế độ ăn, vừa đảm bảo dinh dưỡng, vừa góp phần kiểm soát đường huyết tốt hơn.
1. Việt quất - "chiến binh" chống kháng insulin
Việt quất giàu anthocyanin, chất chống oxy hóa mạnh có khả năng cải thiện kháng insulin. Một nghiên cứu kéo dài nhiều năm của Đại học Harvard trên hơn 200.000 người cho thấy, người thường xuyên ăn việt quất có nguy cơ mắc tiểu đường thấp hơn 26% so với nhóm còn lại.
Việt quất ít calo (57 kcal/100g), chỉ số đường huyết thấp, nên phù hợp làm món tráng miệng hoặc ăn nhẹ. Tuy nhiên, chỉ nên ăn khoảng 50g/lần để tránh tăng đường huyết quá mức.
2. Dâu tây - giảm đột biến đường sau bữa ăn
Dâu tây chứa nhiều polyphenol (axit ellagic, anthocyanin) giúp thúc đẩy hoạt động insulin. Nghiên cứu tại Phần Lan cho thấy, ăn dâu tây cùng bữa giàu carbohydrate giúp giảm rõ rệt tình trạng tăng đường huyết đột ngột.
Với chỉ số đường huyết khoảng 40, dâu tây an toàn cho người tiểu đường nếu ăn điều độ. Ngoài ra, hàm lượng vitamin C cao trong loại quả này còn giúp giảm stress oxy hóa, bảo vệ mạch máu.
3. Táo - chất xơ hòa tan làm chậm hấp thu đường
Trong táo có pectin, loại chất xơ hòa tan tạo gel trong ruột, giúp làm chậm hấp thụ đường và giảm biến động đường huyết sau ăn.
Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA) khuyến nghị, táo là trái cây tốt cho người tiểu đường. Một nghiên cứu trên 180.000 người cho thấy, ăn một quả táo/ngày giúp giảm 28% nguy cơ mắc bệnh. Lời khuyên: nên ăn ½–1 quả táo/ngày, tránh ăn quá nhiều khi đói.
4. Kiwi - điều hòa đường và mỡ máu
Kiwi giàu vitamin C, chất xơ và inositol, hợp chất giúp cải thiện độ nhạy insulin. Một nghiên cứu ở New Zealand ghi nhận, bệnh nhân tiểu đường ăn 2 quả kiwi/ngày trong 3 tháng có mức đường huyết khi đói giảm đáng kể, đồng thời mỡ máu cũng được cải thiện.
Với chỉ số đường huyết khoảng 50, kiwi là lựa chọn tốt hơn nhiều loại quả ngọt khác. Ngoài ra, kiwi còn hỗ trợ nhu động ruột, giảm táo bón – rất hữu ích cho người cao tuổi.
5. Bưởi - hạ đường huyết và cải thiện mỡ máu
Bưởi chứa naringin, flavonoid có tác dụng hạ đường huyết và điều hòa lipid máu. Thử nghiệm tại Quảng Đông (Trung Quốc) cho thấy, uống nước ép bưởi hàng ngày giúp giảm trung bình 0,5% HbA1c sau 3 tháng, mức cải thiện có ý nghĩa trong điều trị tiểu đường.
Tuy nhiên, bưởi có thể tương tác với một số thuốc (đặc biệt là statin). Vì vậy, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung thường xuyên.
6. Cherry - chống viêm, bảo vệ mạch máu
Cherry cũng giàu anthocyanin, tương tự việt quất, giúp tăng nhạy cảm insulin và giảm viêm. Nghiên cứu của USDA cho thấy bổ sung cherry trong 12 tuần giúp giảm đường huyết lúc đói và các dấu hiệu viêm.
Điểm hạn chế: Cherry có hàm lượng đường cao hơn, do đó chỉ nên ăn ≤10 quả/lần để tránh đường huyết tăng nhanh.
Tóm lại, Những loại trái cây trên được ví như "metformin tự nhiên" không phải vì có thể thay thế thuốc, mà vì chúng mang đến cơ chế bổ trợ: Làm chậm hấp thu đường, giảm kháng insulin và ổn định đường huyết.
Các bác sĩ nhấn mạnh, người bệnh tiểu đường nên đa dạng hóa khẩu phần, thay đổi luân phiên, hôm nay ăn táo, mai kiwi, hôm sau việt quất… để vừa cân bằng dinh dưỡng, vừa tránh áp lực từ một loại thực phẩm.
Sức mạnh của thực phẩm nhiều khi bị đánh giá thấp. Nếu biết cách tận dụng, những loại trái cây quen thuộc này có thể trở thành "trợ thủ đắc lực" giúp việc kiểm soát đường huyết trở nên dễ dàng và bền vững hơn.
(Ảnh minh họa: Internet)