Trên mạng xã hội gần đây, một "mẹo nhỏ" được chia sẻ rầm rộ với "lời đồn" có thể giúp tài xế "qua mặt" camera AI giám sát giao thông. Từ câu chuyện tưởng như hài hước ấy, nhiều ý kiến trái chiều đã bùng nổ: có người thì tỏ ra thích thú, song đa phần bình luận bày tỏ lo ngại về hậu quả tiềm ẩn khi tài xế coi thường tính mạng của mình và người ngồi trên xe. Sự thật phía sau "chiêu trò" này ra sao, liệu công nghệ có dễ bị đánh lừa như lời truyền miệng?
Camera AI phát hiện hàng nghìn vi phạm chỉ sau vài ngày
Những ngày gần đây, khi hệ thống camera AI do Cục CSGT (Bộ Công an) thí điểm trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai và nhiều tuyến đường khác liên tục ghi nhận hàng loạt vi phạm giao thông, mạng xã hội lập tức "nóng" trở lại với những tranh luận trái chiều.
Trên tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai, trong hai ngày thử nghiệm (18 và 19/9) chỉ một camera mới lắp đã phát hiện 236 vi phạm. Trong số này có 229 trường hợp không thắt dây an toàn (chiếm khoảng 97%).
Không thắt dây an toàn tiềm ẩn rủi ro lớn - Ảnh: Cục CSGT
Chỉ trong vòng nửa ngày (từ 0h-12h ngày 24/9), hai camera AI lắp đặt thí điểm trên đường Phạm Văn Bạch (Hà Nội) đã phát hiện tới 1.798 trường hợp vi phạm Luật Giao thông: 1.452 lần vượt đèn đỏ, 343 người không đội mũ bảo hiểm, 3 trường hợp đi ngược chiều.
Trong vòng 24 giờ (từ 12h ngày 26/9 đến 12h ngày 27/9), hệ thống camera AI thí điểm tại nút giao phố Phạm Văn Bạch - Hoàng Quán Chi (Hà Nội) đã ghi nhận hơn 700 trường hợp vi phạm giao thông.
Theo Cục CSGT, trong thời điểm kể trên, camera phạt nguội ứng dụng trí tuệ nhân tạo đã phát hiện 458 trường hợp người điều khiển mô tô không đội mũ bảo hiểm, 231 trường hợp vượt đèn đỏ, 15 trường hợp đi sai làn đường và 3 trường hợp đi ngược chiều. Toàn bộ hình ảnh vi phạm đã được trích xuất, đối chiếu với cơ sở dữ liệu đăng ký xe để xác định chủ phương tiện, trước khi chuyển cho Công an TP.Hà Nội xử lý theo quy định.
Trào lưu "mua áo in dây an toàn" gây bão mạng xã hội
Ngay khi camera AI "lên sóng", một bộ phận tài xế đã nhanh chóng rỉ tai, bày cho nhau "mẹo né cam": Mua áo in vạch kẻ chéo, nhìn xa giống như đang cài dây an toàn, với hy vọng sẽ "đánh lừa camera", qua mặt lực lượng chức năng.
Trào lưu này nhanh chóng lan rộng đến mức các fanpage lớn như Thông tin Chính phủ hay VTV24 cũng phải lên tiếng cảnh báo. Theo đó, việc rao bán những chiếc áo có vạch kẻ giống hệt dây đai an toàn không chỉ là hành vi tiếp tay cho sự coi thường luật giao thông, mà còn dễ khiến người lái lầm tưởng rằng mình đã được bảo vệ, sinh ra lơ là, chủ quan trong khi điều khiển phương tiện và có thể trả giá đắt nếu tai nạn xảy ra.
Bên dưới bài đăng, cộng đồng mạng cũng hết sức lên án hành vi này.
- Sầm Duyến: Lỗi đó phạt nặng thêm cho chừa những tài xế kiểu đối phó với lực lượng chức năng.
- Nguyễn Duy Khiêm: Cái này là kiểu chống đối luật pháp chứ tác dụng gì. Thay vì quanh năm suốt tháng phải mặc 1 kiểu áo như vậy thì thắt dây vào, vừa an toàn hơn vừa thích gì mặc nấy. Luật sinh ra là để bảo vệ mạng mình mà còn chống đối thì thua. Thà vượt đèn đỏ hay gì còn bảo là muốn được nhanh 1 chút. Cái này chả thấy lợi ở đâu.
- Nguyễn Sơn Lâm: Bao nhiêu đầu óc vĩ đại người ta nghĩ ra cái dây an toàn, các ông thì chỉ nghĩ được cách để lách không thắt dây an toàn. Ông nào giỏi nghĩ giùm cách nào đảm bảo an toàn mà không phải thắt dây an toàn, để nhân loại biết ơn.
- Cuong Herry: Dây an toàn rất tốt mà tại sao mọi người cứ lười dùng.
- Phạm Hương: Cứ nghĩ cách chống đối kiểu thiếu ý thức như thế này đến lúc bị phạt lại quay ra lên mạng chửi CSGT. Hãy thay đổi tư duy khi tham gia giao thông phải giữ an toàn cho mình và người khác thì xã hội mới văn minh lên được.
Lên xe là thắt dây an toàn, nó thành thói quen sao phải mua áo - Ảnh chụp màn hình
- Our Story: Thắt dây thì an toàn cho các ông chứ ai, xe nào chả có sẵn cái dây mắc gì phải mua áo.
- Long Đoàn: Con người thật thông minh, họ luôn tìm được cách để mình dễ dàng gặp nguy hiểm hơn.
- Chu Ngọc Sơn: Nhớ để mặc áo in dây đeo thì thà nhớ lên xe đeo dây an toàn còn hơn.
- Fuyu No Ai Rachel: Ra luật phạt nặng thì giãy trong khi bản thân chả làm đúng pháp luật!
Nguy cơ an toàn và chế tài pháp luật
Cục CSGT cho biết, nhờ thuật toán nhận diện nâng cao, camera AI không chỉ nhìn màu sắc/họa tiết mà còn phân tích vị trí tương quan giữa người - ghế - dây an toàn, có thể nhận diện hơn 20 hành vi vi phạm khác nhau, từ không thắt dây an toàn, dùng điện thoại khi lái, vi phạm vạch sơn tới đi sai làn.
Đại tá Phạm Quang Huy, Phó Cục trưởng Cục CSGT khẳng định: Khi phát hiện dấu hiệu vi phạm, hệ thống sẽ tự động trích xuất thành ảnh/clip kèm thời gian, tuyến đường và biển số, sau đó đối chiếu dữ liệu đăng ký xe để xác định chủ phương tiện và xử lý "phạt nguội" mà không cần dừng xe trực tiếp.
Hình ảnh camera tích hợp AI ghi lại rõ nét hành vi vi phạm - Ảnh: Cục CSGT
Điều đó có nghĩa là áo in hình dây an toàn sẽ hoàn toàn "vô dụng" trước công nghệ nhận diện. Chiêu trò "đối phó" này không chỉ vô hiệu trước máy móc mà còn có thể đặt lái xe và hành khách vào tình thế cực kỳ nguy hiểm:
- Khi xảy ra va chạm ở tốc độ 50-60 km/h, dây đai an toàn sẽ tự động siết chặt cơ thể, giảm thiểu chấn thương và nguy cơ tử vong.
- Nếu không thắt dây an toàn, khi ô tô bất ngờ phanh gấp, va chạm mạnh, hay bị lật nghiêng, người ngồi trong xe có thể bị văng về phía trước, đập đầu vào vô-lăng, kính chắn gió, hoặc thậm chí là văng ra ngoài, dẫn tới chấn thương hoặc tử vong.
Về pháp lý, Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định tài xế không thắt dây an toàn sẽ bị phạt từ 800.000 - 1.000.000 đồng. Nếu cố tình gian lận, người vi phạm còn có thể phải chịu trách nhiệm pháp lý bổ sung.
Vì thế, thay vì tìm cách "qua mặt" camera, hành động đơn giản nhất nhưng cũng quan trọng không kém chính là: thắt dây an toàn trước khi khởi hành.
Dây an toàn - "phao cứu sinh" của nhân loại
Ít ai biết rằng, dây đai an toàn 3 điểm - hiện diện trong hầu hết các xe ô tô hiện đại - là một trong những phát minh vĩ đại nhất của lịch sử ngành ô tô.
Năm 1959, kỹ sư Nils Bohlin (hãng Volvo) đã phát minh dây đai 3 điểm và hiến tặng miễn phí bản quyền cho nhân loại. Từ đó, phát minh này đã cứu sống hàng triệu người trên toàn cầu.
Khi xảy ra va chạm ở tốc độ 50-60 km/h, dây đai lập tức siết chặt cơ thể, giữ người ngồi cố định, giảm thiểu chấn thương và nguy cơ tử vong.
Trên các xe hiện đại, dây đai còn kết hợp với túi khí, tạo thành "lá chắn kép" bảo vệ người ngồi trong xe.
Thắt dây an toàn không chỉ để tránh bị "phạt nguội" mà quan trọng hơn, đó là cách đơn giản nhất để bảo vệ tính mạng. Trào lưu áo in dây an toàn chỉ là "trò lừa thị giác", vô ích trước camera AI và còn đẩy người sử dụng vào nguy cơ "tiền mất, tật mang" khi tai nạn xảy ra.
(Tổng hợp)