Trong mắt nhiều người, chuyện đặt tên con là việc riêng của gia đình. Nhưng với Hoàng gia Anh, mỗi cái tên mang theo lịch sử, cảm xúc và cả hình ảnh của chế độ quân chủ. Khi vợ chồng Vương tử Harry - Meghan Markle đặt tên con gái là Lilibet Diana, họ khẳng định đó là lời tri ân gửi tới Nữ hoàng Elizabeth II. Thế nhưng, hậu trường phía sau lại không đơn giản như vậy.
Theo một số cuốn sách và bình luận hoàng gia, Nữ hoàng đã giận tới mức nói rằng: "Ta không sở hữu cung điện hay tranh vẽ, ta chỉ có cái tên của mình và giờ họ cũng lấy nốt". Thêm vào đó, việc Meghan được cho là đã "đăng ký chính thức" cái tên Lilibet để sử dụng thương mại trước khi bé ra đời càng khiến câu chuyện trở nên nhạy cảm, chạm vào ranh giới giữa tình thân và tính toán thương hiệu.
Biệt danh "Lilibet" từ kỷ niệm gia đình tới tâm bão tranh cãi
Lilibet vốn không phải cái tên bình thường. Đây là biệt danh Nữ hoàng Elizabeth II được gia đình gọi từ khi bà còn nhỏ, do lúc bé bà chưa phát âm được rõ "Elizabeth". Biệt danh ấy theo Nữ hoàng suốt cả cuộc đời, chỉ những người thân cận nhất cha mẹ, em gái, phu quân mới dùng. Nó giống như một "mật danh yêu thương", gói cả tuổi thơ, ký ức và những tình cảm thân mật nhất.
Khi vợ chồng Harry – Meghan tuyên bố đặt tên con gái là Lilibet vào năm 2021, họ nói đó là cách tôn vinh Nữ hoàng. Trên lý thuyết nghe rất cảm động: Chắt gái mang cái tên gần gũi nhất với cố Nữ hoàng. Nhưng theo các nguồn tin hoàng gia, câu chuyện phía trong lại nhiều nếp gấp hơn. Một số trợ lý từng tiết lộ Nữ hoàng "giận chưa từng thấy" khi nghe tin, đặc biệt là khi phía Harry – Meghan nói rằng bà đã "cho phép".
Trong một cuốn sách về Vua Charles III, tác giả cho biết Nữ hoàng từng nói đại ý: Bà không sở hữu cung điện, cũng không sở hữu tranh vẽ, thứ duy nhất thật sự là của riêng bà chính là cái tên và giờ nó cũng bị đem ra dùng theo cách bà không kiểm soát được. Với một người sống cả đời trong khuôn khổ nghĩa vụ, câu nói ấy nghe vừa buồn, vừa xót.
Meghan "đăng ký tên" Lilibet trước khi sinh con?
Gây tranh cãi hơn nữa là chi tiết được một nhà bình luận hoàng gia tiết lộ: Meghan được cho là đã "làm thủ tục chính thức" với cái tên Lilibet trước cả khi bé ra đời. Nói nôm na, đó là việc đăng ký để có thể dùng cái tên này cho các mục đích như đặt tên sản phẩm, thương hiệu hoặc các hoạt động thương mại khác.
Một số cây bút hoàng gia gọi hành động này là "appalling", tạm dịch: Gây sốc, khó chấp nhận. Lý do là vì Lilibet vốn không phải một cái tên bình thường xuất hiện trên thị trường. Nó gắn với hình ảnh Nữ hoàng, với tình cảm gia đình thân mật, gần như thiêng liêng. Khi bị kéo sang lĩnh vực thương mại, nhiều người có cảm giác như một phần ký ức riêng tư của Nữ hoàng bị "đem ra bán".
Nhà bình luận Angela Levin cho rằng người ngoài không biết câu chuyện đằng sau cái tên sẽ dễ nghĩ Nữ hoàng "bật đèn xanh" cho mọi thứ, từ sản phẩm tới hoạt động kinh doanh liên quan tới Lilibet. Điều này vô hình trung kéo cố Nữ hoàng vào các cuộc tranh cãi mà bà không chủ động lựa chọn.
Phía Harry – Meghan lên tiếng: "Nếu bà không ủng hộ, chúng tôi đã không dùng"
Dĩ nhiên, mọi chuyện không chỉ có một phía. Đại diện của vợ chồng Harry – Meghan từng khẳng định Vương tử Harry đã gọi cho Nữ hoàng trước khi công bố tên con gái. Trong cuộc điện thoại đó, anh nói rõ mong muốn dùng tên Lilibet để tri ân bà. Theo phía Sussex, nếu Nữ hoàng không ủng hộ, họ sẽ không bao giờ sử dụng cái tên ấy.
Sự khác biệt nằm ở chỗ cung điện được cho là phủ nhận chuyện này, còn phía Harry – Meghan lại khẳng định ngược lại. Giữa hai luồng thông tin, công chúng khó mà biết chính xác những gì đã xảy ra trong các cuộc trò chuyện riêng tư. Nhưng cảm xúc của người trong cuộc đặc biệt là Nữ hoàng vẫn là điều khiến nhiều người băn khoăn.
Nhìn từ góc độ đời sống, câu chuyện này chạm đến một vấn đề rất "thời hiện đại": Ranh giới giữa tình cảm gia đình và xây dựng thương hiệu cá nhân. Vợ chồng Harry – Meghan rời Hoàng gia, chuyển sang Mỹ, chọn cách kiếm sống bằng truyền thông, sách, phim tài liệu, podcast… Họ buộc phải coi tên tuổi của mình như một "thương hiệu" để tạo thu nhập và duy trì ánh hào quang.
Nhưng khi cái tên được lựa chọn lại là biệt danh thân mật nhất của một người bà, người cố Nữ hoàng, và còn bị đồn là đã "đăng ký trước" để nhằm mục đích thương mại, cảm xúc mâu thuẫn là điều khó tránh. Nhiều người thấy thương cho Nữ hoàng, người từng cống hiến cả đời cho Hoàng gia nay phải chứng kiến biệt danh riêng của mình bị đưa ra trước công chúng theo một cách đầy ồn ào.
Ở chiều ngược lại, cũng có người cho rằng đặt tên con là quyết định cá nhân, và nếu Harry thật sự đã gọi xin phép bà nội, việc dùng tên Lilibet để tưởng nhớ bà không có gì sai. Vấn đề nằm ở cách truyền thông, ở cái cảm giác "mọi thứ đều có thể biến thành nội dung, thành thương hiệu", khiến câu chuyện vốn rất tình cảm lại mang màu sắc toan tính.
Đọc chuyện nhà người, nghĩ về chuyện nhà mình
Với độc giả, đây không chỉ là chuyện hậu trường Hoàng gia "drama" cho vui. Ẩn sau đó là câu hỏi quen thuộc: Rốt cuộc, trong một thế giới nơi ai cũng có thể trở thành "thương hiệu", chúng ta giữ ranh giới tôn trọng với gia đình mình như thế nào?
Có những thứ rất nhỏ nhưng rất riêng: Biệt danh bố mẹ gọi ta từ bé, những câu nói thân mật chỉ người thân hiểu. Khi những điều ấy bị đưa lên mạng xã hội, sách vở, truyền thông, đôi khi người trong cuộc lại là người thấy tổn thương đầu tiên.
Câu chuyện của Meghan, Vương tử Harry và cái tên Lilibet vì thế không chỉ là chuyện của Hoàng gia Anh. Nó là lời nhắc nhẹ cho thời đại sống bằng nội dung không phải điều gì cũng nên đem ra công khai, gắn với thương mại, nhất là những gì thuộc về ký ức và tình cảm sâu kín của người thân.