Vừa qua, chia sẻ "Thế là hết thời đặt viên gạch, nhìn cây chuối để thi cho tốt rồi" trên fanpage VTV24 kèm video có tiêu đề "CSGT xóa hết đánh dấu của thí sinh trước khi bắt đầu bài thi sa hình để cấp GPLX" đã tạo nên "cơn địa chấn" trên toàn cõi mạng. Hơn 15 triệu lượt xem, gần 200 nghìn lượt thích, hơn 7 nghìn chia sẻ và hàng chục nghìn bình luận cho thấy, kì thi sát hạch lái xe tưởng chỉ là "thủ tục" lại trở thành khâu "không thể thiếu", gắn liền với an toàn sinh mạng của hàng triệu người tham gia giao thông.
Post gây bão mạng xã hội với hàng chục nghìn bình luận
Hàng loạt bình luận dí dỏm của cộng đồng mạng nhanh chóng phủ kín bài đăng:
Trịnh Lệ Hằng: "Còn gì nữa đâu mà khóc với sầu... Đây có gạch, có chuối còn toàn leo rào, vượt biên suốt mà dư này nữa thì ước mơ cầm bằng lái trên tay xa vời lắm".
Lê Thúy Duy: "Thôi xong rồi. Cây nhãn ơi, hòn đá ơi, vạch đỏ ơi..."
Ban Mai Xanh: "Kakaka ngày càng khó nhỉ. Gốc cây, chai nước, hòn đá…"
Phùng Phương Thảo: "Hôm em đi học căn chai nhựa, hôm đi thi không có chai trượt lòi mắt".
Phan Lý: "Ngày xưa học lùi chuồng, thầy bảo lùi đến khi thấy hòn đá con con kia thì dừng".
Tieu Thuan: "Áp lực hơn thi đại học luôn các chị em ơi! Đậu được cái bằng là vui có kể mô, cả nước hay nạ!"
Lê Thu Huyền: "2 năm trước chị cũng chỉ đánh dấu gạch, chai, cây… lúc tập. Lúc thi họ cũng dọn hết mà. Cứ tập nhiều là quen đường, không cần dấu vết đâu..."
Mã Hồng: "Mình thi hơn chục năm trước, thầy toàn chỉ vào vạch sơn để căn, giờ bảo đi thi lấy cái bằng là chịu hẳn haha".
Đào Tươi: "Thui chắc bỏ... Trượt 3 lần rồi nghĩ vẫn nản. Chưa thấy động lực thi tiếp, giờ thấy video này chắc bỏ hẳn luôn, coi như trải nghiệm".
Thế là hết thời đặt viên gạch, nhìn cây chuối để thi cho tốt rồi - Ảnh chụp màn hình
Thậm chí, nhiều bình luận hài hước, lo lắng nhưng cũng vội 'thở phào' vì mình đã kịp thi trước khi quy định mới được áp dụng:
Thanh Nghị: "Hết đánh dấu rồi các bác ơi. Có ai thấy may khi đi thi trước không?"
Khánh Lệ: "Quyết định thi bằng sớm là quyết định sáng suốt nhất cuộc đời... May quá là may..."
Loan Trần: "Giờ mà thi chắc 5 lần không đậu".
Rõ ràng, một thay đổi tưởng nhỏ ở khâu sát hạch đã chạm đúng tâm lý số đông, bởi nó ảnh hưởng đến hành trình chinh phục tấm bằng lái - vốn được coi như 'giấy thông hành' quan trọng bậc nhất trong đời sống hiện đại.
Học lấy lệ - thi lấy bằng: Thực trạng đáng lo ngại
Không ít học viên tham gia các khóa học lái xe thừa nhận, họ chỉ "học cho đủ buổi", thậm chí "học mẹo" để vượt qua bài thi sa hình. Việc "đặt gạch, vẽ vạch, nhìn cây chuối" để căn đường thực ra đã tồn tại từ lâu như một "bí kíp truyền miệng" giữa học viên và thầy dạy lái. Tuy nhiên, cách làm này vô tình biến kì thi sát hạch trở thành bài "học mẹo để qua môn" chứ không thực sự phản ánh đúng kỹ năng thực hành lái xe.
Trong bản tin "Tăng cường chất lượng kì thi sát hạch, cấp Giấy phép lái xe" phát trên kênh VTV1, công tác kiểm tra sân bãi trước giờ thi sát hạch, cấp GPLX tại cơ sở đào tạo của tỉnh Nghệ An cho thấy, những vỏ chai nước, gạch đá, vạch kẻ, cành cây, thậm chí cả những nén nhang... tưởng chừng xuất hiện ngẫu nhiên nhưng thực ra "không hề ngẫu nhiên" chút nào.
Còn gì nữa đâu mà khóc với sầu... - Ảnh minh họa: nhatminh2754 / daotaolaixebinhthuan
"Thường thì trong buổi tập của ngày cuối cùng trước kì thi sát hạch, các học viên có thể sử dụng những vật này (gạch đá, vỏ chai...) để 'đánh dấu' vị trí dừng đỗ khi xe di chuyển... Tuy nhiên chúng tôi đều chuẩn bị các hộp sơn nhằm mục đích 'xóa dấu vết', dọn dẹp sân bãi sạch sẽ, đảm bảo theo đúng quy định do Bộ đề ra. Sau khi đã xóa hết dấu vết mà thí sinh vẫn thực hiện đúng bài thi chứng tỏ kỹ năng lái xe tốt" - Thượng tá Nguyễn Hàm Thắng, Phó Trưởng phòng CSGT Công an tỉnh Nghệ An - cho biết.
Hệ lụy của tình trạng "học mẹo" đã không chỉ dừng lại ở phạm vi thực hành mà còn thể hiện rất rõ trong thực tế. Theo số liệu của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, năm 2024 cả nước xảy ra hơn 19.000 vụ tai nạn giao thông đường bộ, trong đó có không ít trường hợp liên quan đến tài xế mới lấy bằng hoặc đang tập lái.
Thầy bảo nhìn thấy viên gạch dừng lại. Trả lái. Giờ sao thấy viên gạch nữa... - Ảnh minh họa: @ThầyMinhĐàoTạoLáiXe
Điển hình như vụ tai nạn nghiêm trọng xảy ra tại Lâm Đồng ngày 24/9 mới đây: Tài xế xe tải Nguyễn Thanh Nhật Phi (22 tuổi, ở xã Tân Phú, tỉnh Vĩnh Long) được cấp giấy phép lái xe hạng C ngày 30/8/2025 - tức là chưa đầy 1 tháng, đã điều khiển xe tải lấn làn trên Quốc lộ 14, đoạn qua xã Đắk Mil (tỉnh Lâm Đồng), gây tai nạn khiến 2 người tử vong.
"Bài học nhãn tiền" ấy cho thấy, nếu khâu đào tạo và sát hạch chỉ mang tính "hình thức", "đối phó" thì giấy phép lái xe vừa được cấp và tài xế tập xoay vô lăng sẽ trở thành mối nguy tiềm ẩn trên mỗi chặng đường, thậm chí nguy cơ mất an toàn khi tham gia giao thông sẽ ngày càng trở nên nghiêm trọng. Không ít tài xế mới ra đường còn 'non' kinh nghiệm khi xử lý tình huống, dễ lúng túng, tiềm ẩn rủi ro cho bản thân và cả những người xung quanh. Câu hỏi đặt ra là: Liệu kì thi sát hạch lái xe chỉ để "phát bằng", cho "đủ thủ tục" hay thực sự cần thiết để rèn luyện, kiểm chứng kỹ năng lái xe an toàn cho hàng triệu người đang trực tiếp cầm vô lăng trên đường phố?
Đổi mới thi sát hạch - siết chặt từ gốc
Trước hết, từ ngày 1/9/2025, thí sinh thi sát hạch lái xe ở tất cả các hội đồng thi sẽ sử dụng chung bộ đề thi trích từ 600 câu hỏi do Cục CSGT ban hành. Trước đó, từ ngày 1/6, bộ 600 câu hỏi đã được đưa vào áp dụng cho các khóa học khai giảng sau 1/1/2025. Tuy nhiên, kể từ ngày 1/9, mọi trường hợp - kể cả học viên thi trượt, vắng mặt trước thời điểm đó - đều bắt buộc phải thi theo đề 600 câu mới.
Bộ 600 câu hỏi dùng cho sát hạch lái xe cơ giới đường bộ được áp dụng từ ngày 1/6/2025 - Ảnh minh họa
Đáng chú ý, bộ câu hỏi này từng khiến người dân tranh luận sôi nổi vì trong đó có tới 60 câu điểm liệt. Thí sinh trả lời sai câu này đồng nghĩa trượt luôn, dù tổng số câu đúng vẫn đủ điều kiện đạt. Theo lãnh đạo Cục CSGT, các câu điểm liệt đều rơi vào tình huống mất an toàn giao thông nghiêm trọng. Việc không trả lời đúng thể hiện người học chưa nắm vững kiến thức cơ bản về an toàn giao thông.
Không chỉ vậy, cách đặt câu hỏi linh hoạt cũng buộc thí sinh phải thay đổi cách học kiểu truyền thống. Theo Cục CSGT, các trường hợp "học mẹo", "học tủ" hay "học vẹt", chỉ tập trung ôn "lý thuyết suông" sẽ không còn hiệu quả, dễ thi rớt. Thí sinh buộc phải nắm chắc luật, hiểu rõ tình huống, luyện nhiều đề mô phỏng thực tế mới có thể vượt qua phần lý thuyết.
Song song với đó, ngày 15/11/2024, Bộ GTVT đã ban hành Thông tư 49/2024/TT-BGTVT kèm theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Trung tâm sát hạch lái xe cơ giới đường bộ QCVN 40:2024/BGTVT. Quy chuẩn này đặt ra tiêu chuẩn về cơ sở vật chất, sân bãi, trang thiết bị - trong đó yêu cầu lắp camera giám sát, kết nối dữ liệu với cơ quan quản lý để theo dõi, lưu trữ toàn bộ quá trình thi.
Tiếp đến, Nghị định 168/2024/NĐ-CP (thay thế Nghị định 100/2019/NĐ-CP) cũng đã tăng mức chế tài xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Các biện pháp mới bao gồm trừ điểm giấy phép lái xe, kiểm tra kiến thức pháp luật định kỳ và tước quyền sử dụng GPLX đối với những trường hợp vi phạm nghiêm trọng.
Quan trọng hơn, việc tăng chế tài trong Nghị định 168/2024 không chỉ đơn thuần là "siết chặt" xử phạt. Nó còn hướng đến ba mục tiêu lớn: Buộc người tham gia giao thông tự giác hơn trong việc tuân thủ quy định, thay vì chỉ sợ phạt tiền; Kiềm chế, giảm ùn tắc và tai nạn giao thông, qua đó xây dựng văn hóa giao thông văn minh, an toàn; Đồng thời xử lý nghiêm các hành vi cố ý vi phạm, coi thường pháp luật, góp phần lập lại trật tự an toàn giao thông đường bộ.
Có thể thấy rằng, việc nâng cao chất lượng các kỳ thi sát hạch, cấp GPLX không chỉ đến từ công tác của cơ quan chức năng, mà còn đến từ chính sự chuẩn bị nghiêm túc của mỗi thí sinh. Khi người học đã trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng, kì thi sát hạch không chỉ là "bài kiểm tra để lấy bằng" mà trở thành bước đệm quan trọng, đảm bảo an toàn cho bản thân và cho cả cộng đồng khi tham gia giao thông.