Trong mắt nhiều người lớn, một đứa trẻ lễ phép luôn là niềm tự hào. Nhưng đôi khi, sự lễ phép ấy không phải là kết quả của giáo dục, mà là lớp vỏ mà mang theo nhiều vấn đề cần bố mẹ chú ý hơn nữa.
Trẻ con thông minh hơn ta nghĩ rất nhiều. Khi trong nhà có quá nhiều sự kiểm soát, quá nhiều kỳ vọng, hoặc quá nhiều nỗi sợ, đôi khi con không dám thể hiện con là ai. Thay vào đó, con chọn cách giả vờ ngoan ngoãn để tránh bị mắng, để được yên ổn, để người lớn hài lòng.
Và kiểu “lễ phép” đáng lo nhất chính là những biểu hiện dưới đây:
1. Con luôn “vâng ạ”, “dạ ạ” nhưng ánh mắt tránh né
Một đứa trẻ ngoan thật sự sẽ lễ phép trong trạng thái thoải mái.
Còn đứa trẻ đang sợ hãi thì lễ phép như cái máy lời nói thì chuẩn, nhưng đôi mắt luôn cảnh giác.
2. Con không bao giờ dám từ chối
Khi một đứa trẻ chưa đủ an toàn để nói câu “Con không thích”, “Con chưa làm được”, “Con muốn nghỉ một chút”, điều đó cho thấy con chỉ đang cố gắng để không làm phật lòng bố mẹ.
Đó không phải lễ phép. Đó là sự thu mình.
3. Con rất ngoan khi có bố mẹ ở đó, nhưng khi vắng bố mẹ lại im lặng, không giao tiếp
Trẻ biết giả vờ “đứa trẻ hoàn hảo” trước người lớn, nhưng thật sự lại không vui vẻ hay thoải mái với ai cả.
Con đang cố gượng ep mình không phải đang sống thật với cảm xúc.
4. Con ít khi chia sẻ cảm xúc thật
Con lễ phép, nghe lời… nhưng không bao giờ nói về nỗi buồn, bực bội, hay những điều con không hài lòng.
Không phải vì con không có cảm xúc, mà vì con sợ khi nói ra sẽ bị xem là hư, là hỗn và sợ không làm hài lòng người lớn.
5. Con luôn quan sát sắc mặt bố mẹ trước khi nói
Đây là dấu hiệu rõ nhất của một đứa trẻ đã phải “chiều lòng người lớn” quá lâu.
Con không lễ phép vì tôn trọng, mà vì sợ làm sai, sợ bị trách, sợ bị so sánh.
Trẻ lễ phép vì sợ thì lớn lên sẽ thành người sống khép kín.
Trẻ lễ phép vì ép buộc thì lớn lên sẽ thành người dễ chiều lòng người khác đến mức đánh mất chính mình.
Chỉ trẻ lễ phép vì cảm nhận được tình yêu mới lớn lên tự tin, biết điều và biết nghĩ.
Vậy cha mẹ cần làm gì?
Lắng nghe con nhiều hơn, ra lệnh ít hơn
Cho phép con từ chối, miễn là con nói bằng sự tôn trọng
Khen con vì sự thật thà, không phải vì ngoan theo ý mình
Để con được sai và được sửa, thay vì sợ sai
Tạo không khí gia đình an toàn để con được là chính mình
Một đứa trẻ lễ phép thật sự là đứa trẻ cảm thấy an toàn, thoải mái và đủ yêu thương để bộc lộ tính cách thật của mình.
Còn khi lễ phép trở thành tấm áo giáp, đó không phải thành công của cha mẹ mà là lời kêu cứu thầm lặng của con.