Tình cảm giữa ông bà và cháu vốn là một trong những sợi dây thiêng liêng, ấm áp nhất trong gia đình. Thế nhưng, không ít người lớn vô tình khiến sợi dây ấy ngày càng lỏng lẻo chỉ vì một vài thói quen tưởng chừng nhỏ nhặt, nhưng lại ảnh hưởng rất lớn đến cảm xúc và cách nhìn của trẻ.
Một trong những điều mà nhiều ông bà hay mắc phải nhất — đó là phê phán, chê bai hoặc mắng mỏ bố mẹ của cháu trước mặt con trẻ. Nhiều người nghĩ rằng “nói thế cho cháu biết bố mẹ nó sai ở đâu”, hoặc “tôi chỉ nói thật chứ có ý gì đâu”. Nhưng với một đứa trẻ, đó là lúc thế giới của chúng bắt đầu rạn nứt.
Khi ông bà liên tục chỉ trích bố mẹ, chê bai cách dạy con, hay cằn nhằn rằng “bố mẹ mày chẳng biết gì cả”, “ngày xưa tao nuôi mày có thế đâu”, đứa trẻ sẽ rơi vào cảm giác hoang mang. Chúng không biết phải tin ai, nghe ai, và dần hình thành tâm lý “ông bà không thích bố mẹ mình”. Mà với một đứa trẻ, ai làm tổn thương người mà chúng yêu thương — chính là đang làm tổn thương chúng.
Ngoài ra, việc so sánh cháu với người khác cũng là “liều thuốc độc” trong mối quan hệ. “Cháu nhà bác A ngoan hơn nhiều”, “Con nhà người ta học giỏi hơn cháu”… nghe thì quen, nhưng với trẻ, đó là vết cứa âm ỉ khiến chúng cảm thấy không đủ tốt trong mắt ông bà. Càng lớn, trẻ càng ít muốn chia sẻ, càng ngại gần gũi, vì biết rằng dù mình có cố gắng đến đâu, ông bà cũng chỉ nhìn thấy điều mình thiếu.
Một điều nữa là ép buộc cháu phải yêu thương, phải nghe lời theo cách ông bà muốn. Nhiều ông bà hay nói: “Không chào là ông giận đấy nhé”, “Không hôn bà là bà không thương nữa đâu”. Nhưng trẻ con không nên học yêu thương vì sợ hãi hay bị ép buộc. Tình cảm chỉ có thể nảy nở khi chúng cảm thấy được tôn trọng và an toàn.
Ông bà có thể không nhận ra, nhưng những lời nói, ánh mắt, thái độ ấy tích tụ theo năm tháng, khiến khoảng cách giữa hai thế hệ ngày càng xa. Trẻ sẽ chọn im lặng, chọn “né tránh”, và rồi dần dần, mối quan hệ từng rất thân thiết lại trở nên lạnh nhạt lúc nào không hay.
Điều mà mỗi ông bà cần nhớ: Trẻ con không cần ông bà hoàn hảo, chỉ cần ông bà hiểu và yêu chúng đúng cách. Đừng chỉ trích bố mẹ chúng, đừng so sánh, đừng ép buộc. Thay vào đó, hãy lắng nghe, chia sẻ, và là nơi để cháu cảm thấy được yêu thương vô điều kiện.
Bởi tình thương của ông bà, nếu được trao bằng sự bao dung và tôn trọng, sẽ là món quà ấm áp nhất, là ký ức đẹp mà cháu mang theo suốt cuộc đời. Còn nếu cứ tiếp tục lặp lại những điều tưởng như “vô hại” ấy, đừng trách khi một ngày nào đó, cháu lớn rồi — chẳng còn muốn ngồi lại trò chuyện với ông bà như xưa.