Một bà mẹ mới đây chia sẻ: "Con trai tôi dạo này rất hay cáu gắt, cứ động một chút là đập cửa, ném đồ. Ban đầu, tôi nghĩ chắc là tuổi dậy thì nổi loạn. Nhưng sau mới nhận ra – không phải do con, mà là do chính vợ chồng tôi".
Rất nhiều khi, những "biểu hiện bất thường" ở trẻ thực ra là tấm gương phản chiếu tình trạng của gia đình. Có một khái niệm gọi là "cảm xúc lây lan" – nghĩa là cảm xúc trong gia đình sẽ ảnh hưởng lẫn nhau. Đặc biệt, trẻ em rất nhạy cảm với thay đổi cảm xúc của cha mẹ.
Nếu trẻ có 3 đặc điểm dưới đây, rất có thể là do quan hệ cha mẹ bất hòa, chứ không phải do bản thân trẻ.
Ảnh minh hoạ
1. Ba biểu hiện ở trẻ
① Cảm xúc thất thường, dễ bùng nổ
Một người bạn kể rằng, có thời gian con trai chị ấy hay nổi nóng bất thường. Em gái lỡ chạm nhẹ, bé liền quát: "Mày làm gì thế!"; khi bạn bè vô tình làm ngã đồ chơi, bé lập tức mắng: "Mày cố ý, cút đi!".
Sau đó chị phát hiện, chính những câu nói ấy là lời chị từng buột miệng trong lúc cãi nhau với chồng, dù con vẫn ở phòng trong. Bé không nói gì, nhưng đã nghe và lưu giữ tất cả, rồi xả ra ở nơi khác.
Trẻ không biết khi nào lửa giận của cha mẹ sẽ lan sang mình, không chắc gia đình có tan vỡ không. Lo lắng, sợ hãi, bị dồn nén – tất cả biến thành "nóng tính".
② Hay tự trách bản thân
Có những lần cha mẹ cãi nhau, con bật khóc nức nở: "Bố mẹ đừng cãi nữa, tại con không ngoan, con hứa lần sau sẽ khác…".
Nhà tâm lý học Bowlby từng nói: não bộ trẻ chưa hiểu nổi sự phức tạp trong xung đột người lớn, chúng chỉ biết quy về: "Có phải tại con gây rắc rối?".
Cứ thế, trẻ dễ hình thành tính cách "người làm vừa lòng", cố hết sức để bố mẹ vui, không cãi vã. Sau này, trong quan hệ xã hội, trẻ cũng dễ lặp lại mô thức "luôn làm vừa lòng người khác".
③ Ngày càng lạnh nhạt, xa cách
Có em từng hoạt bát, nhưng sau khi cha mẹ cãi nhau, chỉ muốn tỏ ra lạnh lùng như "con nhím" – gặp ai cũng xù lông, thậm chí chế giễu bạn khi vấp ngã. Bởi trong gia đình đầy căng thẳng, trẻ buộc phải dựng lên hàng rào phòng thủ để sống sót. Trẻ nghĩ: "Ngay cả cha mẹ còn không gắn bó, thì người khác sao đáng tin?"
2. Trạng thái của con chính là trạng thái gia đình
Nhiều cha mẹ tưởng chỉ cần cho con ăn ngon mặc đẹp là đủ, nhưng thật ra, điều quan trọng nhất với con là cảm giác an toàn. Cha mẹ là mái nhà, nếu mái nhà lung lay, người chịu ảnh hưởng đầu tiên chính là con.
Điều này không có nghĩa là vợ chồng tuyệt đối không được cãi nhau, mà là phải có cách xử lý khôn khéo:
Đừng cãi nhau trước mặt con. Nếu lỡ mất bình tĩnh, sau đó hãy giải thích: "Bố mẹ chỉ bất đồng ý kiến thôi, không phải lỗi của con".
Thể hiện tình cảm trước mặt con. Một cái ôm, một lời cảm ơn, một cái gắp đồ ăn – cũng đủ cho trẻ cảm thấy gia đình tràn đầy yêu thương.
Đừng để con trở thành "trung tâm tình cảm". Theo "Thứ tự của tình yêu", vị trí số một trong gia đình phải là người bạn đời, sau đó mới đến con. Khi cha mẹ coi trọng nhau, tình cảm mới bền vững, và đó chính là nền tảng để con an tâm lớn lên.
Một đứa trẻ có cảm xúc ổn định và an toàn, phía sau chắc chắn là một gia đình đầy yêu thương. Nếu cha mẹ biết chăm sóc, hâm nóng mối quan hệ của mình, thì không chỉ bản thân hạnh phúc hơn, mà con cái cũng sẽ được nuôi dưỡng trong môi trường khỏe mạnh, tự tin, và dễ dàng phát triển toàn diện.