Câu 1: Nhóm máu hiếm nhất thế giới, hiện chỉ dưới 50 người sở hữu, có tên là gì?
A. Rh-null [✔]
B. Bombay phenotype [sai]
C. Vel-negative [sai]
D. Duffy-null [sai]
Đáp án đúng: A. Rh-null
Giải thích: Rh-null là nhóm máu hiếm bậc nhất được ghi nhận, tần suất khoảng 1/6 triệu người. Hiện toàn cầu xác định chưa đến 50 cá nhân mang loại máu này, khiến nó trở thành nhóm máu "quý hơn vàng" trong y học truyền máu.
Câu 2: Tại sao Rh-null được gọi là "máu vàng" dù người mang nó rất khó nhận máu?
A. Có thể hiến cho mọi nhóm ABO [sai]
B. Phù hợp với nhiều biến thể Rh hiếm khác [✔]
C. Chứa hemoglobin đặc biệt [sai]
D. Không gây đông máu khi trữ lạnh [sai]
Đáp án đúng: B. Phù hợp với nhiều biến thể Rh hiếm khác
Giải thích: Hồng cầu Rh-null không mang bất kỳ kháng nguyên nào trong hệ Rh (>50 loại). Nhờ đó, máu này có thể truyền an toàn cho bệnh nhân sở hữu các biến thể Rh hiếm mà không gây phản ứng miễn dịch – giá trị đặc biệt khiến nó được ví như "máu vàng".
Nhóm máu hiếm nhất thế giới, hiện chỉ dưới 50 người sở hữu. (Ảnh: Wiki)
Câu 3: Người mang nhóm máu Rh-null chỉ có thể nhận máu từ nguồn nào?
A. Nhóm O- phổ thông [sai]
B. Nhóm AB+ [sai]
C. Chỉ từ người cùng mang Rh-null [✔]
D. Từ máu nhân tạo hiện nay [sai]
Đáp án đúng: C. Chỉ từ người cùng mang Rh-null
Giải thích: Vì hồng cầu Rh-null không có kháng nguyên Rh nào, hệ miễn dịch của họ sẽ tấn công mọi hồng cầu mang kháng nguyên Rh (gần như toàn bộ dân số). Do đó họ chỉ có thể nhận máu từ những người cùng mang Rh-null – nguồn hiến hiện chỉ dưới 50 người trên thế giới.
Câu 4: Năm 2018, công nghệ nào lần đầu tạo thành công hồng cầu Rh-null trong phòng thí nghiệm?
A. TALEN [sai]
B. Zinc Finger Nuclease [sai]
C. RNAi silencing [sai]
D. CRISPR-Cas9 [✔]
Đáp án đúng: D. CRISPR-Cas9
Giải thích: Nhóm giáo sư Ash Toye (Đại học Bristol) đã sử dụng CRISPR-Cas9 để vô hiệu hóa toàn bộ gene mã hóa kháng nguyên hệ Rh trên tế bào gốc, lần đầu tạo được hồng cầu mang kiểu Rh-null nhân tạo – nền tảng quan trọng cho việc sản xuất máu hiếm trong tương lai.
Câu 5: Đại học nào đã tiên phong tạo hồng cầu Rh-null nhân tạo năm 2018?
A. Đại học Bristol (Anh) [✔]
B. Đại học Harvard (Mỹ) [sai]
C. Viện Pasteur (Pháp) [sai]
D. Đại học Tokyo (Nhật) [sai]
Đáp án đúng: A. Đại học Bristol (Anh)
Giải thích: Năm 2018, nhóm giáo sư Ash Toye tại Đại học Bristol (Anh) lần đầu sử dụng CRISPR-Cas9 để "xóa" toàn bộ kháng nguyên hệ Rh, tạo thành công hồng cầu Rh-null trong phòng thí nghiệm – bước tiến đột phá hướng tới nguồn cung máu cực hiếm không còn phụ thuộc vào chưa đến 50 người hiến tự nhiên.