Làm cha mẹ, ai cũng từng có khoảnh khắc thở dài vì con… quá nghịch, quá tò mò, quá hỏi nhiều, quá khó nuôi. Nhưng điều ít người biết là: những hành vi tưởng “vô lý – phiền phức” ấy lại chính là dấu hiệu cho thấy bộ não con đang phát triển vượt trội.
Nhiều nhà khoa học thần kinh cho rằng trẻ càng “khó lường”, càng “bướng”, càng “nhiều năng lượng”… thì càng sở hữu cấu trúc não bộ hoạt động mạnh mẽ hơn mức trung bình. Đôi khi, bố mẹ đang nuôi một thiên tài mà chưa nhận ra.
Dưới đây là những hành vi mà bố mẹ hay lo lắng, nhưng thực ra lại là biểu hiện của khả năng vượt trội.
1. Trẻ hỏi liên tục, hỏi đến “điên đầu”
"Vì sao cái này thế này?"
"Vì sao bố phải làm vậy?"
"Vì sao trời xanh?"
"Vì sao con phải ăn?"
Bố mẹ thở dài, nhưng các chuyên gia gọi đây là tư duy phản biện sớm.
Một bộ não thông minh không bao giờ chấp nhận mọi thứ như nó vốn có. Trẻ thông minh luôn cần lý do – logic – bằng chứng. Đây chính là nền tảng của tư duy khoa học và khả năng sáng tạo sau này.
2. Phá đồ, tháo đồ, rút mọi thứ ra để xem bên trong
Người lớn nhìn thấy "phá hoại".
Nhà tâm lý nhìn thấy tư duy cơ học – khám phá nguyên lý vận hành.
Nhiều kỹ sư giỏi, nhà phát minh từ bé đã thích tháo quạt, bẻ bút, mở đồ chơi để xem bên trong hoạt động thế nào. Đây là biểu hiện của bộ não phân tích – kỹ thuật, hoạt động mạnh hơn trẻ bình thường.
3. Cái gì thích thì nói hiểu ngay, cái nào ghét thì giả vờ ngu ngơ
Bố mẹ tưởng là con "lười", "không nghe lời".
Nhưng thật ra đây là dấu hiệu của khả năng siêu tập trung (hyperfocus) – đặc điểm của trẻ có năng lực nổi trội ở một lĩnh vực.
Trẻ thông minh chọn lọc rất rõ: việc nào có ích – việc nào vô nghĩa với chúng. Và khi đã thích một thứ, trẻ có thể ngồi hàng giờ mà không chán.
4. Năng động, chui rúc mọi ngóc ngách để tìm tòi
Không phải trẻ hư.
Không phải trẻ nghịch quá mức.
Nghiên cứu cho thấy trẻ có chỉ số thông minh cao hơn trung bình thường có não bộ hoạt động nhanh hơn cơ thể, vì vậy cơ thể phải "chạy theo" để giải phóng năng lượng.
Đó là lý do nhiều thiên tài thời nhỏ rất "khó ngồi im".
5. Hay cãi, "lý sự cùn"
Bố mẹ gọi là "bướng".
Giáo viên gọi là "ý kiến mạnh".
Nhưng thật ra đó là khả năng lập luận sớm.
Một đứa trẻ biết phản biện, biết bảo vệ quan điểm của mình, biết trình bày lý do – đó là dấu hiệu của tư duy logic, giao tiếp và lãnh đạo vượt trội.
Nhiều đứa trẻ bướng bỉnh hôm nay chính là những người bản lĩnh trong tương lai.
6. Dễ xúc động, dễ khóc
Đây không phải yếu đuối.
Đây là biểu hiện của não cảm xúc phát triển mạnh (high emotional intelligence).
Trẻ nhạy cảm thường: thấu hiểu người khác, quan sát tốt, sáng tạo, và có trực giác mạnh.
Đây là nền tảng của trí thông minh cảm xúc – kỹ năng quan trọng nhất của thế kỷ 21.
7. Tiểu tiết, để ý những thứ nhỏ nhặt
Từ vị trí cái cốc, đến màu áo hôm qua, đến chuyện đã xảy ra từ tháng trước… trẻ nhớ hết.
Bố mẹ đôi khi còn bất ngờ vì trí nhớ siêu phàm ấy.
Đây là biểu hiện của bộ nhớ làm việc mạnh mẽ, khả năng cần thiết để: học ngoại ngữ, tính toán, lập trình, và tư duy phân tích.
Vậy bố mẹ nên làm gì khi con có những hành vi "phiền phức" này?
Không phải sửa con.
Không phải ép con ngoan.
Không phải đè nén sự khác biệt của con.
Mà là:
Hướng dẫn, không dập tắt.
Khai mở, không cấm đoán.
Đồng hành, không áp đặt.
Quan sát, không kết luận vội.
Mỗi hành vi "khó ưa" đều ẩn chứa năng lực độc đáo.
Mỗi lần con làm bố mẹ đau đầu, có thể đó là lúc não con đang phát triển đúng hướng.
Trong mỗi đứa trẻ đều có một phần thiên tài.
Vấn đề là bố mẹ có đủ kiên nhẫn để nhìn ra và nuôi dưỡng nó hay không.