Người Việt mình vẫn có câu: “Nhà có cây, người có phúc”. Một khoảng sân nhỏ, vài tán cây xanh, mùa nào thức nấy, sáng mở cửa ra đã thấy mùi hoa, chiều về có bóng râm ngồi nghỉ… đó không chỉ là chuyện làm đẹp nhà, mà còn là cách giữ lại sự an yên cho cả gia đình.
Trong nhiều quan niệm Á Đông, có những loài cây được xem là “cây lành”, mang theo lời chúc tốt lành về sức khỏe, tài lộc, con cái và những mối quan hệ tốt đẹp. Trong đó, mộc lan, lựu và hoa quế (hoa mộc) thường được nhắc tới như ba cái tên may mắn nếu trồng trong sân nhà. Không cần cầu kỳ, chỉ cần hiểu ý nghĩa, chọn đúng vị trí, chăm cho cây khỏe mạnh, tự khắc sân nhà cũng thấy ấm áp và “có lộc” hơn.
Cây mộc lan - “ngôi sao may mắn” của sân nhà
Mộc lan vẫn được ví là “phúc tinh” của sân vườn. Sách xưa từng ghi lại ý rằng: Trồng một cây mộc lan trong sân là có thể giữ bình an cho cả nhà. Hoa mộc lan trắng như ngọc, cánh dày, khi nở cụm hoa hướng lên như những chiếc chén nhỏ đón sương trời. Mùi hương dịu, thanh, không gắt, buổi tối đi ngang qua gốc cây chỉ cần hít nhẹ cũng đủ thấy lòng dịu lại.
Dưới góc nhìn phong thủy, mộc lan thuộc hành Mộc, tính dương, mang năng lượng ấm và sáng. Người xưa hay trồng mộc lan ở phía Nam sân nhà để đón nắng, đón gió, cho rằng cây giúp “kéo” sinh khí tốt vào nhà, xua bớt những luồng khí nặng nề, ẩm thấp. Đó cũng là lý do nhiều phủ đệ, dinh thự ngày xưa ở Trung Quốc thường có vài cây mộc lan trước cổng, vừa tạo cảnh quan, vừa mang ý nghĩa “ngọc đường phú quý” - nhà cửa đàng hoàng, nề nếp.
Về mặt chăm sóc, mộc lan không quá khó tính: Cây thích nắng, chịu hạn tương đối tốt. Khi đã bén rễ sâu, cây thường sinh trưởng khỏe, tán rộng, ra hoa đều hàng năm. Hình ảnh một cây mộc lan đứng vững trong sân, năm này qua năm khác, cũng giống như hy vọng về một gia đình có nền tảng vững vàng, con cháu có chỗ dựa lâu dài.
Còn ở nước ta, tuy mộc lan không biến nhưng có một loài lan "song sinh" khác đó là ngọc lan hoặc hoàng lan. Nếu như không trồng được mộc lan, bạn hoàn toàn có thể chọn ngọc lan, hoàng lan dễ mua giống và chăm sóc tại điều kiện khí hậu của nước ta hơn.
Cây lựu - biểu tượng “con đàn cháu đống”, nhà lúc nào cũng rộn tiếng cười
Nhắc đến cây lựu, nhiều người nhớ ngay đến những chùm quả đỏ mọng, bổ ra là vô số hạt xếp kín, căng mọng như những viên ngọc. Chính vì hình ảnh ấy mà từ xa xưa, lựu đã được xem là biểu tượng của “con cháu sum vầy”, gia đình đông người, nhà lúc nào cũng ấm tiếng nói cười.
Trong các sách cổ, lựu được miêu tả với những lời rất đẹp: Hoa đỏ, quả sai, từ cánh hoa đến hạt quả đều mang ý nghĩa may mắn. Ngày xưa, ở một số vùng, nhà có đám cưới, người ta hay cắm hoặc vẽ hình quả lựu với mong ước đôi vợ chồng mới cưới sớm sinh con, gia đình đủ nếp đủ tẻ.
Cây lựu lại rất “dễ tính” chịu nắng, chịu hạn, trồng ở nhiều vùng khí hậu khác nhau đều hợp. Chăm sóc không cần cầu kỳ, chỉ cần đất thoát nước tốt, ít ngập úng, là cây đã có thể xanh tốt và sai quả. Chính sự bền bỉ, “ít đòi hỏi” của lựu khiến nhiều người thấy nó giống như hình ảnh một gia đình bình dân nhưng ấm cúng, sống giản dị mà vẫn đủ đầy.
Trong phong thủy, nhiều thầy hay khuyên nếu sân đủ rộng, có thể trồng một đôi lựu - đặc biệt ở góc Tây Nam, hướng gắn với vận khí của nữ chủ nhân. Lựu được xem là “lửa” nhẹ nhàng, trồng ở góc thuộc hành Thổ giúp cân bằng âm dương, hỗ trợ gia đình hòa thuận, vợ chồng yêu thương, con cái gắn bó. Không nhất thiết phải tin tuyệt đối, nhưng rõ ràng, một gốc lựu lúc trổ hoa, lúc sai quả cũng khiến người trong nhà yêu sân, yêu nhà, yêu luôn cả việc về sớm mỗi chiều.
Hoa quế (hoa mộc) - mùi hương “dẫn quý nhân tới cửa”
Hoa quế nhiều nơi gọi là hoa mộc nhỏ xíu, cánh vàng hoặc trắng, nhưng mùi hương lại rất “có võ”: Thơm dịu, lan xa, ngửi một lần là nhớ. Từ lâu, trong văn hóa Á Đông, quế được xem là loài cây mang lại sự may mắn, thăng tiến. Chữ “quế” phát âm gần giống chữ “quý”, nên người ta hay nói đùa: “Trước cửa nhà có cây quế, ra đường cũng thấy mình… quý hơn một chút”.
Câu nói “Trước nhà trồng quế, ra ngoài được nể trọng” không chỉ là lời chúc suông. Hình ảnh một ngôi nhà có cây quế, bốn mùa xanh lá, đến mùa hoa lại tỏa hương, tạo cảm giác gia chủ sống tinh tế, chăm chút cho không gian sống. Người ghé chơi đã ấn tượng tốt từ cổng, đó cũng là một dạng “quý nhân” theo nghĩa đời thường: Bạn bè tốt, đối tác tử tế, hàng xóm dễ thương.
Trong phong thủy, người ta tin rằng hương quế giúp “làm sạch” bầu không khí, xua bớt khí xấu, giữ cho sân nhà luôn tươi mới. Cây quế thường xanh quanh năm, ít rụng lá, tượng trưng cho sự bền bỉ, cho một gia đình có nền nếp, có trên có dưới. Những tối mùa thu, ngồi ngoài hiên, gió thoảng mùi hoa quế, cả nhà quây quần uống chén trà, đó là thứ hạnh phúc rất giản dị mà ai cũng mong.
Tin phong thủy hay không là lựa chọn của mỗi người. Nhưng việc trồng một cây mộc lan để sân nhà có thêm bóng mát, trồng một đôi lựu để mùa hè có hoa đỏ, mùa thu có quả sai, hay trồng một cây hoa quế để chiều về có mùi thơm thoang thoảng… là điều hoàn toàn dễ hiểu.
Ba loài cây này đều có điểm chung đẹp, có hương hoặc quả, gắn liền với ý nghĩa sum vầy, bình an, thịnh vượng. Mỗi ngày, khi tưới nước, nhặt lá rụng, tỉa cành, ta cũng đang nuôi dưỡng cảm giác gắn bó với nhà mình, với người thân. Có khi điều “cát lành” nhất không nằm ở chỗ cây có hợp mệnh hay không, mà ở chỗ cả gia đình cùng nhau tạo ra một khoảng sân xanh, để dù đi đâu về, bước qua cổng là thấy lòng mình dịu lại.
(Thông tin mang tính chiêm nghiệm)