Đã bao giờ bạn nghe đến chuyện "nuôi cá trên cạn" chưa? Đó không phải là chuyện đùa mà là tên gọi thân thương dành cho cây kim ngân hoa, hay còn gọi là cá vàng. Với những ai đang cảm thấy năm cũ quá nhiều bộn bề, hay đơn giản là muốn tìm một chút sinh khí tươi vui cho ngôi nhà để đón Tết, thì đây chính là "chân ái". Những bông hoa mập mạp, bụng căng tròn như những chú cá vàng đang bơi lội giữa dòng nước xanh biếc của kẽ lá, không chỉ làm sáng bừng góc ban công mà còn được tin là sẽ mang lại sự hanh thông, "niên niên hữu dư" (năm nào cũng dư dả). Hãy cùng lắng nghe kinh nghiệm 6 năm "nuôi cá" cực nhàn tênh này nhé.
"Đàn cá" 6 năm tuổi và góc ban công bình yên
Tôi đã gắn bó với chậu cá vàng này được tròn 6 năm, một khoảng thời gian đủ dài để hiểu hết "tính nết" của em nó. Ấn tượng đầu tiên khiến ai cũng phải ngoái nhìn chính là những bông hoa màu cam đỏ rực rỡ, hình dáng y hệt những chú cá vàng đang phồng mang trợn má, cực kỳ ngộ nghĩnh và đáng yêu.
Lá cây thì dày, mọng nước, màu xanh thẫm và bóng loáng, đóng vai trò như làn nước mát để đàn cá thỏa sức vẫy vùng. Suốt mấy năm qua, tôi cứ để mặc chậu cây ở bậu cửa sổ phía ngoài, nơi chỉ có ánh sáng tán xạ hắt vào. Có những đợt bận rộn, gió bụi làm cây trông hơi lem luốc, ấy thế mà nó vẫn cứ lầm lũi ra hoa, cần mẫn và kiên cường đến lạ.
Tán cây giờ đã rộng hơn 40cm, cành lá rủ xuống mềm mại như suối tóc. Ngắm nhìn chậu cây, tôi chợt nghĩ, nếu cuối năm nay ai đang cảm thấy vận đen đeo bám, thì việc rước một chậu Cá Vàng về nhà chính là cách "xả xui" thi vị nhất. Hoa nở càng nhiều, lộc về càng lớn, báo hiệu một năm mới sung túc và "bơi" trong may mắn.
Bí kíp để "cá" luôn béo mầm, hoa nở kín cành
Nhiều chị em sợ trồng cây có hoa vì nghĩ khó chiều, nhưng cá vàng lại dễ tính như một cô bạn hàng xóm thân thiện. Điều quan trọng nhất là ánh sáng, "lũ cá" này không thích nắng gắt trực tiếp đâu, chúng chỉ ưa ánh sáng tán xạ, mát mẻ. Nếu bạn để cây phơi mình dưới cái nắng gay gắt trên 28 độ C, lá sẽ bị cháy nắng và chuyển sang màu vàng úa rất xấu xí, nên tốt nhất hãy để ở ban công hướng Đông hoặc Bắc, nơi có ánh sáng dịu nhẹ vào buổi sáng. Về nước tưới, nguyên tắc "bất di bất dịch" là thấy đất khô rồi mới tưới. Bạn cứ mạnh dạn dùng ngón tay trỏ hoặc chiếc đũa gỗ cắm sâu vào đất khoảng 2-3cm, nếu thấy khô ráo hoàn toàn thì hãy tưới đẫm, nhớ là tưới xong thì đổ hết nước thừa ở đĩa lót đi nhé, vì rễ cây này rất sợ bị ngâm nước gây thối nhũn.
Để cây siêng ra hoa và hoa có màu sắc rực rỡ nhất vào dịp Tết, chuyện ăn uống của cây cũng cần được quan tâm một chút gọi là "có qua có lại". Mùa xuân là mùa hoa chính, nhưng nếu khéo chăm thì mùa thu cây vẫn túc tắc ra hoa, dù không sai bằng. Vào đầu xuân hoặc đầu thu, tôi thường bổ sung phân lân và kali mỗi tuần một lần để kích thích mầm hoa, còn định kỳ hàng tháng thì dùng phân NPK cân bằng để nuôi lá. Tuy nhiên, hãy nhớ kỹ là khi trời quá lạnh dưới 10 độ C hoặc quá nóng trên 30 độ C thì tuyệt đối ngừng bón phân, cho cây nghỉ ngơi, tránh tình trạng "bội thực" mà chết. Nhiệt độ lý tưởng nhất để cây tung tăng khoe sắc là từ 18-25 độ C, rất hợp với tiết trời mùa xuân miền Bắc nước ta.
Cắt tỉa và nhân giống: Một vốn bốn lời
Có một sự thật thú vị là cá vàng càng cắt tỉa lại càng đẹp. Sau mỗi đợt hoa tàn, đừng tiếc rẻ mà hãy mạnh tay cắt bỏ những bông hoa héo và bấm ngắn bớt cành. Việc này không chỉ giúp cây trông gọn gàng hơn mà còn kích thích các chồi non nảy lộc, hứa hẹn đợt hoa sau sẽ sai trĩu trịt hơn, dáng cây cũng sẽ tròn trịa, đầy đặn hơn. Nếu bạn thích vẻ đẹp lãng mạn của những giỏ cây treo rủ xuống như rèm cửa, thì có thể không cần cắt ngắn, nhưng vẫn phải nhặt bỏ lá vàng, cành khô để tạo sự thông thoáng, tránh nấm bệnh trú ngụ.
Điều khiến tôi mê mẩn loài cây này còn ở khả năng nhân giống siêu dễ, đúng kiểu "trồng một được mười". Bạn chỉ cần chọn những cành khỏe mạnh ở ngọn, cắt một đoạn khoảng 5-10cm, vặt bỏ bớt lá ở phần gốc rồi cắm vào đất ẩm. Đất giâm cành nên trộn thêm đá trân châu hoặc xơ dừa để tơi xốp. Chẳng cần thuốc kích rễ cầu kỳ, chỉ cần đặt chậu ở nơi mát mẻ, giữ ẩm thường xuyên, khoảng 2-3 tuần sau là rễ đã mọc tua tủa. Cảm giác từ một chậu cây mẹ, mình có thể nhân ra hàng loạt chậu cây con để tặng bạn bè, người thân dịp Tết, vừa ý nghĩa lại vừa tiết kiệm, thực sự rất vui.
Bắt bệnh cho cây: Đừng hoảng, hãy quan sát
Trong quá trình nuôi trồng, sẽ có lúc bạn thấy cây "dở chứng", nhưng đừng vội nản lòng vì bệnh nào cũng có thuốc chữa. Nếu thấy lá rụng lả tả, thủ phạm đầu tiên thường là do tưới quá nhiều nước khiến rễ bị nghẹt thở, thối đen. Lúc này phải dừng tưới ngay, nếu nặng thì phải thay đất mới khô ráo hơn. Ngược lại, nếu đất quá khô cằn thì lá cũng héo rũ, nhưng trường hợp này chỉ cần tưới nước lại là cây sẽ tỉnh.
Đôi khi, cây không chịu ra hoa dù lá vẫn xanh tốt, đó là do bạn để cây ở chỗ quá tối hoặc bón quá nhiều đạm mà quên mất lân và kali. Còn nếu thấy mép lá bị cháy khô, hãy kiểm tra xem không khí có quá khô nóng hay nắng có quá gắt không. Thỉnh thoảng, rệp sáp hay rệp vừng cũng ghé thăm, nếu ít thì chịu khó mang cây vào nhà tắm dùng vòi hoa sen xịt rửa sạch lá, nhiều quá thì mới cần dùng đến thuốc sinh học. Chỉ cần để ý một chút thôi, bạn sẽ thấy cá vàng là một người bạn đồng hành cực kỳ dễ mến, giúp không gian sống của chúng ta thêm phần sinh động và may mắn hơn rất nhiều.