Nếu có ai hỏi phong vị của vùng đất Hà Nam đậm đà đến nhường nào, có lẽ câu trả lời nằm trọn vẹn trong những bát mì bốc khói hay những xửng bánh bao nóng hổi ở Hà Nam. Không cầu kỳ hoa mỹ như ẩm thực Giang Nam, món ăn Hà Nam (Trung Quốc) mang cái chất mộc mạc, hào sảng và chân thật như chính con người nơi đây. Giữa tiết trời se lạnh, được ngồi xuống một quán nhỏ ven đường, húp xì xụp bát súp cay nồng hay cắn ngập răng miếng thịt nướng thơm lừng, đó mới thực sự là "du lịch". Dưới đây là 6 tọa độ ẩm thực mà nếu bỏ lỡ, chuyến đi của bạn sẽ vơi đi nửa phần ý nghĩa.
1. Hồ Lạt Thang: "Cú tát" đầy mê hoặc đánh thức vị giác buổi sớm mai
Người Hà Nam bắt đầu ngày mới không phải bằng cà phê, mà bằng một bát Hồ Lạt Thang (súp cay) nóng rẫy. Món ăn này được mệnh danh là "anh cả" trong làng ăn sáng, đặc biệt nức tiếng ở vùng Tiêu Dao Trấn, Tây Hoa. Bạn cứ tưởng tượng, giữa cái lạnh buổi sớm, một bát súp sánh đặc, màu nâu đỏ óng ả được bê ra trước mặt.
Thứ nước súp ấy không hiền lành đâu, nó là sự tổng hòa mạnh mẽ của tiêu và ớt, tạo nên vị cay tê rần rần nơi đầu lưỡi, lan tỏa ấm sực cả lồng ngực. Ẩn trong làn nước sóng sánh ấy là những thớ thịt bò tươi mềm, mộc nhĩ giòn sần sật và hoa kim châm ngọt thanh. Mỗi thìa súp đưa lên miệng là một lần vị giác được "đánh thức" triệt để, vừa xuýt xoa vì cay, vừa tấm tắc vì ngon, ăn xong toát mồ hôi mà thấy sảng khoái vô cùng.
2. Mì Hui thịt dê: Bản giao hưởng của nước hầm xương kỳ công
Nếu Hồ Lạt Thang là vua bữa sáng, thì Mì Hui thịt dê (Dương nhục hối diện) chính là "tấm danh thiếp" đầy tự hào của ẩm thực Hà Nam. Đừng nhìn bát mì trắng trong mà lầm tưởng nó đơn giản. Để có được thứ nước dùng trắng ngà, béo ngậy tựa sữa tươi ấy, người đầu bếp phải ninh xương dê và thịt dê non liên tục trong suốt 5 tiếng đồng hồ.
Sợi mì ở đây không phải loại làm sẵn, mà là mì tươi được kéo tay ngay tại chỗ, to bản, mỏng nhưng dai và dẻo. Một bát mì hoàn chỉnh là bức tranh rực rỡ với sợi mì trắng, nước dùng đục màu sữa, điểm xuyết thêm màu xanh của rau thơm, màu đỏ của ớt chưng. Khi ăn, hãy bắt đầu bằng một thìa nước dùng để cảm nhận vị ngọt đậm đà, thơm lừng mùi dê mà không hề hôi, sau đó gắp một đũa mì kèm theo chút đậu phụ thái sợi hay miến dong. Đó là hương vị của sự no đủ, ấm áp và tròn đầy.
3. Gà nướng Đạo Khẩu: Tuyệt kỹ "nhập khẩu tan ngay" trứ danh 300 năm
Sẽ là một thiếu sót lớn nếu nhắc đến Hà Nam mà quên mất huyện Hoạt với món gà nướng Đạo Khẩu lừng danh. Không phải ngẫu nhiên mà thương hiệu "Nghĩa Hưng Trương" ở đây lại có thể tồn tại bền bỉ hơn ba thế kỷ. Bí quyết nằm ở sự tỉ mỉ đến cực đoan: Chỉ chọn những con gà mái tơ béo khỏe, kết hợp cùng quy trình tẩm ướp với hơn mười loại thảo mộc và gia vị bí truyền.
Con gà khi ra lò có màu đỏ nâu cánh gián bóng bẩy, nhìn thôi đã thấy thèm thuồng. Nhưng điều kỳ diệu nằm ở thớ thịt. Người ta bảo gà Đạo Khẩu không cần dùng dao cắt, chỉ cần lắc nhẹ là thịt rời khỏi xương. Miếng thịt gà mềm mại, thấm đẫm gia vị từ da vào đến tận xương tủy, ăn nóng hay ăn nguội đều ngon, dư vị thơm lừng quẩn quanh mãi trong khoang miệng.
4. Bánh bao nước Khai Phong: Ăn cũng cần phải có nghệ thuật
Đến cố đô Khai Phong, bạn nhất định phải ghé vào một tiệm nhỏ để thưởng thức Tiểu long bao (bánh bao nước). Chiếc bánh ở đây đẹp như một tác phẩm nghệ thuật: Vỏ mỏng tựa cánh ve sầu nhưng lại dai đến lạ, gói ghém bên trong là nhân thịt hồng hào và thứ nước súp tinh túy.
Ăn món này không thể vội vàng. Người sành ăn có câu khẩu quyết: "Nhẹ nhàng nhấc, từ từ di, mở cửa sổ, rồi húp canh". Bạn gắp nhẹ chiếc bánh, đặt lên thìa, cắn một lỗ nhỏ bên hông (gọi là mở cửa sổ) để dòng nước súp nóng hổi trào ra, húp trọn thứ nước ngọt lịm ấy trước khi thưởng thức phần vỏ và nhân thịt đậm đà. Cảm giác nước súp vỡ òa trong miệng thực sự là một trải nghiệm ẩm thực thăng hoa mà bất kỳ tín đồ ăn uống nào cũng mê mẩn.
5. Mì Heluo Giáp Huyện: Món ăn dân dã gây thương nhớ
Khác với mì kéo tay, mì Heluo (Hà Lạc) ở Giáp Huyện lại mang một vẻ đẹp chân phương và rắn rỏi hơn. Sợi mì tròn trịa được ép bằng dụng cụ chuyên dụng theo phương pháp cổ truyền, luộc chín trong nồi nước sôi sùng sục rồi vớt ra ngay để giữ độ dai giòn đặc trưng.
Điều làm nên linh hồn của món mì này chính là lớp "topping" bên trên. Một lớp thịt dê thái mỏng tang, phủ đầy hành hoa xanh mướt và hẹ tươi, cuối cùng là một muỗng dầu ớt đỏ rực rưới lên trên. Trộn đều bát mì, hương thơm của ớt, của thịt dê và bột mì quyện vào nhau xộc thẳng lên mũi. Vị cay nồng nàn của dầu ớt hòa quyện với sợi mì dai dai tạo nên một sức hút khó cưỡng, khiến thực khách cứ muốn ăn mãi không thôi.
6. Bánh nướng thịt lừa: "Thịt rồng trên trời, thịt lừa dưới đất"
Cuối cùng, hãy khép lại hành trình ẩm thực bằng món ăn nghe có vẻ lạ tai nhưng lại là "cực phẩm" dân gian: Bánh nướng nhân thịt lừa. Người xưa có câu ví von "Trên trời có thịt rồng, dưới đất có thịt lừa" để ca ngợi độ ngon và giá trị dinh dưỡng của loại thịt này.
Thịt lừa được hầm chậm hàng giờ liền với hoa hồi, quế, thảo quả cho đến khi mềm rục, thơm nức mũi. Khi có khách gọi, người bán mới xẻ đôi chiếc bánh nướng vừa ra lò còn nóng hổi, giòn rụm, nhồi đầy thịt lừa thái mỏng vào giữa. Bạn có thể yêu cầu thêm chút ớt xanh hay rau mùi để tăng hương vị. Cắn một miếng, tiếng vỏ bánh vỡ rôm rốp hòa cùng vị thịt mềm mại, béo ngậy của nước sốt tạo nên một bản hòa ca của kết cấu và hương vị, ngon đến mức bạn sẽ muốn gọi ngay cái thứ hai.
Lưu ý khi đi Food-tour Hà Nam:
Khẩu vị người Hà Nam (Trung Quốc) thường đậm đà, thiên về mặn và thích dùng nhiều tỏi, ớt. Nếu không ăn được cay, bạn nhớ dặn trước "bu-la" (không cay) hoặc "uây-la" (cay ít).
Các quán ăn ngon thường là những quán trông có vẻ cũ kỹ, đông người bản địa xếp hàng. Đừng ngại bước vào những con ngõ nhỏ, đó mới là nơi giấu kín những "kho báu" ẩm thực thực sự.