Vị tướng dưới trướng Tào Tháo
Trong chính sử thời Tam Quốc có một vị tướng tên Sái Dương, nhưng hình tượng của ông khác xa với những gì được miêu tả trong dã sử, tiểu thuyết và các tích truyện dân gian. Điểm giống nhau duy nhất là ông đều là tướng dưới trướng Tào Tháo.
Thời Tam Quốc có một vị tướng tên Sái Dương dưới trướng Tào Tháo. (Ảnh: Sohu)
Trước tiên phải nói về Sái Dương trong chính sử. Nhắc tới ông, không thể không nhắc tới hai người: Lưu Tích và Cung Đô. Lưu Tích thuở ban đầu đi theo Trương Giác, là một trong các tướng lĩnh quan trọng của khởi nghĩa Hoàng Cân. Sau khi Trương Giác thất bại và qua đời, tàn quân Hoàng Cân tản ra khắp nơi, Lưu Tích chạy về khu vực Nhữ Nam và đầu hàng Viên Thuật. Cung Đô là cánh tay đắc lực của Lưu Tích, tương đương phó tướng, thường cùng xuất hiện với Lưu Tích trong sử sách.
Lưu Tích và Cung Đô có thiện cảm rất lớn với Lưu Bị, thậm chí có thể gọi là những người ủng hộ trung thành. Lý do là khi Lưu Bị đánh không lại Lữ Bố phải hàng Tào Tháo, họ cũng theo hàng; sau đó Lưu Bị lại đầu hàng Viên Thiệu, họ cũng lập tức theo về phe Viên Thiệu. Hai người có lẽ quen biết Lưu Bị từ khi ông đánh Viên Thuật, nhưng chi tiết thế nào thì chính sử không ghi chép.
Trong Tam Quốc chí, phần chú của Bùi Tùng Chi dẫn Anh hùng ký có đoạn: Lưu Bị vâng lệnh triều đình (tức Tào Tháo) đi đánh Viên Thuật ở Nhữ Nam, nhưng thất bại. Lúc ấy bản doanh ở Từ Châu của Lưu Bị lại bị Lữ Bố chiếm mất. Quân đội rơi vào cảnh thiếu lương thực trầm trọng, thậm chí xuất hiện tình trạng "người ăn thịt người". Dù vậy, Lưu Bị vẫn giữ nghiêm quân kỷ, không cướp bóc dân chúng, vì thế ông rất có tiếng tốt ở vùng Từ Châu – Nhữ Nam. Lưu Tích và Cung Đô đều xuất thân thấp kém, vốn là tướng Hoàng Cân ở khu vực Nhữ Nam, nên có thiện cảm với Lưu Bị cũng là điều dễ hiểu.
Sái Dương trong chính sử thì thật ra không phải là đối thủ của Cung Đô. (Ảnh: Sohu)
Còn Sái Dương trong chính sử thì thật ra không phải là đối thủ của Cung Đô. Tam Quốc chí – Vũ Đế kỷ ghi rằng: Khi Viên Thiệu chưa bị đánh bại, Lưu Bị chiếm Nhữ Nam và đụng độ đám "giặc Nhữ Nam" do Cung Đô cầm đầu. Tào Tháo phái Sái Dương đi đánh Cung Đô nhưng không thành, còn bị Cung Đô đánh bại.
Vậy Sái Dương chết như thế nào? Tam Quốc chí – Tiên Chủ truyện chép: Khi Tào Tháo và Viên Thiệu lâm vào thế giằng co tại Quan Độ, tàn quân Hoàng Cân của Lưu Tích phản Tào theo Viên. Viên Thiệu phái Lưu Bị đem quân phối hợp với họ. Lúc này Quan Vũ quay về với Lưu Bị. Sái Dương nhận lệnh đi đánh nhóm phản Tào này nhưng bị quân Lưu Bị giết chết. Sử sách không ghi rõ là do Quan Vũ, Trương Phi hay chính Lưu Bị trực tiếp ra tay. Từ đây có thể thấy võ nghệ của Sái Dương trong chính sử không cao, ngay cả tướng cấp thấp như Cung Đô còn đánh không lại.
Trong tiểu thuyết và văn học dân gian, Sái Dương lại hoàn toàn khác. Trong Tam Quốc diễn nghĩa, ông gần như trở thành "bàn đạp" cho việc luyện võ của Quan Vũ. Võ nghệ có phóng đại nhưng vẫn kém xa Quan Vũ, chỉ một hồi trống là bị chém mất đầu. Khi Quan Vũ quay lại đội ngũ, nhìn thấy phía xa bụi bay mù trời, dẫn đầu chính là Sái Dương. Ông ta vung đao thét lớn, nhưng vẫn bị Quan Vũ chém ngã chỉ trong nháy mắt.
Sái Dương võ nghệ có phóng đại nhưng vẫn kém xa Quan Vũ, chỉ một hồi trống là bị chém mất đầu. (Ảnh: Sohu)
Trong truyền thuyết dân gian, hình tượng Sái Dương còn mạnh hơn nữa, ông được gọi là "Đao tiên", sức mạnh vô song, một người địch muôn người. Thậm chí có tích nói Quan Vũ đánh ba hồi trống vẫn không thắng được. Cuối cùng Quan Vũ phải dùng mưu mới diệt được Sái Dương. Tương truyền vùng Trú Mã Điếm đến nay vẫn còn mộ Sái Dương và mộ ngựa của ông, như để kể lại sự anh dũng và bất khuất của vị tướng này.
Sái Dương trong lịch sử và Sái Dương trong văn học dân gian là hai hình tượng hoàn toàn khác nhau. Nhờ sự phóng đại của tiểu thuyết và tích truyện dân gian, Sái Dương được khoác lên hào quang vô địch, nên mới có 'dũng khí' đuổi theo truy sát Quan Vũ đúng vào giai đoạn ông đang ở đỉnh cao uy danh. Trên thực tế, thực lực của nhân vật này trong chính sử và tiểu thuyết cách biệt một trời một vực.
Theo Sohu, Sina