Hai vợ chồng tôi đều là nhân viên văn phòng, tổng thu nhập hàng tháng khoảng 25 triệu đồng. Sống ở Hà Nội, nuôi một bé học mẫu giáo, không ăn chơi gì đặc biệt, không nợ nần, cũng không có khoản chi bất thường nào. Thế nhưng tháng nào kết thúc cũng giống nhau: tiền về rồi tiền đi, và tài khoản luôn gần về 0 khi hết tháng.
Chúng tôi từng nghĩ: “Chắc do lương còn thấp nên không để dành được”. Nhưng khi ngồi lại, soi kỹ từng khoản chi, mới thấy vấn đề nằm ở cách… không hề có kế hoạch gì cho dòng tiền.
Chi tiền theo kiểu… cảm tính
Thói quen trước đây của hai vợ chồng là gom tất cả thu nhập vào một tài khoản chung, rồi “tùy tình hình mà tiêu”. Mỗi khi đến kỳ đóng học cho con, đi đám cưới, hay đổi điện thoại, lại móc ra một khoản lớn – không kiểm soát được bao nhiêu là đủ.
Tệ hơn, chúng tôi thường chi theo kiểu “xứng đáng”: làm cả tháng cực nhọc, tự thưởng bộ váy, bữa ăn nhà hàng, đồ chơi cho con… Rốt cuộc, không có mục tiêu rõ ràng, nên tiền cứ rơi rụng mà không để lại dấu vết.
Điểm bẻ ngoặt: “chia tiền theo 4 mục tiêu sống”
Một lần tình cờ đọc được khái niệm chia thu nhập theo mục tiêu, tôi thử đề xuất với chồng: “Hay mình thử chia tiền ngay khi nhận lương, giống như chia phong bì vậy – mỗi khoản gắn với một mục tiêu rõ ràng.”
Chúng tôi ngồi xuống, liệt kê lại 4 nhóm mục tiêu chính của gia đình, và từ đó chia thu nhập 25 triệu như sau:
1. Sinh hoạt hàng tháng (13 triệu – 52%)
Bao gồm tiền thuê nhà, điện nước, học phí con, tiền ăn, xăng xe, điện thoại… Đây là phần “không thể không có”.
2. Mục tiêu tương lai (5 triệu – 20%)
Gồm: tiết kiệm mua nhà, lập quỹ dự phòng, dành cho các kế hoạch dài hạn như nghỉ dưỡng hoặc học thêm. Mỗi tháng chuyển vào tài khoản tiết kiệm ngay khi lương về.
3. Tận hưởng và gia đình (4 triệu – 16%)
Đây là khoản để cả hai được “thưởng” – ăn ngoài, mua sắm nhỏ, quà cáp, vui chơi với con… Quan trọng là có giới hạn rõ ràng.
4. Linh hoạt – dự phòng ngắn hạn (3 triệu – 12%)
Dành cho các phát sinh bất ngờ: khám bệnh, thay đồ điện hỏng, đóng học thêm cho con… Nếu không dùng tới, sẽ chuyển vào tiết kiệm tháng sau.
Kết quả sau 6 tháng: Lần đầu tiên có quỹ tiết kiệm đúng nghĩa
Điều khiến vợ chồng tôi ngạc nhiên không phải là phép chia – mà là tâm thế thay đổi khi có mục tiêu rõ ràng. Khi biết mỗi khoản tiền “có chủ”, chúng tôi tự động điều chỉnh hành vi:
- Đi siêu thị bớt “vung tay”, vì biết còn phải dành cho mục tiêu khác.
- Tránh vội vàng “thưởng bản thân” bằng đồ đắt.
- Không còn cảm giác “mình làm cả tháng mà chẳng được gì”, vì mỗi tháng đều thấy tài khoản tiết kiệm tăng lên.
Sau 6 tháng, khoản tiết kiệm + dự phòng đã lên tới 18 triệu đồng – lần đầu tiên chúng tôi có một khoản tiền không để tiêu mà để… an tâm.
Giải pháp: Biến lương thành dòng tiền có định hướng
Chúng tôi nhận ra, lương không thấp đến mức không tiết kiệm được. Chỉ là lương bị dùng sai cách.
Việc chia tiền theo mục tiêu giống như gắn “nhãn” cho từng dòng tiền – giúp mỗi đồng đi đúng hướng. Và khi kiểm soát được dòng chảy ấy, bạn không cần cực đoan, vẫn tiêu, vẫn tận hưởng, mà ví vẫn dày dần theo thời gian.
Sống ở đô thị lớn với mức thu nhập trung bình, vợ chồng tôi từng nghĩ tiết kiệm là xa xỉ. Nhưng chỉ cần thay đổi cách phân bổ lương thành 4 nhóm mục tiêu sống, cuộc sống đã nhẹ nhõm và rõ ràng hơn rất nhiều.
18 triệu sau 6 tháng không phải con số lớn, nhưng là bước khởi đầu đầy cảm hứng để chúng tôi tin rằng: mỗi gia đình đều có thể dư ra – nếu biết chia đúng ngay từ đầu.