Dạo gần đây, trên TikTok rộ lên một trào lưu ăn thử quả chà là tươi với đặc điểm nhận dạng đầy hài hước: cắn dọc thì chát, cắn ngang thì ngọt. Nghe tưởng như đùa, nhưng đúng là loại quả bé xinh này lại có hương vị khá thú vị, thay đổi tùy theo cách cắn, độ già - non hay mức độ chín của từng quả. Chính sự lạ miệng ấy đã khiến chà là nhanh chóng trở thành loại quả gây sốt khắp mạng xã hội.
Đặc điểm của quả chà là
Chà là vốn là loại quả nổi tiếng ở vùng Trung Đông, thường mọc thành từng chùm lớn. Loại quen thuộc nhất với người Việt là chà là khô, ngọt đậm và dẻo như mứt. Tuy nhiên, phiên bản gây bão mạng xã hội gần đây chính là chà là tươi. Quả chà là tươi có kích thước chỉ bằng đầu ngón tay cái, hình bầu dục, vỏ căng bóng. Màu sắc thay đổi theo độ chín: lúc non có màu xanh, khi chín chuyển vàng tươi, rồi nâu nhạt và cuối cùng là nâu sẫm. Bên trong quả là phần thịt giòn, nhiều nước, bao quanh hạt dài.
Điểm thú vị là vị của chà là không cố định, mà thay đổi theo độ chín và thậm chí ngay cả trong một quả. Khi còn vàng tươi, chà là có vị ngọt xen lẫn chút chát, ăn giòn giòn như táo. Khi để chín hơn, phần chát giảm bớt, vị ngọt tăng lên rõ rệt và hậu vị hơi gắt như mật ong đặc.
Vì sao "cắn dọc thì chát, cắn ngang thì ngọt"?
Hiện tượng thú vị này thực chất liên quan đến cấu tạo bên trong quả chà là: phần gần cuống quả (nơi nối với chùm) thường chứa nhiều tannin (chất gây vị chát); trong khi đó, phần phía đỉnh quả lại tích tụ nhiều đường hơn, tạo cảm giác ngọt hơn.
Khi cắn theo chiều dọc, bạn sẽ cắn xuyên từ cuống xuống, nên dễ chạm vào phần giàu tannin, ăn vào có cảm giác chát. Khi cắn theo chiều ngang, bạn đồng thời lấy cả phần ngọt và phần chát, tạo ra sự cân bằng vị giác, ăn vào có cảm giác ngọt hơn. Trên thực tế, đây không phải "ảo giác" mà là phản ứng tự nhiên của lưỡi khi tiếp xúc cùng lúc với nhiều vùng vị khác nhau. Chính điều này làm chà là tươi trở thành trải nghiệm thú vị: cùng một quả, nhưng cách ăn lại mang đến hương vị khác biệt.
Vị ngọt chát của quả chà là cũng có thể thay đổi theo độ chín:
- Chà là vàng tươi (chưa chín hẳn): giòn, mát, vị ngọt nhẹ nhưng chát rõ rệt.
- Chà là bắt đầu chín: vẫn giòn, chát ít đi, ngọt tăng.
- Chà là chín mềm: bớt giòn, chuyển sang dẻo, ngọt đậm nhưng có chút hậu chát nhẹ.
- Chà là chín rục hoặc phơi khô: ngọt gắt, gần giống mứt hoặc kẹo mật ong.
Giá cả và độ "hot" trên thị trường
Trước đây, chà là tươi khá hiếm ở Việt Nam, đa phần chỉ thấy dưới dạng quả khô nhập khẩu. Nhưng vài năm gần đây, nhiều cửa hàng nhập trực tiếp từ Trung Đông hoặc Israel, Ai Cập... nên dễ mua hơn.
Giá bán lẻ chà là tươi hiện dao động khoảng 100.000 - 200.000 đồng/kg cho loại thường. Còn loại chà là vàng nhập khẩu đẹp mắt, đồng đều, có thể lên tới 250.000 - 500.000 đồng/kg. So với nhiều loại trái cây ngoại, mức giá này không quá cao, lại lạ miệng nên được giới trẻ săn lùng mạnh. Đặc biệt, trend TikTok còn khiến mặt hàng này cháy đơn, nhiều lúc phải đặt trước mới có.
Cách ăn và bảo quản
Chà là tươi thường được ăn trực tiếp sau khi rửa sạch. Để giảm vị chát, có thể ngâm nước muối loãng khoảng 5 - 10 phút rồi vớt ra để ráo. Ngoài ra, nhiều người còn dùng chà là làm salad, ăn cùng sữa chua, hoặc thậm chí ngâm rượu. Loại quả này bảo quản lạnh sẽ tươi lâu hơn, thường từ 5 - 7 ngày. Nếu để ngoài nhiệt độ phòng, quả dễ chín nhanh và mất độ giòn.
Tổng hợp