Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số và hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu, khả năng truy xuất nguồn gốc (traceability) và tự động hóa hoạt động đã trở thành yếu tố then chốt quyết định năng lực cạnh tranh.
Ông Christanto Suryadarma, Phó Chủ tịch kinh doanh khu vực Đông Nam Á của Zebra Technologies, đã chia sẻ với phóng viên những nhận định của ông về vai trò của công nghệ, đặc biệt là RFID và AI, trong việc hiện thực hóa các mục tiêu này.
Thưa ông, Zebra Technologies đang đặt mục tiêu gì tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh chính phủ đang thúc đẩy khả năng truy xuất nguồn gốc (Dự án 319) và chuyển đổi số?
Chiến lược cốt lõi của Zebra là tạo ra "Hoạt động Thông minh" (Intelligent Operations) cho mọi tổ chức. Để đạt được điều này, chúng tôi tập trung vào ba bước: Số hóa, Tự động hóa và Hoạt động Thông minh. Công nghệ số giúp tăng năng suất và thực hiện quy trình nhanh hơn so với thủ công.
Chúng tôi nhận thấy điều này rất phù hợp với mục tiêu của chính phủ Việt Nam là tạo ra chuỗi cung ứng minh bạch hơn và tăng độ nhận diện thương hiệu. Ví dụ thực tế, trong các sự kiện, chúng tôi đã trình diễn khả năng tự động hóa việc đăng ký sử dụng thẻ RFID (tần số vô tuyến điện tử) cho thấy sự đơn giản và tốc độ của công nghệ này.
Ông đánh giá thế nào về việc Việt Nam đang thúc đẩy áp dụng RFID so với mã vạch truyền thống trong truy xuất nguồn gốc?
Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ. Nghiên cứu cho thấy RFID ưu việt hơn nhiều so với mã vạch trong việc tạo ra khả năng hiển thị đáng tin cậy, khó bị sao chép hoặc làm giả. Zebra có hơn 50 năm kinh nghiệm với các giải pháp quản lý hàng trong kho, và hơn 20 năm chuyên môn sâu về công nghệ RFID.
Hiện nay, chúng tôi nhận thấy các tổ chức đang chuyển sang áp dụng RFID mạnh mẽ. Một ưu điểm vượt trội là trong vòng chưa đầy hai giây, một thiết bị đọc RFID có thể đọc được hàng trăm thẻ, một tốc độ vượt trội so với việc phải quét từng bước thủ công với mã vạch.
Ông có thể chia sẻ cách Zebra tích hợp RFID, AI, dữ liệu đám mây và tự động hóa để chuẩn bị cho doanh nghiệp Việt Nam bước vào Công nghiệp 4.0?
Chúng tôi đang tích cực tích hợp các xu hướng lớn này: Thiết bị di động, điện toán đám mây, tự động hóa và AI. Thiết bị cầm tay, máy tính bảng của chúng tôi chạy ứng dụng trên đám mây và tích hợp sẵn RFID.
Quan điểm của Zebra về AI không chỉ là bán công nghệ, mà là làm thế nào AI mang lại lợi ích cho hoạt động, giảm lỗi, hiệu quả hơn và tự động hóa các nhiệm vụ lặp đi lặp lại.
Ví dụ, trong ngành bán lẻ, thay vì phải kiểm tra kệ hàng thủ công, nhân viên chỉ cần sử dụng thiết bị cầm tay Zebra với camera và thuật toán AI để quét. Hệ thống sẽ ngay lập tức báo cáo mặt hàng nào bị thiếu hoặc trưng bày không đúng tiêu chuẩn. Chúng tôi gọi đây là Frontline AI, một thuật toán AI chuyên biệt hóa theo ngành (ví dụ: AI cho bán lẻ, AI cho hậu cần) để giải quyết các vấn đề vận hành cụ thể.
Nhiều thị trường như EU, Mỹ đang áp đặt các quy định nghiêm ngặt về tính bền vững và minh bạch chuỗi cung ứng. Truy xuất nguồn gốc số mang lại lợi thế cạnh tranh cụ thể nào cho hàng hóa Việt Nam để thâm nhập sâu hơn vào thị trường này?
Truy xuất nguồn gốc và tính bền vững (sustainability) liên kết chặt chẽ với nhau. Không thể đạt được tính bền vững nếu không có khả năng truy xuất nguồn gốc để giám sát và giảm thiểu lãng phí, ví dụ như theo dõi số lượng vật dụng tái chế.
Lợi thế cạnh tranh lớn nhất cho hàng hóa Việt Nam khi dùng RFID là niềm tin người tiêu dùng và sự tuân thủ. Thứ nhất, nó mang lại sự tin tưởng lớn thông qua minh bạch nguồn gốc, cho phép người tiêu dùng truy vết nguồn gốc sản phẩm từ nông trại đến bàn ăn. Thứ hai, nó giúp doanh nghiệp có khả năng quản lý rủi ro bằng cách cô lập vấn đề nhanh hơn (ví dụ: xác định và cách ly thực phẩm có vấn đề hoặc thu hồi lô hàng bị lỗi) và giảm thiệt hại tối đa. Thứ ba, sự tự động hóa giúp tăng hiệu suất nội bộ, giảm sai sót và rút ngắn chu trình sản xuất/giao hàng.
Với Dự án 319, doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với những thách thức nào khi áp dụng tiêu chuẩn quốc tế (chi phí, công nghệ, tương tác dữ liệu)?
Khi áp dụng tiêu chuẩn quốc tế, thách thức lớn nhất không nằm ở công nghệ hay chi phí, vì giá thẻ RFID đã giảm đáng kể từ 2 USD xuống chỉ còn 0,02 USD/nhãn, tức rẻ hơn gấp 100 lần. Phần cứng đầu đọc cũng có mô hình tích hợp 2 trong 1. Thay vào đó, thách thức nằm ở khả năng tương tác dữ liệu giữa các ứng dụng và việc thay đổi quy trình làm việc thủ công của nhân viên.
Các công ty có thể chạy ứng dụng khác nhau, đòi hỏi phải tích hợp phần mềm phức tạp. Tuy nhiên, Việt Nam có nguồn nhân lực phát triển phần mềm chất lượng cao, có thể giải quyết thách thức này. Ngoài ra doanh nghiệp phải sẵn sàng thay đổi quy trình làm việc và thói quen thủ công của nhân viên. Đây thường là phần khó khăn nhất và đòi hỏi tái đào tạo.
Nhiều doanh nghiệp Việt Nam lo lắng về chi phí. Ông khuyên họ nên thay đổi tư duy như thế nào để xem truy xuất nguồn gốc là lợi thế thương mại thay vì chỉ là nghĩa vụ tuân thủ?
Các nghiên cứu điển hình từ Australia hay Indonesia (chuỗi nhà sách Gramedia) đều chỉ ra rằng các công ty thường tăng gấp đôi khối lượng sản xuất hoặc hiệu suất kiểm kê nhờ RFID. Quy trình giao tiếp với khách hàng được rút ngắn và thông tin cung cấp đáng tin cậy hơn nhờ dữ liệu thời gian thực.
Chi phí không còn là rào cản chính. Chúng tôi khuyên doanh nghiệp nên tập trung vào lợi ích dài hạn vượt xa chi phí ngắn hạn: tăng doanh số, tăng sự hài lòng của khách hàng, cải thiện hình ảnh thương hiệu, và giữ chân nhân viên (vì công việc hợp lý hóa).
Hãy bắt đầu nhỏ nhưng phải làm ngay từ bây giờ. Khách hàng Gramedia của chúng tôi sở hữu 100 cửa hàng, đã bắt đầu chỉ với bốn cửa hàng và triển khai RFID hoàn toàn trong đó, sau đó một trong bốn cửa hàng này đã trở thành cửa hàng tạo ra doanh thu tốt nhất toàn quốc.
Ngoài ra, doanh nghiệp có thể áp dụng mô hình chi phí hoạt động (OPEX) hoặc cho thuê công nghệ thay vì mua trả trước để giảm thiểu áp lực dòng tiền.
Ông có thông điệp cuối cùng nào gửi đến các doanh nghiệp Việt Nam?
Đây là cơ hội thú vị để Việt Nam tăng tốc với công nghệ nhằm đạt được khả năng cạnh tranh toàn cầu và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Zebra sẵn sàng giúp đỡ với chuyên môn, kinh nghiệm và hệ sinh thái đối tác rộng lớn của chúng tôi. Các doanh nghiệp đừng trì hoãn, hãy tập trung vào lợi ích và bắt đầu hành động từ bây giờ.
Xin cảm ơn ông đã chia sẻ.