Nhiều năm trước, cô Nguyễn Thị Thanh Nga từng là Hiệu trưởng một trường mầm non tư thục song ngữ khá lớn ở TP.HCM. Trường có mức học phí cao, nhiều phụ huynh là nghệ sĩ, MC, người nổi tiếng. Công việc ổn định, môi trường tốt, thu nhập khá. Nhưng chỉ một khoảnh khắc tình cờ đã khiến cô Nga quyết định rẽ sang một con đường hoàn toàn khác.
500 ngàn, lấy mà chia nhau
Trong một dịp 20/11, khi đi ngang lớp có con của một phụ huynh khá nổi tiếng, cô vô tình nghe câu nói mà đến giờ vẫn còn nhớ như in: “Tiền trong balo á, cô lấy chia ra đi”. Sau khi tìm hiểu, cô biết mỗi giáo viên được phụ huynh ấy “cho” 500 nghìn đồng nhưng cách cho giống như ban phát, như thể một ân huệ họ dành xuống cho các cô, không có chút nào là sự trân trọng người đứng lớp.
“Nghe xong mà tan nát cõi lòng”, cô Nga nói.
Cô Nguyễn Thị Thanh Nga cùng các học trò của nhóm trẻ
Đó không phải lần đầu cô Nga cảm thấy có điều gì đó chệch choạc trong môi trường hào nhoáng ấy. Có một thực tế mà cô Nga từng trải qua: nhiều phụ huynh, nhất là những người có điều kiện, vô tình xem việc gửi con như một dịch vụ mua bán. Họ nghĩ mình đóng học phí cao thì mọi yêu cầu đều phải được đáp ứng ngay lập tức.
Chính những thái độ ấy khiến cô đôi khi cảm thấy nghề giáo trở thành một công việc bị soi chiếu liên tục, tình cảm bị thay thế bởi kỳ vọng và áp lực quá lớn.
Khoảnh khắc nghe câu “có tiền trong balo” hôm ấy như giọt nước tràn ly. Cô nhận ra điều quan trọng nhất với mình không phải ghế Hiệu trưởng, không phải bộ hồ sơ được đóng dấu đẹp đẽ mà là giá trị con người và sự tôn trọng nghề nghiệp.
Thế là cô quyết định rời môi trường lộng lẫy ấy, về một khu vực xa hơn của quận 9 cũ, mở một nhóm trẻ nhỏ mang tên Thiên Thần Nhỏ.
Rời bỏ trường lớn để làm chủ một lớp học bé xíu nghe thì như thụt lùi, nhưng với cô lại là bước tiến lớn của sự bình yên. Công việc bắt đầu từ 6 giờ sáng đến 6 giờ chiều, mọi thứ đều phải tự tay lo: sĩ số, tuyển sinh, tuyển giáo viên, đối thoại với phụ huynh, xử lý sự cố của trẻ.
So với thời còn làm hiệu trưởng, mỗi ngày chỉ cần hoàn thành đúng chức trách rồi nhận lương đều đặn, việc tự mở nhóm trẻ khiến cô Nga đối mặt với một áp lực rất khác. Làm riêng nghĩa là mọi thứ đều phụ thuộc vào số lượng học sinh: đông thì đủ xoay sở, còn thưa thớt trẻ một chút là kinh phí đã chới với. Năm nào cũng có những trường mầm non phải đóng cửa vì không trụ nổi, năm nay càng nhiều và cô hiểu rõ điều đó hơn ai hết.
Chưa kể, nghề mầm non vốn nổi tiếng khó giữ chân nhân sự. Các cô giáo trẻ thường áp lực, dễ mệt mỏi, dễ bỏ nghề. Có khi vừa tuyển xong người mới, vài tháng sau lại phải tuyển lại từ đầu. Sự bấp bênh ấy khiến những người làm chủ như cô luôn phải căng mình lo lắng từng ngày.
Vất vả, mà vui
Nhưng ngược lại với áp lực chồng chất ấy, cô lại thấy lòng mình nhẹ tênh. Bởi ở nhóm trẻ nhỏ, điều cô nhận được không phải phong bì, không phải hoa đắt tiền, mà là sự chân thành của phụ huynh, những người có thể không giàu có vật chất nhưng dư thừa tình cảm.
Cô nhớ mãi một mẹ làm nghề ve chai, hôm 20/11 quay xe đạp trở lại trường với một nhành hoa mua vội và tờ 50 nghìn. “Tặng cô mà có 50 nghìn em thấy kì”, người mẹ nói lí nhí. Còn đứa trẻ thì chỉ hớn hở: “Con tặng cô!”. Khoảnh khắc ấy đủ khiến người giáo viên thấy nghề mình đáng giá biết bao.
Rời bỏ trường lớn để làm chủ một lớp học bé xíu nghe thì như thụt lùi, nhưng với cô lại là bước tiến lớn của sự bình yên.
Nếu những nơi hào nhoáng khiến cô có lúc cảm giác thiếu sự trân trọng, thì nơi này, lớp học nhỏ xíu với hai mươi đứa trẻ cho cô cảm giác được nhìn thấy, được yêu mến thật sự, được tôn trọng như một người đang góp phần định hình tương lai của trẻ.
Đi cùng hạnh phúc ấy vẫn là nỗi vất vả đặc trưng của nghề mầm non, nghề mà cô nói vui là “tay viết báo cáo, mắt trông trẻ, miệng lúc nào cũng đang nói”.
Thế nhưng, mỗi khi chứng kiến một đứa trẻ từ rụt rè trở nên tự tin, từ không biết xúc ăn đến tự lập, từ khóc ré mỗi sáng đến chạy vào ôm cô, mọi mệt mỏi lại tan đi. “Trẻ thương mình thì nghề không phụ mình”, cô nói.
Áp lực nghề mầm non là chuyện “một lời khó nói hết”
Trong suốt nhiều năm làm nghề, cô Nga luôn thừa nhận một thực tế: giáo viên mầm non vất vả hơn nhiều so với những gì người ngoài hình dung.
Các cô giữ trẻ, chăm sóc từng bữa ăn giấc ngủ, thương con như con mình. Thế nhưng chỉ một vết xước do bạn cào, bạn cắn, hay một cú vấp ngã nhỏ thôi cũng đủ khiến cô phải giải thích cả buổi.
Không phải phụ huynh nào cũng gay gắt, nhưng nếu gặp vài lời trách móc nặng nề, các cô vẫn không tránh khỏi chạnh lòng. Cũng học đại học, cũng được đào tạo bài bản, vậy mà đôi lúc cô thấy nghề của mình bị xem nhẹ, như chỉ là người “trông trẻ” chứ không phải là một giáo viên đúng nghĩa.
Giáo viên mầm non vất vả hơn nhiều so với những gì người ngoài hình dung. (Ảnh minh họa)
Lớp đông lại càng áp lực. Gần như toàn bộ cơ thể đều hoạt động cùng lúc, không có một phút ngơi nghỉ. Chính vì vậy, khi mở nhóm trẻ riêng, tiêu chí đầu tiên của cô là nhận ít bé, để mỗi bạn được chăm sóc tốt hơn, còn giáo viên cũng đỡ áp lực hơn.
Cô nhớ lại những ngày đầu vào nghề, bản thân từng nghĩ chỉ cần yêu trẻ là đủ. Nhưng đi sâu rồi mới thấy nghề này có quá nhiều thử thách. Áp lực lớn nhất không đến từ học sinh mà từ phụ huynh và từ bộ máy quản lý. Học sinh, nếu mình có chuyên môn, có kinh nghiệm thì đều có cách hỗ trợ các con. Nhưng chỉ cần một ngày có cuộc gọi phàn nàn từ phụ huynh là cả ê-kíp đều căng thẳng.
Nói về chuyện thu nhập, cô thừa nhận lương giáo viên mầm non nhìn chung thấp hơn nhiều ngành khác. Cũng bằng cấp đại học như nhau, nhưng trong khi ngành nghề khác có thể nhận 15-20 triệu đồng, thì lương giáo viên mầm non ở các trường tư thục thường chỉ 8-10 triệu.
Nhưng, theo cô Nga, mức lương cao hay thấp còn phụ thuộc vào học phí và cơ chế từng trường, trình độ, năng lực của các cô. Các trường chênh nhau không nhiều, nhưng mỗi nơi có chế độ đãi ngộ khác nhau. Riêng cô, điều quan trọng nhất vẫn là môi trường làm việc: nơi phụ huynh tôn trọng, đồng nghiệp tử tế và bản thân cảm thấy hạnh phúc khi bước vào lớp mỗi ngày.
Yêu nghề, nghề không phụ mình
Từ trải nghiệm của mình, cô Nga chỉ mong phụ huynh hiểu và đồng hành với giáo viên nhiều hơn. Rằng sự tôn trọng luôn quan trọng hơn món quà, rằng hãy bình tĩnh và hợp tác khi có chuyện xảy ra. Trẻ chỉ thật sự lớn khi được dạy tính tự lập như ở trường và giáo viên cũng cần được tin tưởng để làm tốt công việc của mình.
Cô cũng nhắn gửi các bạn trẻ đang cân nhắc vào nghề: cứ mạnh dạn. Nghề vất vả, áp lực nhiều, nhưng nếu thật lòng yêu trẻ và làm việc bằng sự tử tế, nghề sẽ không phụ mình. Bởi mỗi đứa trẻ thay đổi theo năm tháng, mỗi cái ôm, mỗi tiếng gọi “cô ơi” chính là phần thưởng đẹp nhất mà người làm nghề mầm non có thể nhận được.
Giờ đây, sau gần 20 năm gắn bó với nghề, nhìn lại hành trình của mình, cô Nga nói rằng lựa chọn ngày đó là quyết định đúng đắn nhất. “Làm nghề mầm non, ai cũng cực. Nhưng cực mà được thương thì sẽ không cảm thấy bị tổn thương”, cô nói.