Nhiều phụ nữ lo lắng khi chỉ số AMH thấp, cho rằng đó là dấu hiệu suy buồng trứng sớm và khó thụ thai. Tuy nhiên, các bác sĩ chuyên khoa khẳng định AMH chỉ là một trong nhiều yếu tố đánh giá khả năng sinh sản, và có nhiều hiểu lầm cần được làm rõ.
Cô Vương (37 tuổi) đã trải qua một lần sảy thai. Sau đó, vợ chồng cô đã rất cố gắng để sớm mang thai lại nhưng trong gần hai năm không thành công. Cô ngày càng lo lắng. Trong tình thế này, cô và chồng đã thử thụ tinh trong ống nghiệm tại hai trung tâm hỗ trợ sinh sản nổi tiếng trong và ngoài nước, nhưng cả hai lần đều thất bại.
Kết quả xét nghiệm AMH (hormone chống Mullerian) của cô Vương là 1.02, khiến cô rất lo lắng về khả năng suy buồng trứng sớm. Sau khi hỏi thăm và kiểm tra kỹ lưỡng, bác sĩ nói với cô: "Mặc dù AMH của chị hơi thấp, nhưng chức năng buồng trứng của chị thực tế không tệ lắm. Ống dẫn trứng thông suốt và chất lượng tinh trùng của chồng chị cũng tốt. Chúng tôi khuyên chị nên thử thụ tinh nhân tạo trước, không nhất thiết phải làm thụ tinh trong ống nghiệm ngay lập tức".
Mặc dù vẫn còn băn khoăn, cô Vương đã chọn tin tưởng bác sĩ và chấp nhận phương án thụ tinh nhân tạo. Không lâu sau, cô Vương đã mang thai như mong muốn và sinh con khỏe mạnh.
Cô Vương chia sẻ: "Hóa ra chức năng buồng trứng không thể chỉ dựa vào AMH! AMH thấp cũng không có nghĩa là chỉ có thể làm thụ tinh trong ống nghiệm. Việc đánh giá toàn diện của bác sĩ chuyên khoa là rất quan trọng!".
AMH là gì?
Hormone chống Mullerian (AMH) là một loại glycoprotein được tiết ra bởi các nang trứng đang trong giai đoạn phát triển sớm (nang trứng tiền antral và nang trứng antral nhỏ) trong buồng trứng. Nồng độ AMH phản ánh số lượng các nang trứng “dự bị” này, do đó nó được sử dụng rộng rãi như một chỉ số quan trọng để đánh giá chức năng dự trữ buồng trứng.
4 lầm tưởng phổ biến khi đánh giá khả năng sinh sản qua AMH
Theo các bác sĩ chuyên khoa Hỗ trợ Sinh sản, Bệnh viện Nhân dân số 9 trực thuộc Học viện Y khoa Đại học Giao thông Thượng Hải, dưới đây là 4 hiểu lầm của hầu hết chị em về chỉ số AMH và khả năng sinh sản.
Lầm tưởng 1: AMH thấp = suy buồng trứng sớm?
Đây là quan niệm sai lầm phổ biến nhất! Mức AMH giảm xuống thực sự cho thấy chức năng dự trữ buồng trứng đang suy giảm, nhưng điều này khác với "suy buồng trứng sớm".
"Sớm" có nghĩa là phụ nữ bị suy buồng trứng trước 40 tuổi, tức là chức năng buồng trứng giảm xuống mức độ rất nghiêm trọng, thường kèm theo các triệu chứng rõ ràng (như mất kinh hoặc kinh nguyệt thưa thớt, nóng bừng, đổ mồ hôi đêm... Do đó, việc AMH giảm ở phụ nữ trên 40 tuổi phần lớn phù hợp với quy luật suy giảm sinh lý tự nhiên theo tuổi tác và không thể gọi là "suy giảm sớm". Nếu giá trị AMH giảm nhẹ nhưng kinh nguyệt đều đặn và chưa đến mức "suy kiệt", thì cũng chưa đủ tiêu chuẩn chẩn đoán "suy buồng trứng sớm/POI".
Vì vậy, đối với phụ nữ có nhu cầu sinh sản, khi thấy AMH giảm thì đừng vội hoảng hốt. Dù ở độ tuổi nào, cũng nên đến khoa sinh sản để được đánh giá toàn diện về khả năng sinh sản. Đánh giá sớm, hiểu sớm cũng đồng nghĩa với việc giành được lợi thế trong việc giải quyết vấn đề.
Lầm tưởng 2: AMH thấp = vô sinh? Phải làm thụ tinh trong ống nghiệm?
Phụ nữ có nồng độ AMH thấp không đồng nghĩa với vô sinh và cũng không nhất thiết phải làm thụ tinh trong ống nghiệm.
Trước hết, AMH không thể chẩn đoán vô sinh. Trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ chỉ có thể chẩn đoán vô sinh cho một cặp vợ chồng sau khi họ đã cố gắng thụ thai đầy đủ (quan hệ tình dục bình thường, không sử dụng biện pháp tránh thai trong 1 năm). Kết quả xét nghiệm AMH có giá trị đối với những người vô sinh: Phụ nữ có chức năng buồng trứng tốt thường có khả năng sinh sản cao hơn. Tuy nhiên, đối với những người chưa cố gắng thụ thai đầy đủ, AMH có giá trị dự đoán khả năng sinh sản hạn chế, việc thử thụ thai vẫn có khả năng mang thai.
Thứ hai, đối với những phụ nữ đã được chẩn đoán vô sinh và có AMH thấp, thụ tinh trong ống nghiệm không phải là phương pháp duy nhất. Trước khi thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm, còn có nhiều phương pháp hỗ trợ sinh sản khác như kích thích rụng trứng và thụ tinh nhân tạo, so với thụ thai tự nhiên đều có thể nâng cao tỷ lệ mang thai. Bác sĩ chuyên khoa sinh sản sẽ đánh giá toàn diện tình trạng của cả hai vợ chồng và đưa ra phác đồ điều trị cá thể hóa, theo từng bước. Mục tiêu là giúp bệnh nhân đạt được mong muốn sinh con bằng phương pháp tiết kiệm, thuận tiện và hiệu quả nhất. AMH thấp không có nghĩa là chỉ có con đường thụ tinh trong ống nghiệm!
Lầm tưởng 3: AMH thấp = sắp mãn kinh?
Điều này không đúng. Mãn kinh xảy ra sau khi buồng trứng hoàn toàn suy kiệt, AMH thấp không đồng nghĩa với việc sắp mãn kinh. AMH thực sự giảm dần theo tuổi tác, và cũng có nghiên cứu chỉ ra mối liên quan nhất định giữa AMH và mãn kinh.
Tuy nhiên, thời điểm mãn kinh bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, AMH đơn thuần không thể dự đoán thời điểm buồng trứng hoàn toàn suy kiệt. Giá trị AMH thấp đến mức nào báo hiệu sắp mãn kinh và sau bao lâu nữa sẽ mãn kinh, những câu hỏi này rất khác nhau giữa các cá nhân, do đó không có một kết luận thống nhất.
AMH thấp chỉ có thể gợi ý khả năng sinh sản giảm, thời gian sinh sản cấp bách, nhưng không dự báo các triệu chứng mãn kinh sẽ xuất hiện ngay lập tức hoặc kinh nguyệt sẽ biến mất ngay.
Lầm tưởng 4: AMH thấp = chất lượng phôi kém?
Trong thụ tinh trong ống nghiệm, AMH có tác dụng gì? AMH thấp cho thấy dự trữ buồng trứng thấp, số lượng trứng giảm, khả năng buồng trứng phản ứng kém sau khi kích thích rụng trứng tăng lên, nhưng AMH không thể dự đoán chất lượng phôi.
Các yếu tố có giá trị hơn trong việc dự đoán chất lượng phôi là tuổi của phụ nữ và nguyên nhân vô sinh. Tuổi tác là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến chất lượng trứng. Bệnh nhân AMH thấp ở độ tuổi trẻ thường có chất lượng trứng/phôi tốt hơn bệnh nhân AMH thấp ở độ tuổi cao.
Khi phát hiện AMH thấp, không cần quá lo lắng. AMH thấp không đồng nghĩa với suy buồng trứng sớm, vô sinh, sắp mãn kinh hay chất lượng phôi kém. Chìa khóa để ứng phó với tình trạng AMH thấp là đánh giá và hành động kịp thời, áp dụng các chiến lược khác nhau tùy theo tình hình theo hướng dẫn của bác sĩ.