Gần đây, trong một cuộc trò chuyện với bạn bè, một người bất ngờ thốt lên: "Tôi chỉ mong có cơ hội dứt khoát với chồng, ôm con bỏ đi, không ngoảnh lại".
Lời nói khiến tôi sững sờ. Bởi vợ chồng cô ấy luôn được xem là "hình mẫu hôn nhân": không cãi vã, sống êm ấm. Thế nhưng, khi nghe cô tâm sự, tôi mới hiểu, sự yên ổn bề ngoài chỉ là vỏ bọc cho một cuộc sống trống rỗng đến đáng sợ: hai người ngủ riêng, không còn chuyện trò ngoài chuyện con cái, điện thoại còn thân thiết hơn bạn đời.
Tranh minh họa
Tình yêu đã đi đâu?
Cô kể, từng chủ động bắt chuyện, chia sẻ niềm vui nỗi buồn. Chồng cô có vẻ lắng nghe nhưng thực chất chẳng phản hồi gì. Nếu cô giận dỗi, anh ta chỉ lặng lẽ về phòng, tiếp tục ôm điện thoại. Việc nhà? Không màng. Với anh, nhà là nơi ăn và ngủ.
Tôi nhận ra, đây chính là biểu hiện điển hình của khái niệm "bạo lực lạnh" trong tâm lý học – một trạng thái mà người ta dửng dưng với cảm xúc của người thân, thiếu vắng sự thấu cảm.
Bạo lực lạnh: Tàn nhẫn hơn cả phản bội
Bạn có từng rơi vào cảm giác: đối phương không làm gì sai, không thô lỗ, không phản bội, nhưng mỗi ngày sống chung là một ngày căng thẳng? Những người bị đối xử như vậy lâu ngày sẽ tự nghi ngờ bản thân, nghĩ mình không xứng đáng được yêu thương, dẫn đến suy sụp tinh thần.
Nhà tâm lý học Donald Winnicott từng nói: "Nơi không có hồi đáp, chính là tuyệt vọng". Một ngôi nhà không có sự phản hồi, cũng là một vực sâu không lối thoát.
Theo khảo sát trên 2.000 cặp đôi, gần một nửa cho biết họ duy trì hôn nhân chỉ vì con cái. Một thực trạng được ví như "hôn nhân góa bụa": có chồng/vợ nhưng chẳng khác nào độc thân.
Ba biểu hiện rõ nét của bạo lực lạnh:
Không chia sẻ: Không chủ động kể chuyện, cũng chẳng quan tâm bạn chia sẻ điều gì. Nếu có phản hồi cũng chỉ là lời sáo rỗng.
Thờ ơ với cảm xúc: Không nhớ sinh nhật, ngày kỷ niệm. Khi bạn buồn, không biết vì sao. Khi bạn giận, có thể xin lỗi nhưng chẳng hiểu lý do.
Thiếu thấu cảm: Không thể hiểu bạn cần gì, nghĩ gì, cảm nhận gì. Khi bạn đau khổ, họ dửng dưng như chẳng có chuyện gì xảy ra.
Gốc rễ của cảm xúc lạnh nhạt
Nguyên nhân phổ biến là do "bỏ bê cảm xúc từ thời thơ ấu" – Childhood Emotional Neglect (CEN). Trẻ không được lắng nghe, không được yêu thương đầy đủ, lớn lên trở thành người không biết cách thể hiện cảm xúc, không tin vào tình cảm của người khác.
Tranh minh họa
Hiện tượng "cách ly cảm xúc do thất vọng" – một cơ chế phòng vệ tâm lý cũng bắt nguồn từ những tổn thương sâu sắc đó. Họ không biết yêu, không dám yêu và cũng không tin rằng mình xứng đáng được yêu.
Nhà tâm lý học Alfred Adler từng nói: "Khi ta được là chính mình trong một mối quan hệ, không cần tỏ ra ưu tú, không lo sợ bị xem thường đó mới là tình yêu đích thực".
Tin vui là: Những người từng bị bỏ bê cảm xúc hoàn toàn có thể chữa lành và thay đổi nếu được đúng người kéo ra khỏi vỏ bọc cô đơn.
Ba bước quan trọng thoát khỏi bạo lực lạnh trong mối quan hệ
Xác định vấn đề, đối mặt thực tế: Đừng giả vờ ổn. Hãy cùng đối tác nhìn nhận thẳng vào vấn đề. Đối phương phải hiểu rằng: không có cảm xúc thì không có mối quan hệ.
Diễn đạt nhu cầu rõ ràng: Người lạnh nhạt thường không biết người khác cần gì. Đừng chờ họ tự hiểu. Hãy nói rõ: "Tôi cần ôm tôi khi tôi mệt", "Tôi cần hỏi han khi tôi buồn".
Yêu mình trước khi đòi được yêu: Làm những việc khiến bạn thấy vui, thư giãn. Ra ngoài gặp bạn bè tích cực, kết nối với thiên nhiên tất cả giúp bạn chữa lành tổn thương.
Có thể bạn từng bị người quan trọng nhất đời mình bỏ rơi. Nhưng ngay tại khoảnh khắc này, cảm xúc của bạn là thật và rất quan trọng. Hãy tin rằng, với nỗ lực của bản thân và sự giúp đỡ từ những người xung quanh, bạn hoàn toàn có thể xây dựng lại một mối quan hệ lành mạnh, đầy yêu thương.