Trong số những học sinh không may mắn, không ít em thuộc diện "giỏi toàn diện", điểm số các môn luôn trên 9, học lực tốt, thành tích nổi bật…
Cú "sốc" trượt chuyên
Theo nhiều chuyên gia tâm lý - giáo dục tại TP.HCM, điều cần cảnh báo không nằm ở kết quả thi, mà ở cách học sinh, đặc biệt là những em "giỏi từ nhỏ", đối mặt kết quả ấy.
Ở độ tuổi 15 - 16, rất nhiều học sinh gắn giá trị bản thân với thành tích học tập, đặc biệt là với các kỳ thi "có tiếng" như tuyển sinh chuyên. "Với các em học sinh luôn đạt học bổng, được thầy cô ngợi khen, việc không trúng tuyển chuyên dễ được coi là dấu hiệu… mình không còn giỏi nữa. Nếu cha mẹ không can thiệp đúng lúc, cảm xúc đó có thể kéo dài thành mất định hướng, mất tự tin, học tập chỉ còn là để gỡ lại hình ảnh", một chuyên gia nói.
Điều quan trọng, theo các chuyên gia, là giúp các em nhận ra rằng kỳ thi chuyên chỉ là một cột mốc, không phải đích đến cuối cùng. Việc không đỗ không có nghĩa là thụt lùi nếu sau đó, học sinh bước vào một hành trình học tập dài hạn, có định hướng rõ ràng, được phát triển theo đúng năng lực và mục tiêu.
N.T.M.P, học sinh lớp 10 tại Q.10 (TP.HCM), vẫn nhớ rõ cú sốc khi biết mình không trúng tuyển vào lớp 10 chuyên Anh - điều mà em và cả gia đình từng xem như "mục tiêu chắc chắn". Suốt ba năm THCS, P. luôn nằm trong nhóm đứng đầu lớp, liên tục giành giải học sinh giỏi cấp quận, cấp thành phố. "Lúc nhận kết quả, em không dám nói với bạn bè, chỉ biết khóc trong phòng, tự hỏi không biết mình còn giỏi môn tiếng Anh không, có nên học tiếp hay chọn ngành khác…", P. kể lại.
May mắn thay, nhờ có cha mẹ kịp thời lắng nghe và đồng hành, P. dần lấy lại tinh thần. Tại ngôi trường mới, P. được cô giáo khuyến khích P. tham gia các kỳ thi hùng biện tiếng Anh, làm nghiên cứu nhỏ.
Từ chỗ mất phương hướng, P. bắt đầu khám phá những điểm mạnh khác của mình: khả năng phân tích, viết luận và trình bày quan điểm. "Nếu đậu chuyên, có lẽ em chỉ chú trọng làm bài tập và thi, chứ không biết mình còn có thể mạnh dạn chia sẻ và sáng tạo đến vậy", P. nói.
Nhiều môi trường học tập đang thúc đẩy sự phát triển toàn diện của học sinh
Nhiều hướng đi cho học sinh giỏi
Giữa bối cảnh trường chuyên không hẳn là một hướng đi duy nhất, nhiều phụ huynh đang chuyển hướng sang các mô hình học tập cá nhân hóa và có tính quốc tế cao. Một trong số đó là Tú tài Úc SACE tại Nam Úc Scotch AGS.
Đây là chương trình trung học phổ thông quốc tế do Hội đồng SACE bang Nam Úc cấp bằng. Bằng tốt nghiệp này có giá trị toàn cầu và được hơn 160 trường đại học hàng đầu trên thế giới công nhận, từ Australia đến Anh, Mỹ, Canada, Hà Lan và nhiều quốc gia khác.
Điểm đặc biệt của chương trình Tú tài Úc không chỉ nằm ở bằng cấp mà còn ở cách học sinh được học. Thay vì học để thi một kỳ duy nhất, học sinh được đánh giá suốt quá trình học thông qua các bài nghiên cứu, dự án cá nhân, bài thuyết trình, thảo luận nhóm… Tỉ trọng điểm thi cuối kỳ chỉ chiếm khoảng 30% tổng điểm, phần còn lại đến từ nỗ lực bền bỉ và khả năng tự học trong suốt hành trình ba năm THPT.
Chương trình cũng được thiết kế để phát triển học sinh thành những "công dân học thuật toàn cầu", tức là có thể bước vào bất kỳ môi trường đại học quốc tế nào với khả năng nghiên cứu, trình bày, phản biện và quản lý thời gian một cách độc lập. Mỗi học sinh đều có một cố vấn học thuật đồng hành suốt ba năm, giúp xác định ngành học tiềm năng, lựa chọn môn học phù hợp và xây dựng lộ trình nộp hồ sơ đại học từ sớm.
Chương trình Tú tài Úc có thể xây dựng lộ trình học tích hợp liên ngành. Một bạn giỏi Khoa học vẫn có thể học thêm Kinh tế, Công nghệ số hoặc Thiết kế, tuỳ vào hướng đi mong muốn trong tương lai. Đây là điều mà mô hình giáo dục chuyên thường gặp khó khăn trong việc đáp ứng, do bị giới hạn bởi cấu trúc phân ban và mục tiêu thi cử cứng nhắc.
C.A.T - học sinh Trường Nam Úc Scotch AGS, trúng tuyển từ Đại học Adelaide (University of Adelaide) - cho biết môi trường học tại Nam Úc Scotch AGS luôn khơi dậy động lực phấn đấu trong từng môn học. Giai đoạn cuối của chương trình Tú tài Úc (Stage 2) có đến 70% điểm được tính từ quá trình học tập, vì vậy ngay từ trong lớp, học sinh đã phải học tập một cách nghiêm túc, tự giác và có chiến lược rõ ràng.
T. đặc biệt nhấn mạnh vai trò của các thầy cô trong suốt quá trình đó. Không chỉ truyền cảm hứng học tập bằng những giờ giảng đầy đam mê, thầy cô còn là người đồng hành, hỗ trợ bạn trong mọi bước chuẩn bị du học - từ định hướng ngành học cho đến hoàn thiện hồ sơ ứng tuyển. "Nhờ sự tận tâm của thầy cô, em mới có thể đạt được kết quả như hôm nay", T. chia sẻ.
Hiện tại, nhà trường đang chào đón những thế hệ học sinh tài năng tiếp theo tham gia vào chương trình AGS Talent - Tú tài Úc dành cho học sinh giỏi với những suất học bổng hấp dẫn lên đến 70% dành riêng cho học sinh lớp 10 có hồ sơ nổi bật và vượt qua vòng phỏng vấn.
Tìm hiểu thêm về chương trình AGS Talent của trường Nam Úc Scotch AGS.