Nhiều người lao động lo lắng trước thông tin từ 1/7/2025, theo Luật BHXH 2024 và Nghị định 158/2025/NĐ-CP, lương và các khoản phụ cấp sẽ là căn cứ đóng BHXH bắt buộc. Vậy còn tiền tiền ăn ca, tiền xăng xe, hỗ trợ nuôi con nhỏ, sinh nhật, hiếu hỉ… có phải đóng BHXH bắt buộc không?
Doanh nghiệp lúng túng vì nhiều khoản thu nhập ngoài lương
Đây cũng là vấn đề khiến nhiều doanh nghiệp lúng túng. Trên thực tế ở các doanh nghiệp, ngoài tlương cơ bản và phụ cấp lương, người lao động còn được phía công ty hỗ trợ các khoản như tiền ăn bữa ca, xăng xe, điện thoại, hỗ trợ nhà ở hay nuôi con nhỏ, sinh nhật, hiếu hỉ... Một số khoản trong số kể trên được xác định mức tiền cụ thể, trả cố định hàng tháng cùng kỳ trả lương nhưng lại không nêu rõ tên trong các quy định.
Điều này khiến doanh nghiệp gặp khó trong việc xác định các khoản cần đóng BHXH bắt buộc cho người lao động. Bởi nếu xác định sai, doanh nghiệp có thể bị truy thu hoặc xử phạt, còn người lao động lại ảnh hưởng đến quyền lợi lâu dài về hưu trí, thai sản, ốm đau.
Chị Nguyễn Thị Tân (nhân viên văn phòng, Hà Nội) chia sẻ: "Mỗi tháng tôi nhận lương cơ bản 8 triệu đồng, cộng thêm 1 triệu tiền ăn ca, 500.000 đồng tiền xăng. Tôi lo lắng không biết từ 2025 thì các khoản này có phải cộng vào lương đóng BHXH không, vì như vậy thì mức đóng sẽ cao hơn, nhưng sau này quyền lợi khi nghỉ hưu cũng tốt hơn".
Cục Tiền lương và BHXH: Chỉ khoản cố định, thỏa thuận trong HĐLĐ mới phải đóng
Ngày 5/9/2025, Cục Tiền lương và BHXH đã ban hành Công văn 1198/CTL&BHXH-BHXH về việc tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm bắt buộc, được hiểu theo 3 nhóm khoản sau:
Mức lương theo công việc hoặc chức danh trong hợp đồng lao động.
Các khoản phụ cấp lương để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất công việc, sinh hoạt, thu hút lao động…
Các khoản bổ sung khác xác định được mức tiền cụ thể, trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ lương và ghi rõ trong hợp đồng.
Các chế độ, phúc lợi ghi thành mục riêng trong HĐLĐ không phải là tiền lương làm căn cứ tính đóng BHXH bắt buộc - Ảnh minh họa
Các khoản thu nhập có/không phải đóng BHXH từ 1/7/2025
| Nhóm khoản thu nhập | Ví dụ cụ thể | Có phải đóng BHXH? | Ghi chú |
|---|---|---|---|
| 1. Tiền lương theo hợp đồng | Mức lương chính, lương cơ bản | ✅ Có | Là căn cứ chính để tính đóng BHXH |
| 2. Phụ cấp lương | Chức vụ, trách nhiệm, thâm niên, nặng nhọc, độc hại… | ✅ Có | Trả thường xuyên, gắn với công việc |
| 3. Các khoản bổ sung khác xác định được mức cụ thể | Hỗ trợ chuyên cần, hỗ trợ tay nghề, hỗ trợ làm ca đêm… | ✅ Có | Nếu trả đều đặn, ghi rõ mức trong HĐLĐ |
| 4. Tiền ăn giữa ca | Suất ăn, phụ cấp ăn trưa, ăn tối | ❌ Không | Thuộc phúc lợi, không tính đóng BHXH |
| 5. Tiền xăng xe, điện thoại, đi lại, nhà ở | Trả khoán hằng tháng cho NLĐ | ❌ Không | Chỉ là hỗ trợ, không gắn với lương |
| 6. Phụ cấp nuôi con nhỏ | 200.000-500.000 đồng/tháng | ❌ Không | Là phúc lợi hỗ trợ gia đình |
| 7. Tiền thưởng | Thưởng năng suất, doanh số, lễ Tết, sáng kiến… | ❌ Không | Khoản thưởng không tính đóng BHXH |
| 8. Trợ cấp | Hiếu hỷ, ma chay, sinh nhật, ốm đau, thai sản... | ❌ Không | Tính chất an sinh, không đóng BHXH |
| 9. Khoản phúc lợi khác | Du lịch, nghỉ mát, đồng phục, khám sức khỏe... | ❌ Không | Hỗ trợ phúc lợi, không gắn với lương |
Minh bạch đóng BHXH: Người lao động an tâm, doanh nghiệp vận hành bền vững
Ông Lê Văn Hùng, chuyên gia lao động - tiền lương nhận định: "Vấn đề không nằm ở việc đóng nhiều hay ít, mà ở tính minh bạch. Khi doanh nghiệp xác định đúng căn cứ đóng BHXH, người lao động sẽ không bị thiệt thòi quyền lợi khi nghỉ hưu, hưởng thai sản, còn doanh nghiệp tránh bị truy thu, xử phạt".
Đại diện một công ty sản xuất tại Bắc Ninh cũng chia sẻ: "Trước đây, chúng tôi chi trả nhiều khoản hỗ trợ bằng tiền mặt, không ghi cụ thể trong hợp đồng lao động. Nay theo hướng dẫn, chỉ những khoản cố định mới phải đóng, còn phúc lợi khác thì không. Điều này giúp doanh nghiệp dễ tính toán chi phí, còn NLĐ cũng hiểu rõ quyền lợi lâu dài của mình".
Đối với trường hợp của chị Trần Thanh Tú (nhân viên kế toán, TP.HCM) có mức lương cơ bản 8 triệu đồng, phụ cấp trách nhiệm cố định 2 triệu, cộng thêm tiền ăn trưa 800.000 đồng.
Theo quy định mới, căn cứ đóng BHXH của chị Tú = 8 triệu (lương) + 2 triệu (phụ cấp trách nhiệm).
Tiền ăn trưa 800.000 đồng không phải tính đóng.
Như vậy, tổng tiền lương đóng BHXH của chị Tú là 10 triệu đồng/tháng.
Điều này đồng nghĩa, mức đóng BHXH của chị Tú tăng, nhưng sau này lương hưu, chế độ thai sản cũng sẽ tính trên nền 10 triệu đồng.
Từ 1/7/2025, không phải tất cả các khoản doanh nghiệp chi cho người lao động đều phải tính đóng BHXH. Quy định mới giúp minh bạch, rõ ràng hơn: chỉ khoản cố định, có thỏa thuận trong hợp đồng và trả thường xuyên mới tính. Người lao động cần chủ động rà soát hợp đồng, trao đổi với bộ phận nhân sự để hiểu đúng và bảo vệ quyền lợi.